Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek (L) oraz odznaczony Marek Andrzej Danecki (P). Prezes IPN wręczył odznaczenia państwowe - Krzyże Wolności i Solidarności - działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej z lat 1956-1989, 11 bm. w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. Fot. PAP/A. Grygiel
Ponad 30 osób sprzeciwiających się w różnych formach komunistycznej dyktaturze w latach 1956-1989 odznaczono w piątek w Katowicach Krzyżami Wolności i Solidarności. Pośmiertnie wyróżniono profesorów: Irenę Bajerową, Augusta Chełkowskiego i Waleriana Pańkę.
„Polskość kosztuje. Takie są nasze losy od co najmniej dwóch i pół wieku. Trzeba o tym pamiętać, trzeba tę wolność i niepodległość szanować, i trzeba składać hołd i podziękowanie, po to jest Krzyż Wolności i Solidarności” – powiedział prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek, dziękując odznaczonym za ich zaangażowanie.
Wspominał też przedstawicieli polskich elit, wymordowanych przez okupantów w czasie II wojny światowej. „My musimy pracę kontynuować za nich. Niepodległość się tworzy każdego dnia, nie możemy się dzisiaj zadowolić dekoracjami niepodległości, trzeba podjąć wielką pracę” – apelował.
Pośmiertnie odznaczono m.in. wybitną badaczkę dziejów języka polskiego i współtwórczynię śląskiej polonistyki prof. Irenę Bajerową. Jako prorektor do spraw studenckich Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w pierwszych dniach stanu wojennego została internowana wraz z ówczesnym rektorem, późniejszym marszałkiem Senatu w latach 1991-1993, również odznaczonym w piątek pośmiertnie prof. Augustem Chełkowskim. Byli to jedyni rektorzy uczelni polskich internowani w czasie stanu wojennego.
Prof. Chełkowskiego wspominała podczas piątkowej uroczystości jego uczennica i współpracownica prof. Alicja Ratuszna. „Był dla nas niekwestionowanym autorytetem, studentów otaczał opieką i wsparciem. Wrażliwy, wyważony, skuteczny, zawsze zatroskany o sprawy kraju, zawsze wierny Solidarności” – powiedziała.
Prof. Walerian Pańko był aktywnym członkiem NSZZ "Solidarność" od chwili powstania związku. Jako prawnik wspierał działaczy związku. Był jednym z sygnatariuszy "Listu otwartego do Sejmu PRL" z kwietnia 1982 r. dotyczącego uwolnienia aresztowanych i uchwalenia amnestii dla skazanych. W 1989 r. brał udział w obradach Okrągłego Stołu, został też posłem do Sejmu kontraktowego z ramienia Komitetu Obywatelskiego "Solidarność". Od maja do października 1991 r. był prezesem Najwyższej Izby Kontroli.
Przyznawane od 2011 r. Krzyże Wolności i Solidarności to polskie państwowe odznaczenie cywilne dla osób podejmujących walkę z dyktaturą komunistyczną. W woj. śląskim te odznaczenia otrzymało dotychczas ponad 700 osób, w całym kraju - prawie 5 tys. Krzyż nadawany jest przez prezydenta RP, na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. (PAP)
Autorka: Anna Gumułka
lun/ itm/
