Grób Nieznanego Żołnierza na placu Marszałka Piłsudskiego. Fot. PAP/A. Hrechorowicz
Prezydent Andrzej Duda odsłoni w poniedziałek na Grobie Nieznanego Żołnierza tablicę upamiętniającą podziemie antykomunistyczne. To powrót do inicjatywy, podjętej jeszcze za prezydentury Lecha Kaczyńskiego.
Uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej na filarze Grobu Nieznanego Żołnierza poświęconej Żołnierzom Wyklętym ma rozpocząć się 15 sierpnia, w dniu święta Wojska Polskiego, o godz. 10.15. Jak poinformowano PAP w BBN, w tym miejscu zostanie upamiętnionych dziewięć wydarzeń - głównie bitwy i potyczki podziemia akowskiego i poakowskiego z NKWD, Armią Czerwoną, UB i Ludowym Wojskiem Polski. Upamiętniona ma zostać także Obława Augustowska oraz śmierć ostatniego Żołnierza Wyklętego Józefa Franczaka, ps. "Lalek", który zginął 1963 r.
Umieszczenie tablicy na Grobie Nieznanego Żołnierze zapowiedział prezydent Andrzej Duda, przemawiając na pl. Piłsudskiego 1 marca, na uroczystości z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Duda mówił wówczas, że jest to miejsce nie martyrologii, ale dumy narodu polskiego z jego bohaterów i obrońców, z których wielu nawet nie ma grobu.
Jak poinformowano PAP w BBN, w tym miejscu zostanie upamiętnionych dziewięć wydarzeń - głównie bitwy i potyczki podziemia akowskiego i poakowskiego z NKWD, Armią Czerwoną, UB i Ludowym Wojskiem Polski. Upamiętniona ma zostać także Obława Augustowska oraz śmierć ostatniego Żołnierza Wyklętego Józefa Franczaka, ps. "Lalek", który zginął 1963 r.
"Brakuje dziś w tym miejscu niezwykle ważnej tablicy, która na tym grobie musi się w najbliższym czasie znaleźć. To tablica upamiętniająca bohaterstwo Żołnierzy Niezłomnych. Tutaj czeka na nich miejsce. Bo oni są dzisiaj tutaj także w tym grobie. Ze wszystkich tych miejsc, gdzie jeszcze są zagrzebani, często bez krzyża, bez jakiegokolwiek wskazania, mówią dzisiaj przez ten grób, przez Grób Nieznanego Żołnierza: +Przechodniu, idź, powiedz Polsce: tu leżym, Jej syny, prawom Jej do ostatniej posłuszni godziny+" - powiedział wtedy prezydent.
Inicjatywą upamiętnienia na filarach Grobu Nieznanego Żołnierza walki żołnierzy podziemia niepodległościowego po II wojnie światowej ma jednak dłuższą historię. W czasie prezydentury Lecha Kaczyńskiego BBN zwróciło się do kilkudziesięciu organizacji weteranów, strzeleckich i harcerskich o odniesienie się do tego pomysłu, a odzew był zdecydowanie pozytywny.
W inicjatywę zaangażowani byli m.in. sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik czy wiceminister kultury Tomasz Merta, którzy podobnie jak prezydent Kaczyński zginęli w katastrofie pod Smoleńskiem. To właśnie po niej prace zmierzające do odsłonięcia nowej tablicy zostały przerwane.
Na tablicy, która ma zostać odsłonięta w poniedziałek, znajdą się następujące hasła:
Rudniki 6 I 1945 (na pamiątkę walki oddziałów Nowogródzkiego Okręgu AK z jednostkami NKWD)
Rowiny 29 I 1945 (upamiętniające bitwę oddziałów Wileńskiego Okręgu AK z pułkami NKWD)
Kuryłówka 7 V 1945 (odnoszące się do zwycięskiego starcia zgrupowania partyzanckiego NZW (NOW) Okręgu Rzeszów z grupą operacyjną NKWD)
Las Stocki 24 V 1945 (na pamiątkę zwycięskiej walki Zgrupowania Oddziałów AK-DSZ z grupą operacyjną NKWD i UB)
Obława Augustowska 12-21 VII 1945 (czyli operacja oddziałów NKWD i SMIERSZ, w której zginęło co najmniej 592 działaczy podziemia niepodległościowego i która pozostaje największą niewyjaśnioną zbrodnią popełnioną na Polakach po II wojnie światowej)
Miodusy Pokrzywne 18 VIII 1945 (zwycięska bitwa stoczona przez pododdział 5 Brygady Wileńskiej AK z oddziałami NKWD i ludowego Wojska Polskiego)
Zwoleń 15 VI 1946 (nocna bitwa poakowskich oddziałów Związku Zbrojnej Konspiracji z oddziałami Armii Czerwonej, UB i NKWD)
Raczkowszczyzna 12 V 1948 (rozbicie przez NKWD oddziału ppor. Anatola Radziwonika, ps. "Olech")
Majdan Kozic Górnych 21 X 1963 (śmierć Józefa Franczaka, ps. "Lalek", w walce z ZOMO).
Według "Rzeczpospolitej" w tym roku na filarze Grobu Nieznanego Żołnierza ma zostać odsłonięta jeszcze jedna tablica, także poświęcona Żołnierzom Wyklętym.
Grób Nieznanego Żołnierza powstał w 1925 r. Na filarach jego arkad znajduje się obecnie 18 tablic. Upamiętniają one pola bitew z lat 972-1683, 1768-1921 i 1939-45 oraz miejsca martyrologii narodowej. (PAP)
ral/ pz/
