31.07.2010. Płock (PAP) - Dokumenty, mapy i fotografie z obrony Płocka przed armią bolszewicką w sierpniu 1920 r. można obejrzeć na wystawie "Płock - Miasto Bohater".
Wystawa w płockim Ratuszu inauguruje cykl imprez, spotkań i odczytów, które w 90 rocznicę walk mają przypomnieć tamte wydarzenia. Ekspozycję przygotowała Książnica Płocka.
(Na zdjęciu: Przekopy uliczne i nasypy wzniesione przez obrońców Płocka. 18 sierpnia 1920 r. Fot. CAW)
Na wystawie pokazano m.in. fotografie najmłodszych obrońców Płocka, harcerzy, odznaczonych za swą bohaterską postawę Krzyżem Walecznych, w tym 14-letniego Antolka Gradowskiego, który poległ podczas obrony miasta przed armią bolszewicką, a także jego kolegów - czterokrotnie rannego w walkach Józefa Kaczmarskiego i Tadeusza Jeziorowskiego - obaj zginęli we wrześniu 1939 r.
Jest też protokół z posiedzenia Rady Miejskiej 10 kwietnia 1921 r., na której nadano naczelnikowi państwa polskiego, marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Płocka. Są też zdjęcia z przeglądu wojsk dokonanej tego dnia przez marszałka Piłsudskiego oraz odznaczeń nadanych przez niego obrońcom miasta.
Na wystawie obejrzeć można fotografie żołnierzy, m.in.: mjr Janusza Mościckiego, dowódcy płockiego przyczółka mostowego i kpt. Alberta de Bure, kierownika robót fortyfikacyjnych w mieście, a także fotografie mieszkańców i wznoszonych przez nich na ulicach barykad. Zaprezentowano też zdjęcia marynarzy i jednostek Flotylli Wiślanej, w tym załogi statku "Stefan Batory", która w okolicach Płocka i Dobrzynia nad Wisłą wspierała działania obronne.
Płock jest drugim po Lwowie miastem, które za swą bohaterską postawę w wojnie obronnej 1920 r. otrzymało od marszałka Piłsudskiego odznaczenie wojskowe - Krzyż Walecznych.
Armia bolszewicka, chcąc przedostać się na tyły wojsk polskich zaatakowała Płock 18 sierpnia 1920 r. Walka o miasto i przyczółek mostu przez Wisłę trwała 21 godzin. W obronie wzięli udział wszyscy płocczanie, w tym kobiety i dzieci. Na ulicach wzniesiono barykady. W bitwie zginęło 250 osób, w tym 100 cywilów, a 300 zostało rannych. Najmłodszym poległym był 14-letni harcerz Antolek Gradowski. Kilkuset mieszkańców miasta trafiło do niewoli, większość została później rozstrzelana.
Dzięki bohaterskiej postawie mieszkańców Płock pozostał niezdobyty, a bolszewicy zmuszeni zostali do odwrotu. W kwietniu 1921 r. odwiedzając miasto marszałek Piłsudski odznaczył obrońców, nadając im Krzyże Virtuti Militari i Krzyże Walecznych.
W sierpniu w ramach obchodów 90 rocznicy obrony Płocka przed armią bolszewicką w Towarzystwie Naukowym Płockim odbędzie się m.in. sesja naukowa pt. "Działania jednostek flotylli wojennej i żandarmerii wojskowej w obronie Płocka w 1920 roku", a zabytkowym spichlerzu Muzeum Mazowieckiego otwarta zostanie wystawa "90 lat pamięci płocczan o wojnie 1920 roku".
Na 18 sierpnia zaplanowano widowisko ukazujące przebieg obrony miasta przed armią bolszewicką - "Płocka Barykada". W przedstawieniu wezmą grupy rekonstrukcyjne, aktorzy miejscowego Teatru Dramatycznego, harcerze i statyści. (PAP)
mb/ bos/
