Symbolicznym wygaszeniem świateł w miejscu, gdzie była niegdyś dzielnica żydowska oraz odczytywaniem nazwisk Żydów mieszkających w Lublinie uczczono w poniedziałek 72. rocznicę likwidacji tutejszego getta.
Likwidacja lubelskiego getta zapoczątkowała w 1942 r. realizację "Akcji Reinhardt" - zaplanowanej przez hitlerowców zagłady Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa.
„Odczytywaniem tych nazwisk, chcemy stworzyć taką przestrzeń pamięci o ludziach, którzy tutaj kiedyś żyli. Tak naprawdę mamy tylko te nazwiska. Większość ofiar getta jest dla nas anonimowa, nie mają grobów, nic o nich nie wiemy. Każdego roku staramy się więc przypomnieć o nich, choćby w ten symboliczny sposób” - powiedział Bartosz Gajdzik z Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN, który jest organizatorem obchodów.
Odczytywane nazwiska pochodzą z Księgi Wykazu Żydów przebywających w dzielnicy Majdan Tatarski w 1942 r. W Księdze, sporządzonej na podstawie maszynopisu Rady Żydowskiej w 1942 r., widnieje około 4,5 tys. nazwisk.
Akcja likwidacji getta w Lublinie rozpoczęła się w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. Hitlerowcy wypędzali ludzi z domów. Zniedołężniałych i chorych zabijali na miejscu lub na placu przy ul. Targowej, gdzie dokonywano selekcji. Pierwszy transport wywiezionych stąd do obozu zagłady w Bełżcu liczył ok. 1,5 tys. osób. Do połowy kwietnia 1942 r., naziści wywieźli do Bełżca ponad 26 tys. Żydów.
Nazwiska Żydów czytali mieszkańcy miasta – głównie młodzież z lubelskich szkół - w Bramie Grodzkiej na Starym Mieście w Lublinie, która zwana była niegdyś Bramą Żydowską, bo przez nią przechodziło się do dzielnicy żydowskiej.
Następnie na Placu Zamkowym, gdzie rozciągała się dzielnica żydowska wygaszono światła. „To symboliczny gest. Z jednej strony Bramy Grodzkiej, gdzie niegdyś mieszkali Żydzi jest ciemno, z drugiej – palą się światła. Każdy na swój sposób może to odczytywać, dla mnie to symbole śmierci i życia” - dodał Gajdzik.
Akcja likwidacji getta w Lublinie rozpoczęła się w nocy z 16 na 17 marca 1942 r. Hitlerowcy wypędzali ludzi z domów. Zniedołężniałych i chorych zabijali na miejscu lub na placu przy ul. Targowej, gdzie dokonywano selekcji. Pierwszy transport wywiezionych stąd do obozu zagłady w Bełżcu liczył ok. 1,5 tys. osób. Do połowy kwietnia 1942 r., naziści wywieźli do Bełżca ponad 26 tys. Żydów.
Pozostającym przy życiu Żydom nakazano przenieść się na Majdan Tatarski do opustoszałego osiedla, wcześniej zamieszkałego przez ubogą ludność polską. Utworzono tu nowe getto dla około siedmiu tysięcy osób. 20 kwietnia odbyła się pierwsza selekcja i około trzy tysiące osób trafiło do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Getto na Majdanie Tatarskim Niemcy zlikwidowali ostatecznie w listopadzie 1942 r. Część jego mieszkańców rozstrzelali na miejscu, a pozostałych wywieziono na Majdanek.
W akcji zagłady Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa, pod kryptonimem „Aktion Reinhardt" – rozpoczętej od likwidacji lubelskiego getta - do listopada 1943 r. hitlerowcy wymordowali, głównie w obozach zagłady, ok. dwóch milionów Żydów z Polski i innych krajów europejskich. Sztab dowodzenia tą akcją mieścił się w Lublinie.
Przed wojną wśród ponad 110 tys. mieszkańców Lublina 40 tys. stanowili Żydzi. Dzielnica żydowska, w której hitlerowcy utworzyli getto, rozciągała się wokół Zamku. Po wywiezieniu jego mieszkańców do obozów zagłady, dzielnica została zburzona. Nigdy potem jej nie odbudowano. Obecnie na tym miejscu jest Plac Zamkowy.(PAP)
ren/ dym/
