Strona internetowa inwentarza archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej. Fot. PAP/A. Warżawa
Inwentarz archiwalny IPN zawiera informacje o przeszło 1,7 mln jednostkach archiwalnych. To bardzo wygodny środek do zapoznania się z naszym potencjałem badawczym w postaci archiwaliów - mówi PAP Bożena Cisek, naczelnik Wydziału Zasobów Cyfrowych w Archiwum IPN.
"Instytut Pamięci Narodowej stale poszerza dostęp Polaków do wiedzy o przechowywanych przez IPN historycznych materiałach źródłowych" - powiedziała PAP Bożena Cisek, która w Archiwum IPN odpowiada m.in. za opracowywanie i publikowanie opisów materiałów archiwalnych w Inwentarzu - dostępnym publicznie na stronie www.inwentarz.ipn.gov.pl. Inwentarz ten jest rodzajem spisu treści tego, co znajduje się w zasobach archiwalnych Instytutu.
W ostatnich dniach archiwiści IPN udostępnili w Inwentarzu kolejnych 55 tys. nowych opisów jednostek archiwalnych (teczek). To m.in. materiały operacyjne MSW, dokumenty Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, akta personalne funkcjonariuszy SB, a także akta wytworzone w wywiadzie SB, czyli w Departamencie I MSW. Badacze z IPN podsumowali, że obecnie w Inwentarzu znajdują się informacje o ponad 1,793 mln jednostkach archiwalnych przechowywanych w archiwach IPN.
"Inwentarz archiwalny IPN to dostępna w internecie, bez żadnych ograniczeń, podstawowa ewidencja, czyli opisy jednostek archiwalnych gromadzonych w Instytucie" - zaznaczyła Cisek, dodając, że pion archiwalny IPN dba nie tylko o systematyczne uzupełnianie Inwentarza, ale także o rozwój samego narzędzia, rozbudowując zakres przekazywanych informacji.
Wśród opublikowanych ostatnio akt największą część stanowią te pochodzące z tzw. zbioru zastrzeżonego. To tajne archiwa po służbach PRL, przez wiele lat w ogóle nieudostępniane ze względu na wymogi ustawowe. Zbiór ten, we współpracy z cywilnymi i wojskowymi służbami specjalnymi, po nowelizacji ustawy o IPN, w bieżącym roku został ostatecznie zlikwidowany, a wiele dokumentów z niego pochodzących jest już dostępnych w archiwach Instytutu. Informacje o tym, które akta wyłączono z tzw. zbioru zastrzeżonego, można odnaleźć w Inwentarzu po sygnaturze "Z" umieszczonej w polu "sygnatura dawna".
"Z uwagi na trwające obecnie prace nad likwidacją zbioru zastrzeżonego istotną grupę nowych opisów podczas paru ostatnich uzupełnień stanowiły właśnie akta z tzw. zetki" - tłumaczy szefowa Wydziału Zasobów Cyfrowych w IPN. Podkreśla jednak, że nie tylko o tego rodzaju dokumenty Inwentarz jest wzbogacany.
"Na przykład wśród akt, o których opisy powiększono Inwentarz parę dni temu, są tak wartościowe a przy tym ciekawe archiwalia, jak spuścizna Kazimierza Papee, który był wybitnym dyplomatą w II Rzeczypospolitej. To również niektóre dokumenty głośnych afer z okresu PRL - +mięsnej+, +Żelazo+ czy +Zalew+" - wymieniła Cisek.
Inne ciekawe dokumenty, których dotyczą nowe opisy w Inwentarzu, to np. spuścizna Zbigniewa Rapackiego, którą do Archiwum IPN w formie cyfrowej przekazało Muzeum Polskie w Rapperswilu w Szwajcarii. Zbiór ten tworzą np. druki, memoranda, noty, artykuły czy wycinki prasowe. Nowe opisy dotyczą też dokumentów z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, zawierające m.in. księgi Polskiej Agencji Telegraficznej (poprzedniczki PAP) lub kolekcja żołnierza Wehrmachtu służącego w okupowanej Polsce. To m.in. ponad 1,3 tys. archiwalnych fotografii, w tym zdjęcia legendarnego mjr. Henryka Dobrzańskiego "Hubala", zamordowanego przez Niemców.
Szefowa Wydziału Zasobów Cyfrowych w IPN przypomniała też, że Inwentarz IPN nie zawiera treści dokumentów. "Należy pamiętać, że stanowi on jedynie ewidencję i nie umożliwia fizycznego dostępu do akt. Ten dostęp jest regulowany ustawowo, niemniej jednak to narzędzie jest bardzo wygodnym środkiem do zapoznania się ze znaczną częścią potencjału badawczego znajdującego się w Instytucie Pamięci Narodowej w postaci zbiorów archiwalnych" - zachęcała archiwistka.
Inwentarz archiwalny nie obejmuje jeszcze całego zasobu Instytutu Pamięci Narodowej. Utworzenie jego cyfrowej wersji wiąże się z nowelizacją ustawy o IPN jeszcze w 2010 r. Inwentarz archiwalny zawiera opisy dokumentów dotyczących m.in. organów represji i administracji III Rzeszy Niemieckiej, cywilnych i wojskowych służb z okresu PRL, a także wojskowego wymiaru sprawiedliwości, w tym prokuratur i sądów. Pełna baza danych o zasobie archiwalnym Instytutu udostępniana jest użytkownikom na dotychczasowych zasadach we wszystkich czytelniach IPN w kraju. (PAP)
autor: Norbert Nowotnik
edytor: Paweł Tomczyk
nno/ pat/
