III Ogólnopolski Przegląd Muzyki Młodej Generacji w Jarocinie. Fot. PAP/W. Kryński
Czy tekst piosenki rockowej może być źródłem historycznym? Z pewnością. Do jego analizy potrzeba jednak odpowiednich umiejętności. Poniżej kilka wskazówek wraz z przykładami.
Tekst rockowy – cechy szczególne
Tekst piosenki rockowej jest bardzo ważnym, o ile nie najistotniejszym, elementem utworu rockowego. Często ma charakter prostego komunikatu lub prowokacji słownej. Piosenka rockowa operuje językiem potocznym, nawet dosadnym, nie unika wulgarności, odwołuje się do konkretu, faktu. Odnosi się bezpośrednio do rzeczywistości, którą komentuje, prezentując subiektywne odczucia autora. Główną determinantą tekstu jest warstwa muzyczna, a dobór słownictwa ogranicza fraza muzyczna.
Tekst rockowy pozwala na porozumienie twórcy z odbiorcą poprzez ekspozycję pewnych słów kluczowych. Mają one znaczenie symboliczne zarówno dla słuchacza, jak i autora. Do haseł, będących treścią przekazu rockowego, należą: pragnienie prawdy, wolności, uczucia, czy bezpieczeństwa. Warto pamiętać, że teksty rockowe nie są jedynie produktami artystycznymi, ale pewnymi faktami społecznymi ze względu na źródło powstania, charakter odbioru i funkcjonowanie społeczne. Dzięki temu można na ich podstawie, w świetle wiedzy pochodzącej z innych materiałów socjologicznych, rekonstruować wiedzę i obraz świata tych, których postawy wyrażają.
Tekst rockowy pozwala na porozumienie twórcy z odbiorcą poprzez ekspozycję pewnych słów kluczowych. Mają one znaczenie symboliczne zarówno dla słuchacza, jak i autora.
O polskim tekście rockowym można mówić dopiero od końca lat 70-tych. Wcześniejszy repertuar zespołów big-beatowych oparty był na prostych i przyjemnych piosenkach o miłości, czy anglojęzycznych przebojach. Wraz z pojawieniem się na scenie rockowej takich autorów jak Kora (Maanam), Bogdan Olewicz (Perfect), Grzegorz Ciechowski (Republika), Lech Janerka, Kazik Staszewski (Kult) ranga tekstu rockowego wzrosła, a ich twórczość może być traktowana jako oddzielne zjawisko artystyczne, mieszczące się w poetyce piosenki rockowej.
Czy tekst rockowy może być źródłem historycznym?
Wybrane przeze mnie fragmenty tekstów rockowych powstały w konkretnej rzeczywistości - w rzeczywistości lat osiemdziesiątych. Ich wykorzystywanie na lekcjach pozwoli uczniom na poznanie ówczesnych realiów życia.
Do czego można wykorzystać teksty piosenki rockowej:
- ilustracja lekcji z historii najnowszej,
- poznanie języka rówieśników z lat osiemdziesiątych,
- poznanie uczuć, wrażeń, sposobu pojmowania świata przez młodzież lat osiemdziesiątych,
- podkreślenie ważności nurtu rockowego w życiu młodych ludzi ostatniej dekady PRL-u,
- określenie roli i funkcji cenzury w życiu kulturalnym PRL-u
Przystępując do analizy i interpretacji tekstu rockowego należy:
Spróbować określić czas powstania utworu. Czasem autorzy datują teksty, pomocna może być także informacja, z jakiej płyty pochodzi utwór i kiedy została ona wydana. W miarę możliwości znaleźć wywiad lub wspomnienie autora tekstu, ponieważ czasem zdarzają się nieuzasadnione nadinterpretacje tekstu.
Gabriela Sierocińska - Dec
