Prezydent Andrzej Duda (C) podczas uroczystości upamiętniających 74. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego przed grobem wojskowego dowódcy PW gen. bryg. Antoniego Chruściela „Montera” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, 1 bm. w Warszawie. Fot. PAP/R. Guz
Chwilę przed godziną „W”, w środę, w asyście żołnierzy z Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego prezydent Andrzej Duda i premier Mateusz Morawiecki złożyli kwiaty na grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera”. Uroczystość odbyła się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Czcząc pamięć dowódcy sił walczących w Powstaniu Warszawskim, prezydent ukląkł i pomodlił się, następnie przywitał się z obecną podczas uroczystości córką gen. Antoniego Chruściela Jadwigą Chruściel.
Wcześniej kwiaty na grobie "Montera" złożył premier Mateusz Morawiecki.
W obecności powstańców warszawskich, harcerzy i harcerek, wieńce i wiązanki kwiatów na grobie gen. Chruściela "Montera" złożyli m.in. przedstawiciele: marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego, ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka, przedstawiciele prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz, Muzeum Powstania Warszawskiego i Instytutu Pamięci Narodowej.
Następnie kwiaty składali także przybyli na grób "Montera" mieszkańcy Warszawy.
31 lipca 1944 r., Komendant Główny AK gen. Tadeusz Komorowski "Bór" wydał dowódcy Okręgu AK Warszawa Miasto płk. Antoniemu Chruścielowi, ps. "Monter", rozkaz o rozpoczęciu 1 sierpnia 1944 r. powstania w Warszawie. "Po pięciu blisko latach nieprzerwanej i twardej walki prowadzonej w podziemiach konspiracji stajecie dziś otwarcie z bronią w ręku" - głosił rozkaz "Bora".
W Powstaniu Warszawskim Chruściel (ur. w 1895 r.) był dowódcą całości walczących sił. 9 września 1944 r. skierował list do dowódcy AK gen. "Bora", domagając się odroczenia decyzji kapitulacji. Awansowany do stopnia generała brygady rozkazem Naczelnego Wodza z 14 września 1944 r. "za wybitne dowodzenie i przykład osobistego męstwa w walkach o Warszawę".
Antoni Chruściel przed I wojną światową działał w ruchu niepodległościowym; w szeregi odrodzonego Wojska Polskiego trafił w grudniu 1918 r. W kampanii polskiej 1939 r. dowodził 82. Syberyjskim Pułkiem Strzelców. Po kapitulacji twierdzy w Modlinie został wzięty do niewoli i osadzony w niemieckim obozie jenieckim w Działdowie (Soldau); w końcu października tego roku został zwolniony.
Od czerwca 1940 r. Chruściel działał w konspiracji. Należał do zwolenników wybuchu powstania w Warszawie, choć zarazem przestrzegał przed skutkami niedostatku broni i amunicji. W Powstaniu Warszawskim był dowódcą całości walczących sił. Po kapitulacji oddziałów powstańczych przebywał w obozach jenieckich w Niemczech, gdzie uwolniły go oddziały amerykańskie.
Po demobilizacji oddziałów polskich w 1948 r. pozostał na emigracji w Londynie. Od 1956 r. mieszkał w Waszyngtonie; tam też zmarł w 1960 r. W 2004 r. jego prochy zostały przewiezione do Polski i pochowane na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. Uroczystości przy grobie gen. Chruściela odbyły się w ramach obchodów 74. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące.(PAP)
autorki: Hanna Złotorowicz, Karolina Kropiwiec
hz/ kkr/ mhr/
