W ponad 30 miejscowościach Podkarpacia, m.in. w Markowej, w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów, odbyły się w poniedziałek obchody 12. Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
W Markowej już w ubiegły piątek zorganizowało dla pedagogów i pasjonatów historii seminarium "Współczesna pamięć o Zagładzie Żydów polskich". Było prowadzone przez pracowników Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, a objęte patronatem Podkarpackiego Kuratora Oświaty.
Z kolei w poniedziałek przedstawiciele muzeum, wspólnie z władzami gminy, powiatu i woj. podkarpackiego, złożyli kwiaty w miejscach związanych z tragicznym losem żydowskich mieszkańców Markowej.
Tego dnia odbył się także objazd trasą "Markowa. Szlak pamięci o Zagładzie". "Od momentu powstania muzeum włącza się co roku w obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Każdorazowo stara się to czynić w mikro- i makroskali. Stąd zarówno warsztaty poświęcone tematyce Zagłady prowadzone przez specjalistów z Auschwitz i skupiające pedagogów z różnych części kraju, jak i ścieżka tematyczna poświęcona wyłącznie lokalnej społeczności żydowskiej" - powiedziała PAP dyrektor muzeum dr Anna Stróż-Pawłowska.
Ostatnie dni Auschwitz
Objazd śladami martyrologii lokalnych Żydów został przygotowany przez muzeum dwa lata temu; w wersji polsko- i anglojęzycznej. Jego uczestnicy mają szansę zobaczyć część Markowej zwaną Kazimierzem, gdzie przed wojną znajdowało się największe skupisko Żydów, czy budynek, w którym w czasie Zagłady mieścił się areszt, w którym przetrzymywano Żydów, rozstrzelanych później przez niemieckich żandarmów na tzw. "Okopie", na obrzeżach wsi. Objazd kończy się na cmentarzu w Jagielle-Niechciałce k. Przeworska, gdzie spoczywają ciała żydowskich ofiar, w tym zamordowanych z rodziną Ulmów Goldmanów.
"W tym roku osobny objazd został zorganizowany dla grupy więźniów z Zakładu Karnego w Rzeszowie, współpracującego z muzeum w zakresie resocjalizacji osadzonych" - dodała dyrektor Stróż-Pawłowska.
Z kolei we wtorek, w ramach wizyty studyjnej w Polsce, muzeum w Markowej odwiedzą przedstawiciele United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie. Wśród gości obecna będzie m.in. dyrektor Sara Bloomfield, członkowie zarządu z rodzinami, a także Irene Weiss; ocalała z Holokaustu. "To dla nas ważna wizyta, stanowiąca kontynuację spotkania sprzed roku, gdy mieliśmy okazję wizytować muzeum w Waszyngtonie i tam zaprezentować działalność naszej placówki” – powiedziała Stróż-Pawłowska.
Muzeum Polaków Ratujących Żydów powstało w Markowej, gdzie 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi zamordowali ośmioro Żydów z rodzin Didnerów, Gruenfeldów i Goldmanów oraz ukrywających ich Józefa Ulmę, będącą w zaawansowanej ciąży jego żonę Wiktorię i sześcioro ich dzieci.
W liczącej ok. 4,5 tys. mieszkańców Markowej Ulmowie nie byli jedyną rodziną, która ukrywała Żydów. Co najmniej 20 innych Żydów przeżyło okupację w pięciu chłopskich domach. Przed II wojną światową w Markowej mieszkało ok. 120 Żydów.
W poniedziałek na Podkarpaciu obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu odbyły się również m.in. w Rzeszowie, Krośnie i Dukli. Pamięć zamordowanym w Zagładzie oddano tam na miejscowych cmentarzach żydowskich.
Przedsięwzięcia związane z 12. Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu zorganizowały samorządy, muzea, uczelnie wyższe, w tym Uniwersytet Rzeszowski, oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie. Zaplanowano je w okresie od 2 stycznia do 22 lutego.(PAP)
Autor: Alfred Kyc
kyc/ aszw/
