Muzeum Armii Krajowej im. Gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Rekonstrukcję niemieckiej tajnej broni - rakiety V2, czołgu Vickers oraz fragmentu kadłuba samolotu Halifax będzie można zobaczyć w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Po roku prac w czwartek otwarta zostanie ekspozycja stała. Muzeum dokumentuje i prezentuje historię Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego. Zbiory placówki to ok. 15 tys. obiektów i archiwalnych dokumentów przekazanych przez żołnierzy AK i ich rodziny z całego świata. Są wśród nich unikatowe egzemplarze broni oraz umundurowania.
Urządzona kosztem ok. 5 mln zł ekspozycja stała zajmuje dwa poziomy muzeum. Na parterze prezentowana będzie historia II Rzeczpospolitej, w podziemiach - narodziny i funkcjonowanie Polskiego Państwa Podziemnego.
W sumie na 2,1 tys. mkw. powierzchni udało się wyeksponować kilkaset obiektów. Dopełnieniem ekspozycji są mapy, filmy i multimedia.
Trasa zwiedzania rozpoczyna się od prezentacji realiów II Rzeczpospolitej – budowy jej potencjału gospodarczego, intelektualnego i infrastruktury państwa, która została przerwana przez wybuch II wojny światowej.
Zwiedzający poznają najważniejsze momenty kampanii wrześniowej, od ataku niemieckiego lotnictwa na Wieluń, poprzez bitwę nad Bzurą, napaść Sowietów na Polskę, po kapitulację Helu i dwie okupacje: niemiecką i sowiecką.
W tej części wystawy znajdzie się m.in. rekonstrukcja czołgu Vickers E w skali 1:1. Czołgi te wspierały piechotę podczas kampanii wrześniowej.
Twórcy wystawy używając autentycznych elementów zrekonstruowali w skali 1:1 rakietę V2. Jest ona prezentowana w muzeum, by podkreślić, jak wielki udział w rozpoznaniu tajnej broni Niemców miał wywiad AK. Zrekonstruowano także fragment kadłuba samolotu Halifax ze zrzutnią dla skoczków – emisariuszy i cichociemnych.
O realiach obozów jenieckich i obozów internowania utworzonych przez Niemców i Sowietów przypominać będą instalacje części baraków i ogrodzeń, zdjęcia, obozowe ubrania, naczynia i korespondencja.
Historia Polskiego Państwa Podziemnego jest prezentowana na poziomie minus jeden. „To metafora konspiracji i działania pod ziemią. Chcemy, aby widz przeniósł się pod ziemię w atmosferę opowieści o wydarzeniach historycznych” – mówił PAP dyrektor Muzeum AK Adam Rąpalski. „Fakt, że w okupowanym kraju powstało Państwo Podziemne, ze strukturami cywilnym i wojskowymi, był fenomen na skalę europejską. Chcemy przedstawić genezę i historię Polskiego Państwa Podziemnego, ale też jego oddziaływanie na późniejsze pokolenia” – podkreśla Rąpalski.
Tą część wystawy otwiera przypomnienie brawurowego przelotu z Rumunii do okupowanej Warszawy mjr. Edmunda Galinata oraz walk oddziału partyzanckiego mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.
Na jednej ze ścian muzeum został wykuty tekst przysięgi ZWZ - AK. W kolejnych salach zwiedzający poznają strukturę polskiego państwa podziemnego, działania wobec kolaborantów, tworzenie i funkcjonowanie podziemnej armii.
By widzowie, zwłaszcza młodzi, lepiej zrozumieli warunki, w jakich działała Armia Krajowa zaaranżowano wnętrze dworu ziemiańskiego, bo to właśnie dwory były logistycznym zapleczem walczących, punktem zaopatrzenia w żywność, leki i punktem kontaktowym. „Jedno z pomieszczeń jest stylizowane na ukryty w lesie posterunek partyzancki” – mówił dyrektor Rąpalski.
W części ekspozycji poświęconej akcji ”Burza” pokazywany jest jeden z najcenniejszych muzealnych eksponatów: sztandar Inspektoratu Rzeszowskiego AK, symbol walki o wolną Polskę, który z narażeniem życia był przechowywany po wojnie i nie został mimo prób odnaleziony przez UB.
Twórcy wystawy używając autentycznych elementów zrekonstruowali w skali 1:1 rakietę V2. Jest ona prezentowana w muzeum, by podkreślić, jak wielki udział w rozpoznaniu tajnej broni Niemców miał wywiad AK. Zrekonstruowano także fragment kadłuba samolotu Halifax ze zrzutnią dla skoczków – emisariuszy i cichociemnych.
By uporządkować narrację autorzy wystawy umieścili najważniejsze daty i wydarzenia z okresu II wojny światowej na tzw. osi czasu, czyli na tafli szkła o wysokości ponad 3 m i długości 16 m.
Zaplanowano, że ekspozycja będzie dostępna dla trzech grup: przewodników/nauczycieli, zwiedzających oraz dla ekspertów – znawców Polskiego Państwa Podziemnego. Każdy z nich po użyciu karty z czytnikiem będzie mógł w infokioskach zamontowanych na terenie wystawy dotrzeć do innego zakresu informacji.
Władze muzeum liczą, że w 2013 r. uda się osiągnąć frekwencję 100 tys. widzów.
Do końca tego roku na pierwszym piętrze Muzeum ma powstać ekspozycja broni oraz dwa stanowiska z bronią przeciwpancerną Ur, w których zwiedzający będą mogli przetestować swoje umiejętności strzeleckie.
Głównym realizatorem ekspozycji stałej jest firma DEKO-BAU, a współautorami scenariusza pracownicy Muzeum.
Działające od września 2000 r. Muzeum AK mieści się w zabytkowym budynku koszarowym centrum logistyki i dowodzenia Twierdzy Kraków, wzniesionym ok. 1911 r. Po rewitalizacji bryła budynku pozostała bez zmian, ale całkowicie przebudowano jego wnętrze. Powierzchnia muzeum zwiększyła się z 1,3 tys. mkw. do 6,5 tys. mkw. Muzeum jest placówką prowadzoną wspólnie przez miasto Kraków i samorząd województwa małopolskiego.(PAP)
wos/ abe/
