Uczestnicy IV Zjazdu Polaków Ratujących Żydów po przylocie do Tel Awiwu. Fot. PAP/M. Marek
Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, weterani II wojny światowej, a także delegacja państwowa udała się w niedzielę do Izraela. Odbędzie się tam IV Ogólnopolski Zjazd Polaków ratujących Żydów; uroczystości planowane są w Hajfie, Tyberiadzie i Jerozolimie.
Wizytę w Ziemi Świętej, która potrwa do piątku, organizuje Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Pielgrzymi odwiedzą m.in. Tyberiadę i Jerozolimę, gdzie znajduje się Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem. Instytut od 1953 r. dokumentuje tragedię narodu żydowskiego podczas Holokaustu, a także honoruje Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, którzy podczas wojny ratowali Żydów.
W Rzeszowie III Ogólnopolski Zjazd Polaków Ratujących Żydów
"Instytut Yad Vashem uhonorował medalami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata ponad 27 tysięcy osób, które podczas drugiej wojny światowej pomagały Żydom, gdy byli oni skazani na zagładę przez okupanta niemieckiego. W tym gronie jest prawie siedem tysięcy Polaków, którzy tworzą największą grupę narodowościową spośród wszystkich uhonorowanych" - przypomniał w rozmowie z PAP i IAR szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
"Nie wolno nam zapominać, że polscy Sprawiedliwi w czasie wojny wykazali się ogromną determinacją i poświęceniem - Polska był jedynym krajem w okupowanej przez Niemców Europie, gdzie za jakąkolwiek pomoc okazywaną Żydom groziła kara śmierci. A jednak znalazło się tak wielu, którzy byli gotowi poświęcić swoje życie, aby uratować życie drugiego człowieka" - podkreślił.
Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych wspólnie z Polskim Towarzystwem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata od 2016 r. organizuje ogólnopolskie zjazdy tych, którzy w latach II wojny światowej - jak podkreślił Kasprzyk - "zachowali człowieczeństwo, zachowali się jak trzeba i pokazali, że są przywiązani do najwyższych wartości, które od lat są fundamentem naszej cywilizacji". Pierwsze dwa zjazdy odbyły się w Warszawie, ubiegłoroczny w Markowej na Podkarpaciu, gdzie oddano hołd zamordowanej przez Niemców rodzinie Ulmów, która stała się symbolem polskiego męczeństwa za pomoc Żydom.
W Łazienkach Królewskich uhonorowano 23 Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
"Tegoroczny zjazd będzie miał charakter szczególny, dlatego że odbędzie się w Ziemi Świętej, w Izraelu, w Jerozolimie. Kilkunastu polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata udaje się do Izraela, aby wspólnie z weteranami wojny, przedstawicielami Urzędu ds. Kombatantów i IPN odwiedzić Instytut Yad Vashem. Dla wielu z nich będzie to pierwsza tego typu pielgrzymka w to miejsce. I będą to niezwykle wzruszające chwile, ponieważ będą mogli zobaczyć dedykowane im drzewka oraz swoje imiona i nazwiska w tamtejszym Ogrodzie Pamięci" - powiedział Kasprzyk.
Podkreślił też, że wydarzenie będzie miało charakter międzynarodowy, ponieważ Instytut Yad Vashem, z którego dyrekcją spotka się polska delegacja, skupia uwagę całego świata na wszystkich tych, którzy w czasie wojny wykazali się heroizmem.
Wizytę w Instytucie Yad Vashem zaplanowano we wtorek. Wcześniej delegacja - pod opieką ks. prof. Waldemara Chrostowskiego, biblisty z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, zaangażowanego w dialog polsko-żydowski i międzyreligijny - odwiedzi Hajfę i Tyberiadę, gdzie pielgrzymi złożą hołd Armii Polskiej na Wschodzie. Ceremonia będzie miała miejsce przy monumencie obrazującym 1000-letnie dzieje Polski ufundowanym w 1945 r. przez polskich żołnierzy na pamiątkę ich pobytu nad Jeziorem Galilejskim. Planowane jest tam także wręczenie odznaczeń - medali "Pro Patria" i medali "Pro Bono Poloniae".
50 lat temu zmarł gen. Kazimierz Sosnkowski
W Jerozolimie uroczystości odbędą się także w Nowym Domu Polskim, gdzie zostanie odsłonięta tablica pamiątkowa; jedna z ceremonii poświęcona będzie gen. Kazimierzowi Sosnkowskiemu (przekazanie repliki zaginionego Orderu Virtuti Militari nadanego mu przez Józefa Piłsudskiego za męstwo w wojnie polsko-bolszewickiej). Polscy Sprawiedliwi i weterani odwiedzą w Jerozolimie również Górę Syjon, gdzie znajduje się cmentarz z grobami polskich żołnierzy z lat 1941-1947, a także trzecią stację Via Dolorosa, czyli jedną ze stacji drogi męki Chrystusa, której wystrój ufundowali żołnierze gen. Władysława Andersa.
W niedzielę uczestnicy delegacji będą mogli w Ambasadzie RP w Tel Awiwie zagłosować w wyborach parlamentarnych.
W pielgrzymce do Ziemi Świętej poza polskimi Sprawiedliwymi udział wezmą weterani 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, a także kombatanci Armii Krajowej i innych formacji zbrojnych z okresu II wojny światowej. Wśród nich będzie sędzia Bogusław Nizieński - weteran AK i Narodowej Organizacji Wojskowej; w latach 1999-2004 Rzecznik Interesu Publicznego i kawaler Orderu Orła Białego. Na miejscu z polską delegacją spotka się także płk Stanisław Aronson "Rysiek", który podczas okupacji niemieckiej służył w Kedywie - elitarnej jednostce Armii Krajowej i walczył m.in. w powstaniu warszawskim.
Polscy Sprawiedliwi w Yad Vashem: brońmy przyjaźni polsko-żydowskiej
Instytut Yad Vashem, który od 1963 r. przyznaje medale Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, do 1 stycznia 2019 r. wyróżnił 27 362 bohaterów, w tym 6922 Polaków, którzy tworzą największą grupę osób na 51 krajów świata. Odznaczenie to wyraża hołd osobom, które bezinteresownie narażały życie dla ratowania swoich żydowskich przyjaciół, sąsiadów, znajomych, a często zupełnie obcych ludzi, zagrożonych eksterminacją przez niemieckich okupantów.
Dyplomy i medale Sprawiedliwych są wręczane na ceremoniach w Izraelu lub w izraelskich placówkach dyplomatycznych na całym świecie. Ambasada Izraela w Polsce organizuje kilkanaście takich uroczystości rocznie, głównie w Warszawie.
Norbert Nowotnik (PAP)
nno/ mmu/
