Wernisaż wystawy „Instytut Piłsudskiego w Ameryce – historia i zbiory polskiej instytucji w Nowym Jorku” w Centrum Edukacyjnym IPN w Warszawie. 2018 r. Fot. PAP/P. Nowak
„Wierzymy, że jeszcze wiele możemy zrobić dla Polski i Polonii. Zależy nam również na kształceniu młodzieży w duchu patriotycznym” – mówi PAP prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku dr Iwona Korga.
Prof. Mariusz Wołos wśród nagrodzonych przez nowojorski Instytut Józefa Piłsudskiego
PAP: Instytut Piłsudskiego wkracza w 77. rok istnienia. Jak opisałaby Pani Waszą misję?
Iwona Korga: Od samego początku istnienia, misją Instytutu było i jest gromadzenie, przechowywanie dokumentów i materiałów historycznych dotyczących Polski i Polonii, a następnie udostępnianie tych zbiorów badaczom, wspieranie i prowadzenie badań z dziedziny współczesnej historii Polski i Polonii, popularyzowanie historii i kultury polskiej oraz edukacja młodzieży polonijnej i amerykańskiej na terenie Stanów Zjednoczonych.
PAP: Które z Waszych zbiorów archiwalnych zaliczyć można do najcenniejszych?
D. Turing w Instytucie Piłsudskiego w Nowym Jorku o roli Polaków w złamaniu szyfru Enigmy
Iwona Korga: Zbiory Instytutu Piłsudskiego w Ameryce są obszerne. Obecnie posiadamy ponad milion dokumentów, dwadzieścia tysięcy książek, zbiór fotografii, map i zbiór filatelistyczny. Do najcenniejszych zbiorów można zaliczyć uratowane z Polski w 1939 r., które stanowią 20 proc. naszej kolekcji. Równie cenne są pozostałe kolekcje w tym zbiory instytucji polonijnych czy ambasadorów Polski, którzy pozostali na emigracji. Jako najcenniejszy dokument często wymienia się tzw. Rozkaz do Bitwy Warszawskiej z podpisem Józefa Piłsudskiego i wszystkich generałów dowodzących w tamtym czasie wojskiem polskim. Instytut ma wiele wyjątkowych pamiątek historycznych, które zostały przekazane w darze, jak nasze wszystkie zbiory. Te pamiątki mają oczywiście wartość muzealną, a związane są z historią polską. Na naszą galerię składa się ponad 250 obrazów takich twórców jak Matejko, Kossak, Wyczółkowski, Axentowicz, Gierymski. Mamy medale i mundury wojskowe.
PAP: Kto korzysta z waszych zbiorów?
Iwona Korga: Korzystają z nich naukowcy z USA, Polski i generalnie z całego świata. Wielu z nich przybywa osobiście, aby prowadzić badania, inni korzystają bezpłatnie z tysięcy dokumentów zamieszczonych online na portalu Instytutu: http://archiwa.pilsudski.org/. Dostajemy także zapytania poprzez e-mail, facebook, staramy się zawsze pomóc i odpowiadamy na kwerendy.
PAP: Czy wciąż pozyskujecie nowe dokumenty, a jeśli tak to od kogo?
Iwona Korga: Każdego roku trafiają do nas ciekawe dokumenty i pamiątki historyczne. Instytut jest znaną placówką i dlatego donatorzy z zaufaniem przekazują nam cenne zbiory. Ostatnio otrzymaliśmy materiały związane z uczestnikami Powstania Warszawskiego, Zofią i Stefanem Koperami, od ich syna Piotr. Kolekcjoner Alfred Szebel podarował nam gromadzone latami zbiory filatelistyczne.
PAP: Na czym polega wasza działalność badawcza?
Iwona Korga: Instytut współpracuje z instytucjami naukowymi w Polsce przekazując materiały do wydawnictw źródłowych, zdjęcia do albumów. Prowadzimy także razem z Fundacją Kościuszkowską projekt związany z historią Polonii na Greenpoincie i szerzej w Nowym Jorku. W USA współpracujemy z New York Public Library, Library of Congress i Metropolitan Library Council oraz z instytucjami akademickimi. Instytut nawiązał również współpracę z Centralą polskich Szkół Dokształcających na Wschodnim Wybrzeżu oraz Nowojorskim Kuratorium Oświaty w dystrykcie 14. W Polsce mamy takich partnerów jak Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Biblioteka Narodowa i Instytut Pamięci Narodowej, z którymi realizujemy różne projekty.
Digitalizacja kolekcji archiwalnej „Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza”
W nowojorskim Instytucie Józefa Piłsudskiego w Ameryce zakończono wieloletni projekt digitalizacji kolekcji archiwalnej „Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza”. Dzięki zaangażowaniu archiwistów i wolontariuszy oraz finansowemu wsparciu m.in. Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego udało się zeskanować około 40 tysięcy stron dokumentów z Kancelarii Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza.
Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
PAP: Skąd czerpiecie fundusze na działalność?
Iwona Korga: Instytut jest organizacją niedochodową i członkowską, utrzymuje się więc z donacji, zapisów testamentowych, grantów i składek członkowskich.
PAP: Które z organizowanych przez was wykładów, pogadanek czy projekcji filmowych cieszą się największą popularnością i uznaniem?
Iwona Korga: Każdego roku w Instytucie odbywa się około 30 programów otwartych dla publiczności, w tym wykłady, pokazy filmów dokumentalnych, promocje książek oraz lekcje historii i warsztaty dla dzieci i młodzieży. Publiczność docenia ciekawe filmy i spotkania z wyjątkowymi gośćmi. Ostatnio gościli u nas Sir Dermot Turing i prof. Tadeusz Wolsza.
PAP: A co w przyszłości?
Iwona Korga: Instytut planuje kontynuację projektu digitalizacji tj. skanowania, opisywania i udostępniania dokumentów online. Zależy nam również na kształceniu młodzieży w duchu patriotycznym. Planujemy też kontynuację ciekawych wydarzeń, jakimi są m.in. Noc Muzeów. Wierzymy, że jeszcze wiele możemy zrobić dla Polonii i Polski.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ kgod/ jar/
