Brama Stoczni Gdańskiej nr 2. Fot. PAP/D. Kulaszewicz
Msza w Bazylice św. Brygidy oraz przemarsz ze świątyni na plac Solidarności to główne punkty zaplanowanych na czwartek w Gdańsku obchodów 37. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. Wśród gości ma znaleźć się m.in. marszałek Senatu Stanisław Karczewski.
Pierwszym akcentem obchodów przypadającej 31. sierpnia rocznicy będzie wypuszczenie na Placu Solidarności około 700 gołębi pocztowych. To tradycyjna już symboliczna akcja organizowana przez Klub Miłośników Gołębi Żyrardów we współpracy z Zarządem Regionu NSZZ „S” Mazowsze. Gołębiarze przewidują, że ptaki zostaną wypuszczone tuż po godzinie 7 rano. Konkretna decyzja w tej sprawie zależy jednak od pogody i podejmowana będzie na bieżąco.
W czwartek wczesnym popołudniem gdańskie Stowarzyszenie Godność zaplanowało złożenie wiązanek kwiatów pod dwoma pomnikami: Jana Pawła II i Ronalda Reagana oraz Anny Walentynowicz. Z kolei przedstawiciele „Solidarności” złożą kwiaty pod tablicą upamiętniającą założycieli „S” oświatowej.
Po południu w Sali Akwen w gdańskiej siedzibie „S” zaplanowano – również tradycyjne, uroczyste posiedzenie Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ "Solidarność". W jego trakcie odbędzie się wręczenie wyróżnień członkom opozycji solidarnościowej oraz stypendiów uczniom pomorskich szkół. Ta pomoc finansowa przyznawana przez Sekcję Oświaty i Wychowania Regionu Gdańskiego NSZZ "Solidarność", adresowana jest do pochodzących z niezamożnych rodzin, zdolnych uczniów. Dotychczas skorzystało z niej ponad 600 osób.
Stypendia odbierze w czwartek 36 kolejnych uczniów, w tym troje pochodzących z terenów zniszczonych w pierwszej połowie sierpnia przez nawałnicę. „Umieściliśmy ich na liście w ostatniej chwili” – wyjaśnił w rozmowie z PAP Wojciech Książek szef Sekcja Oświaty i Wychowania Regionu Gdańskiego NSZZ "Solidarność".
Specjalnym gościem uroczystego posiedzenia zarządu gdańskiego "S" oraz dalszych części obchodów będzie marszałek Senatu Stanisław Karczewski. Jak powiedział PAP Książek, w obchodach weźmie też udział około tysiąca związkowców z całej Polski, którzy mają przyjechać do Gdańska 40 autokarami.
O godz. 17 w Bazylice św. Brygidy odbędzie się msza, która ma zostać odprawiona przez metropolitę gdańskiego abp. Sławoja Leszka Głódzia. Książek wyjaśnił, że na początku nabożeństwa wiceszef Kancelarii Prezydenta Paweł Mucha ma odczytać list od prezydenta Andrzeja Dudy. Po nabożeństwie, jego uczestnicy złożą kwiaty pod pomnikiem księdza prałata Henryka Jankowskiego, a następnie przejdą ulicami Gdańska na Plac Solidarności pod historyczną bramę nr 2 Stoczni Gdańskiej, gdzie także złożone zostaną kwiaty.
Od 20 sierpnia na placu Solidarności można oglądać wystawę plenerową poświęconą Annie Walentynowicz. Tą złożoną z kilkunastu plansz ekspozycję opowiadającą o życiu i działalności opozycjonistki z czasów PRL, przygotował gdański oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Wystawa będzie na placu do 7 września.
Już w środę wieczorem uroczystości związane z rocznicą podpisania Porozumień Sierpniowych zaplanowano w Gdyni. Złożone zostaną kwiaty pod pomnikiem Ofiar Grudnia ’70 przy rondzie Ofiar Grudnia ’70, a w Sali Koncertowej Zarządu Portu Gdynia będzie miała miejsce uroczysta gala wręczenia odznaczeń „Bohaterom Sierpnia ’80”. W czwartek rano w Gdyni zaplanowano też złożenie wiązanek kwiatów pod pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 koło Urzędu Miasta.
W przygotowanie gdańskich obchodów rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych, obok Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”, zaangażowane są Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, miasto Gdańsk, Europejskie Centrum Solidarności i Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Gdańsku.
Latem 1980 roku w Polsce doszło do strajków będących reakcją na podwyżki cen mięsa i wędlin. W połowie sierpnia zaczęły się strajki na Wybrzeżu. Największy - zorganizowany przez Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża - rozpoczął się 14 sierpnia w Stoczni Gdańskiej. Strajkujący żądali m.in. przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz, podwyżek płac, wybudowania pomnika ofiar Grudnia 1970 r. Z czasem do strajkujących w stoczni zaczęły dołączać delegacje strajkujących zakładów pracy z innych miast.
30 sierpnia 1980 r. podpisano Porozumienia Szczecińskie, kończące strajki 1980 roku na Pomorzu Zachodnim. Było to pierwsze z porozumień zawartych pomiędzy strajkującymi robotnikami a rządem. Następnego dnia w Gdańsku przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego (MKS) Lech Wałęsa i wicepremier Mieczysław Jagielski podpisali porozumienie gdańskie.
Porozumienia Sierpniowe doprowadziły do powstania NSZZ "Solidarność" - pierwszej w krajach komunistycznych, niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej - i stały się początkiem przemian z 1989 roku - obalenia komunizmu i końca systemu jałtańskiego. Strajkujący wywalczyli też m.in. na prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 oraz ograniczenie cenzury. (PAP)
aks/ mok/
