Poszukiwanie szczątków żołnierza WiN Antoniego Trzepli ps. Krakus. Fot. IPN
Na cmentarzu w Tarnowie-Krzyżu rozpoczęły się we wtorek prace poszukiwawcze, mające na celu odnalezienie szczątków żołnierza WiN Antoniego Trzepli ps. Krakus, straconego w 1948 r. w więzieniu w Tarnowie-Krzyżu – poinformowała PAP Dorota Korohoda z IPN w Krakowie.
Prace poszukiwawczo-archeologiczne zostały poprzedzone analizą dokumentów. "W toku ustaleń i kwerendy w dokumentacji cmentarza natrafiono na zapis, który mówił, że w konkretnym grobie nr 145 w kwaterze 12, po egzekucji 16 czerwca 1948 r. w więzieniu Antoniego Trzepli, następnego dnia został on pochowany" - powiedział PAP uczestniczący w poszukiwaniach Marcin Kasprzycki z Biura Edukacji Publicznej krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.
Jak poinformował, miejsce zostało już uznane za grób wojenny i objęte ochroną, jednak dla dokonania ostatecznej identyfikacji potrzebne jest zbadanie szczątków. Po ich odnalezieniu badania identyfikacyjne mogą potrwać do kilku miesięcy.
Poszukiwania prowadzone są w ramach projektu IPN "Poszukiwanie nieznanych miejsc pochówków ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956" przez Samodzielny Wydział Poszukiwań IPN pod kierownictwem Krzysztofa Szwagrzyka. Odbywają się one z udziałem specjalistów z Zakładu Medycyny Sądowej we Wrocławiu, we współpracy z Oddziałowym Biurem Edukacji Publicznej IPN w Krakowie i w obecności prokuratora Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oddziału IPN w Krakowie.
Antoni Trzepla ps. Krakus (1910-1948) był urodzonym w Krakowie mechanikiem samochodowym i kierowcą; służbę wojskową odbył w latach 1931-1932 w pułku artylerii motorowej w Stryju. Na początku okupacji aresztowany przez Niemców zbiegł z więzienia św. Michała w Krakowie, przedostał się do Przybysławic, gdzie wstąpił do konspiracji ZWZ-AK, otrzymując pseudonim Krakus.
Należał do oddziału dywersyjnego dowodzonego przez Zdzisława Baszaka ps. Pirat. W czerwcu 1945 r. przeprowadził wraz dwoma współtowarzyszami akcję ekspropriacyjną (ekspropriacja to przymusowe pozbawienie własności – PAP) na Urząd Skarbowy w Brzesku, gdzie zarekwirowali prawie 2,5 mln zł. Pieniądze zostały przekazane strukturom wojewódzkim PSL.
Od jesieni 1945 r. Krakus był kierownikiem placówki Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w Przybysławicach, podległej Radzie WiN Brzesko. Był jednocześnie łącznikiem kierownika Rady WiN Dąbrowa Tarnowska chor. Jana Woźnego, ps. Burza. Woźnemu podporządkowany był oddział dywersyjny, operujący na pograniczu powiatów brzeskiego i tarnowskiego, od maja 1946 r. dowodzony przez Władysława Pudełka ps. Zbroja, z którym łączność utrzymywał także Krakus. We wrześniu 1946 r. Trzepla i Woźny zostali aresztowani przez UB, ale Krakusowi udało się zbiec z aresztu w Dąbrowie Tarnowskiej, po czym dołączył do oddziału Zbroi. Odgrywał w nim obok Zbroi i Józefa Jachimka ps. Stalin kluczową rolę.
Krakus nie ujawnił się w czasie akcji amnestyjnej wiosną 1947 r. Wspólnie ze Zbroją i Stalinem współtworzył kilkuosobową grupę przetrwania, koncentrując swoją działalność na akcjach rekwizycyjnych w instytucjach państwowych. Po obławie przeprowadzonej 9 listopada 1947 r. we wsi Siedlec (gm. Radłów), w trakcie której aresztowano kilkadziesiąt osób, Krakus zaczął ukrywać się w Krakowie.
Antoni Trzepla został aresztowany w Krakowie przez UB 8 stycznia 1948 r., skazany przez krakowski Wojskowy Sąd Rejonowy na sesji wyjazdowej w Tarnowie wyrokiem z 20 marca 1948 r. na trzykrotną karę śmierci, którą wykonano w tarnowskim więzieniu 16 czerwca 1948 r. (PAP)
hp/ agz/
