Pomnik, poświęcony pamięci polskich lotników i żołnierzy polskich sił zbrojnych, którzy zostali pochowani w Irlandii Północnej, został odsłonięty w sobotę w Newtownards, 16 km na wschód od Belfastu.
Monument - z godłem Polski, znakiem Polskich Sił Powietrznych oraz symbolami Dywizjonu 303 "Kościuszkowców" i Dywizjonu 315 "Dęblińskiego", które w latach 1943-44 stacjonowały w pobliskiej bazie RAF Ballyhalbert - stanął na Court Square w Newtownards dzięki staraniom polskiej społeczności lokalnej we współpracy z władzami rady regionu Ards and North Down.
Pomysłodawca projektu Maciej Bator z programu "For Your Freedom and Ours" tłumaczył w rozmowie z PAP, że upamiętnienie polskich lotników wydawało się być najbardziej odpowiednim sposobem na upamiętnienie stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, a także wspólnych rocznic stu lat istnienia Polskich Sił Powietrznych i Królewskich Sił Powietrznych (RAF).
Jak zaznaczył, na lokalnym cmentarzu pochowanych jest trzech byłych polskich pilotów, a rodziny dwóch członków Polskich Sił Powietrznych, którzy osiedlili się po wojnie w tym regionie wciąż mieszkają w okolicy. Córki polskich weteranów - Wanda Henderson i Katarina Denkowski - dokonały uroczystego odsłonięcia pomnika w obecności władz lokalnych i ambasadora RP w Wielkiej Brytanii Arkadego Rzegockiego.
"Co roku przed pobliskim cenotafem organizowane są duże obchody Remembrance Sunday (uroczystości upamiętniające osoby poległe w obronie wolności, które zawsze odbywają się w drugą niedzielę listopada, w dniach obchodów rocznicy zakończenia I wojny światowej - PAP) i zależało nam na tym, aby znaleźć odpowiednio wyeksponowane miejsce dla polskiej części tej historii" - tłumaczył Bator.
Jak dodał, "chcieliśmy w szczególności, żeby było ono dostępne nie tylko dla tych, którzy specjalnie go szukają, ale także dla lokalnych mieszkańców, którzy mogą dowiedzieć się nieco więcej".
"Mamy nadzieję, że będzie przypominał nie tylko o wspólnej historii dotyczącej Polskich Sił Powietrznych w Irlandii Północnej, ale także pomoże w promowaniu dobrych relacji między lokalną społecznością a Polakami mieszkającymi w tej części Wielkiej Brytanii" - zaznaczył aktywista.
Pomnik został sfinansowany w 75 proc. przez Northern Ireland War Memorial Museum, a pozostałą jedną czwartą zebrano w zbiórce publicznej.
Z Londynu Jakub Krupa (PAP)
jakr/ mal/