Premier Donald Tusk weźmie udział w poniedziałek rano w gdańskich obchodach 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Na popołudnie zaplanowano koncert oraz spektakl, których gośćmi będą prezydenci Polski Bronisław Komorowski oraz Niemiec Joachim Gauck.
Poranne uroczystości na Westerplatte rozpoczną się tradycyjnie o godz. 4.45, o której to porze 1 września 1939 r. nastąpił niemiecki atak na polską Wojskową Składnicę Tranzytową ulokowaną na półwyspie. Po wystąpieniach oficjeli, wśród których znajdzie się m.in. premier Donald Tusk, odbędzie się apel pamięci, po czym oddana zostanie salwa honorowa. Na koniec zaplanowano złożenie wieńców pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża.
Popołudniu na Westerplatte odbędą się z kolei uroczystości z udziałem prezydenta Polski Bronisława Komorowskiego oraz prezydenta Niemiec Joachima Gaucka. Prezydenci zapalą najpierw znicze na Cmentarzu Obrońców Westerplatte, po czym udadzą się na plac pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża, gdzie zaplanowane są wystąpienia głów państwa oraz krótki koncert w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Narodowej.
Na koniec tej części obchodów prezydenci złożą wieńce pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża, po czym wsiądą na pokład katamaranu, gdzie zaplanowana jest debata głów państw z polską oraz niemiecką młodzieżą. Po zejściu ze statku obaj prezydenci udadzą się na specjalny pokaz spektaklu „Wybuch”, który z okazji rocznicy organizuje Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Widowisko zrealizowane według pomysłu Andrzeja Wajdy prezentowane będzie wewnątrz nieczynnego zbiornika na gaz znajdującego się w centrum Gdańska w sąsiedztwie terenu, na którym trwa budowa Muzeum II Wojny Światowej. Na spektakl przygotowany z wykorzystaniem m.in. techniki 3D, złożą się m.in. zdjęcia i filmy pochodzące ze zbiorów muzeum oraz fragmenty filmów Wajdy "Lotna" i "Katyń". Widowisko prezentowane na ekranie o szerokości 80 metrów i wysokości 5 metrów określone zostało przez organizatorów mianem współczesnego odpowiednika Panoramy Racławickiej, ukazującego jedną z najbardziej dramatycznych kart polskiej historii.
Trwający około 20 minut spektakl „Wybuch” prezentowany będzie co godzinę od rana do wieczora w poniedziałek i wtorek. Na pokazy – poza tymi specjalnymi, muzeum zaprasza wszystkich chętnych. Wejście będzie bezpłatne.
W ramach rocznicowych obchodów w poniedziałek w południe na placu przed pomnikiem Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku zaplanowano też uroczystą mszę świętą w intencji poległych pocztowców. Przed nabożeństwem prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Łukasz Kamiński w Muzeum Poczty Polskiej zaprezentuje plany działań edukacyjnych Instytutu na najbliższy rok. Pracownicy Instytutu przedstawią też najświeższe publikacje dotyczące II wojny światowej, w tym broszurę przedstawiającą najnowsze ustalenia historyków dotyczące obrony Poczty Polskiej w Gdańsku.
W poniedziałek rano zaplanowano też w modlitwę oraz złożenie wieńców przy tablicy upamiętniającej Polaków torturowanych i zamęczonych w pierwszych dniach II Wojny Światowej w budynku Viktoriaschule, w którym dziś mieści się Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Akademii Medycznej
Po południu przedstawiciele IPN złożą też kwiaty pod tablicą upamiętniającą pierwszą ofiarę II wojny światowej w Gdańsku - harcmistrza Jana Ożdżyńskiego.
Atak niemieckiego pancernika "Schleswig-Holstein" na polską składnicę wojskową na Westerplatte 1 września 1939 roku o godzinie 4.45 był jednym z pierwszych wydarzeń rozpoczynających II wojnę światową. Oddziały polskie pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego do 7 września 1939 r. bohatersko broniły placówki przed atakami wroga z morza, lądu i powietrza.
Do dziś nie wiadomo, ilu dokładnie żołnierzy oraz cywilów znajdowało się na terenie składnicy w momencie niemieckiego ataku. Według różnych szacunków na Westerplatte mogło wówczas przebywać od 182 do nawet 240 Polaków. Nieznana jest też dokładna liczba poległych oraz rannych: różne źródła wymieniają od 15 do 20 zabitych. Mowa jest też o ok. 50 rannych Polakach. Wiadomo jednak, że - spośród ustalonych z imienia i nazwiska obrońców, żaden już nie żyje. Jako ostatni, w wieku 97 lat, zmarł w 2012 r. major Ignacy Skowron. (PAP)
aks/ as/
