Dyrektor generalny MSZ Dariusz Wiśniewski i Teresa Romer. Fot. PAP/P. Supernak
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski i Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami oraz odznaczenia zagraniczne m.in. francuski Order Narodowy Legii Honorowej IV kl. - to niektóre z orderów dyplomaty Tadeusza Romera przekazanych w poniedziałek przez jego rodzinę MSZ.
"Z wielką radością witam rodzinę mojego sławnego poprzednika, od której przed chwilą dostałem także biografię ministra Tadeusza Romera. Jej podtytuł to +Dyplomata w świecie dyktatur i wojen+. I tak mi się wydaje, że jest to książka niezwykle współczesna, bo znowu doszliśmy do sytuacji, kiedy mamy do czynienia z dyktaturami i wojnami wkoło Polski. Mam nadzieję, że po przeczytaniu tej i innych pozycji omawiających historię pracy ministra Romera będę mógł skorzystać z jego doświadczeń" - podkreślił podczas uroczystości szef MSZ Witold Waszczykowski.
Minister dodał, że pragnie upamiętnić swojego sławnego poprzednika, "który był wielkim dyplomatą, współtworzył polską politykę zagraniczną, polską dyplomację po zaborach od 1918 r.".
Jak podkreślił Romer przeszedł następnie przez wiele ważnych placówek dyplomatycznych: w Japonii, ZSRR. "Wreszcie w trudnych czasach II wojny został uhonorowany za swoje wybitne zasługi, wiedzę, talent i doświadczenie dyplomatyczne stanowiskiem ministra spraw zagranicznych. Dziękuję jego rodzinie za to, że przez wiele lat kultywowała tę tradycję dyplomacji polskiej, polskości w różnych krajach" - dodał szef polskiej dyplomacji.
Podczas uroczystości wręczył także córce Tadeusza Romera, Teresie, Odznakę Honorową "Bene Merito" za "działalność wzmacniającą pozycję Polski na arenie międzynarodowej".
Teresa Romer podkreśliła, że podczas rozmowy minister Waszczykowski opowiadał o obecnych wyzwaniach dyplomacji polskiej. "Uderzyło mnie, że jest pewne podobieństwo z okresem, jaki znam z dzieciństwa, kiedy mój ojciec miał do czynienia z dyktaturami, wojnami, które ogarniały Polskę" - zaznaczyła.
"W tej chwili na szczęście Polska wojny nie zna, dyktatury na nieszczęście nadal istnieją, ale są porozsiewane po świecie. Ale wydaje się, że wszyscy powinniśmy dbać o dobro i prawdę w naszych państwach i naszym otoczeniu, żeby tą siłą móc się nawzajem wspierać i opierać złu, które się rozszerza w dzisiejszym trudnym świecie" - mówiła Teresa Romer.
Paweł Ceranka z Biura Archiwum i Zarządzania Informacją MSZ powiedział PAP, że rodzina Romerów przekazała ministerstwu kolekcję orderów i odznaczeń, jakie otrzymał Tadeusz Romer, były szef MSZ, dyplomata i ambasador w kilku krajach.
Są to odznaczenia zarówno polskie, jak i zagraniczne. Polskie to m.in. Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości czy Brązowy Medal za Długoletnią Służbę. "Z zagranicznych przekazano m.in. przedwojenne odznaczenia związane z pełnieniem przez niego funkcji w MSZ m.in. Krzyże Komandorskie - Włoch, Belgii, Rumunii i Jugosławii czy już powojenny Medal Stulecia Kanady" - wymienił Ceranka.
Jak wyjaśnił, odznaczeniami przez lata opiekowała się córka Tadeusza Romera, która obecnie zdecydowała się je przekazać MSZ. "Dzisiaj na stronie MSZ został zamieszczony film poświęcony Tadeuszowi Romerowi. Wkrótce będą też dostępne zdjęcia przekazanych eksponatów, które fizycznie staną się częścią stałej wystawy w gmachu ministerstwa" - mówił Ceranka.
Dodał, że rodzina Romerów przekazała również MSZ w depozyt odznaczenia żony Tadeusza Romera, Zofii. O ich dalszym losie bliscy mają zdecydować w późniejszym terminie.
"Zofia z domu Wańkowicz Romerowa także miała bogatą kolekcję odznaczeń m.in. Krzyż Walecznych i bardzo rzadki Krzyż Zasługi Czerwonego Krzyża, który dostała w Portugalii w 1937 r. Była ona bardzo aktywną kobietą, podczas I wojny sanitariuszką na froncie wschodnim" - zaznaczył Ceranka.
Tadeusz Romer, dyplomata, ambasador RP w Tokio i Moskwie; minister spraw zagranicznych w rządzie Stanisława Mikołajczyka w latach 1943-44.
W nocy z 25 na 26 kwietnia 1943 r. minister spraw zagranicznych ZSRS Wiaczesław Mołotow wezwał ambasadora RP w Moskwie Tadeusza Romera i przedstawił mu notę władz sowieckich, oskarżającą polski rząd odnośnie sprawy Katynia o próbę wykorzystania "hitlerowskiego oszczerczego fałszu w celu uzyskania od Związku Sowieckiego terytorialnych koncesji kosztem interesów Sowieckiej Ukrainy, Sowieckiej Białorusi i Sowieckiej Litwy".
Mołotow oświadczył również, że w związku z tym, iż rząd RP "stoczył się na drogę zmowy z rządem hitlerowskim, przerwał faktycznie sojusznicze stosunki z ZSRS oraz stanął na stanowisku stosunków wrogich wobec Związku Sowieckiego", rząd ZSRS postanowił zawiesić stosunki z rządem polskim. 5 maja 1943 r. personel ambasady polskiej opuścił Moskwę.
Po wojnie Romerowie osiedli w Kanadzie, gdzie Tadeusz Romer był wykładowcą uniwersyteckim. Od 1963 r. do śmierci w r. 1978 był prezesem Polskiego Instytutu Naukowego.
Tadeusz Romer zmarł 23 marca 1978 roku w Montrealu. (PAP)
akn/ par/
