Przekazano noty identyfikacyjne 22 ofiar terroru niemieckiego i komunistycznego

Wyniki identyfikacji ogłosił Instytut Pamięci Narodowej, który od kilku lat w całej Polsce prowadzi systematyczne poszukiwania tajnych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego.

Na uroczystość przybyli krewni ofiar, którzy otrzymali noty identyfikacyjne bliskich. Obecni byli m.in. szefowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Sadurska, prezes IPN Łukasz Kamiński, przedstawiciele wojska.

"Poczytuję sobie za zaszczyt, że mogę państwa gościć w Pałacu Prezydenckim. Uważam bowiem, że jest wielkim narodowym obowiązkiem, aby należycie zadbać o pamięć i cześć dla naszych rodaków i przodków, którzy oddali życie za niepodległą Rzeczpospolitą" - napisał prezydent Andrzej Duda w liście do zgromadzonych.

Jak zaznaczył, sprawą najważniejszą jest, by doczesne szczątki ich wszystkich, bohaterów naszej niepodległości zostały odnalezione i w godny sposób pochowane. "Państwo polskie musi dołożyć wszelkich starań, aby przywrócić jego najwierniejsze córki i synów pamięci potomnych (...), dzisiaj Rzeczpospolita uroczyście dopełnia tej powinności" - podkreślił prezydent.

Prezes IPN Łukasz Kamiński przypomniał, że projekt poszukiwań szczątków ofiar rozpoczął się jesienią 2011 r. "I stał się najważniejszym zadaniem IPN. Rok później prace rozpoczęła Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów umożliwiająca identyfikacje odnajdowanych szczątków. W dziele uczestniczy także Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie" - mówił.

"W ten sposób spłacamy wielki dług Rzeczpospolitej wobec jej bohaterów. Dzisiaj poznajemy kolejne nazwiska zidentyfikowanych osób. Są wśród nich także ofiary terroru niemieckiego. To, że poszukując szczątków ofiar terroru komunistycznego odnaleźliśmy też zamordowanych przez drugi system totalitarny jest wielkim symbolem polskiej historii XX w." - zaznaczył Kamiński.

Jak dodał bilans dotychczasowych prac to ponad 800 odnalezionych osób, z czego 66 zidentyfikowano, ale "prace są jeszcze dalekie od zakończenia".

W imieniu rodzin głos zabrał ks. Piotr Staniewicz. "Nie dane mi było poznać kmdr. Jerzego Staniewicza, brata mojego dziadka. O nim, jego życiu, pracy i śmierci opowiedzieli mi, kiedy byłem dzieckiem, dorośli. Jego brat, który w pozostawionym pustym miejscu przy wigilijnym stole wyrażał nadzieję na jego powrót, czy żona komandora, która opowiadała o jego życiu i pasji do morza. Nie przypuszczałem, że uda się odszukać jego szczątki" - przyznał.

Podkreślił także, że to dzięki poświęceniu, pracy i ofierze zidentyfikowanych korzystamy dzisiaj z daru wolności. "Pamięć o nich odnosi się nie tylko do tragicznego końca, ale przede wszystkim do dobra, miłości do ojczyzny i rodziny jakie miały miejsce w ich życiu" - dodał ks. Staniewicz.

Na liście zidentyfikowanych ofiar znajdują się:

Bronisław Chajęcki – pseud. „Boryna”, „Maciej Boryna”, ur. 15 grudnia 1902 r. w Warszawie; ppor. WP, por. AK, kpt. „ludowego” WP, w latach 1926–1927 absolwent Szkoły podchorążych Rezerwy Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej; we wrześniu 1939 r. był zastępcą Komisarza Cywilnego przy Dowództwie Obrony Warszawy i jednocześnie  zastępcą Prezydenta Warszawy na Pradze. Od 30 września 1939 r. z polecenia Stefana Starzyńskiego objął kierownictwo w Miejskim Biurze Dzielnicowym Warszawa-Praga, które sprawował do lipca 1944 r. Od października 1939 r. rozpoczął działalność konspiracyjną, współorganizując konspiracyjne organizacje „Warszawianka” oraz „Unia”. Po scaleniu Organizacji Wojskowej „Unii” w marcu 1942 r. został skierowany do pracy w Państwowym Korpusie Bezpieczeństwa, gdzie objął funkcję zastępcy, a następnie od sierpnia 1942 r. – komendanta PKB w m.st. Warszawie. Od października 1943 r. pełnił jednocześnie funkcję inspektora WSOP w Obwodzie Warszawa Praga. Z ramienia władz miasta aktywnie włączył się również w pomoc przy ratowaniu Żydów. W czasie powstania warszawskiego dowodził oddziałem  PKB. W marcu 1945 r. zgłosił się do „ludowego” Wojska Polskiego, pełnił funkcję dowódcy kompanii piechoty w 1, 2 i 4 pułku. Zdemobilizowany 9 maja 1946 r. Do 1948 r. pracował jako urzędnik, a następnie nauczyciel w Pruszkowie. Zatrzymany 11 listopada 1948 r., został fałszywie oskarżony o współpracę z okupantem oraz „likwidowanie” działaczy lewicowych. Skazany na karę śmierci. Zamordowany  5 stycznia 1953 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Szczątki płk. Bronisława Chajęckiego zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 23 maja 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy z 16 maja 1958 r. został uniewinniony. Odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Virtuti Militari V klasy.

Adam Dedio – pseud. „Kopiec”, „Marynarz”, „Adrian”,  „Draga”; nazwisko konspiracyjne Kazimierz Wrona; ur. 24 grudnia 1918 r. w Zakopanem. We wrześniu 1939 r. brał udział w walkach z Armią Czerwoną i Wehrmachtem, trafił do niewoli niemieckiej, po uwolnieniu od 1941 r. żołnierz ZWZ-AK; w lipcu 1944 r. aresztowany przez gestapo, po uwolnieniu wstąpił do partyzantki. W lutym 1945 r., po rozwiązaniu oddziału, po uzgodnieniu z przełożonymi z AK wstąpił do MO, a następnie do Marynarki Wojennej, gdzie pełnił funkcję kierownika tajnej kancelarii, będąc jednocześnie oficerem wywiadu Okręgu Morskiego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego o kryptonimie „Semper Fidelis Victoria”. 17 maja 1946 r. zatrzymany przez UB, skazany na karę śmierci. Zamordowany 14 kwietnia 1947 r. w więzieniu karno-śledczym w Gdańsku. 20 czerwca 1990 r. postanowieniem Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni uniewinniony od zarzutów. Szczątki Adama Dedio zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 29 lipca 2015 r. na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.

Julian Dudyński – ur. 7 stycznia 1909 r. w Białymstoku, pracownik kolei w Białymstoku; żołnierz AK, brat Zygmunta. Znalazł się w grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku 5 listopada 1942 r. w odwecie za ucieczkę z aresztu gestapo członków sztabu Okręgu AK Białystok, zorganizowaną przez Zbigniewa Rećkę, pseud. „Trzynastka”, w trakcie której zastrzelono niemieckiego strażnika pocztowego. Szczątki Juliana Dudyńskiego zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac poszukiwawczych zespołu IPN w ramach śledztwa OKŚZpNP nr S51/13/ZK na terenie ogrodu więziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

Zygmunt Dudyński – ur. 1 stycznia 1907 r. w Białymstoku, w latach 1928–1930 służył w 5 Pułku Lotniczym w Lidzie, pracownik Państwowych Zakładów Lotniczych w Warszawie, następnie pracownik kolei w Białymstoku; żołnierz AK, brat Juliana. Znalazł się w grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku 5 listopada 1942 r. w odwecie za ucieczkę z aresztu gestapo członków sztabu Okręgu AK Białystok, zorganizowana przez Zbigniewa Rećkę, pseud. „Trzynastka”, w trakcie której zastrzelono niemieckiego strażnika pocztowego. Szczątki Zygmunta Dudyńskiego zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac poszukiwawczych zespołu IPN w ramach śledztwa OKŚZpNP nr S51/13/ZK na terenie ogrodu więziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

Aleksander Gąska – ur. 8 lutego 1903 r. w Grabówku (pow. Maków Mazowiecki). W latach 1924 – 1926 żołnierz 13 Pułku Piechoty w Pułtusku. Zatrzymany przez UB 24 grudnia 1947 r. pod zarzutem współpracy z oddziałem Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Według aktu oskarżenia we wrześniu 1947 r. udzielił w swoim domu schronienia 9 żołnierzom, natomiast 30 listopada 1947 r. sprowadził lekarza do rannego żołnierza o pseud. „Mazur”. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Zmarł 20 lipca 1948 r. w więzieniu karno-śledczym nr III (przy ul. 11 listopada) w Warszawie. Postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z 13 lipca 1998 r. wyrok Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 10 maja 1948 r. został unieważniony. Szczątki Aleksandra Gąski zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 2 lipca 2015 r. w kwaterze 45N Cmentarza Bródnowskiego w Warszawie.

Zygmunt Jezierski – pseud. „Jastrząb”, „Orzeł”, ur. 27 lipca 1925 r. w Mrozach (pow. Mińsk Mazowiecki), por. NSZ. W roku 1944 wstąpił do NSZ. W styczniu 1945 r. został powołany do służby w wojsku, skąd zdezerterował i wstąpił do oddziału poakowskiego w Obwodzie Mińsk Mazowiecki . We wrześniu 1945 r. ujawnił się przed komisją PUBP w Mińsku Mazowieckim, powrócił jednak do konspiracji. Jesienią 1945 r. wstąpił do oddziału NSZ pod dowództwem por. Zdzisława Wiewióry vel Wiewiórskiego, pseud. „Vis”. W trakcie amnestii ujawnił się w kwietniu 1947 r. przed PUBP w Mińsku Mazowieckim. Jesienią tego roku aresztowany, zdołał uciec. W marcu 1948 r. stanął na czele kilkunastoosobowego oddziału NSZ podległego komendantowi samodzielnego Rejonu NSZ Mrozy Mieczysławowi Gadomskiemu „Niedźwiadkowi”. Przeprowadził wiele akcji skierowanych przeciwko funkcjonariuszom resortu bezpieczeństwa oraz miejscowej administracji. 3 czerwca 1948 r. w Grodzisku-Kolonii k. Mrozów oddział „Orła” został okrążony i rozbity przez grupę operacyjną żołnierzy KBW oraz funkcjonariuszy UB i MO. Rannemu w rękę Zygmuntowi Jezierskiemu udało się wydostać z zasadzki, ukrywał się na terenie powiatu mińskiego oraz w Sulejówku. Zatrzymany 19 stycznia 1949 r. w Łodzi. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 27 sierpnia 1949 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Szczątki por. Zygmunta Jezierskiego zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 24 maja 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.

Jan Kaim – pseud. „Filip”, „Wiktor”, ur. 17 września 1912 r. w Starosiedlicach (pow. Iłża), działacz Młodzieży Wszechpolskiej we Lwowie. W latach 1932–1934 odbył służbę wojskową. Uczestnik wojny obronnej 1939 r. Dostał się do niewoli, skąd zbiegł. W listopadzie 1939 r. wstąpił do Organizacji Wojskowej Stronnictwa Narodowego, przemianowanej potem na Narodową Organizację Wojskową. Pełnił funkcję kierownika organizacyjnego na powiat starachowicki. Po scaleniu NOW z AK był dowódcą oddziału leśnego NOW w powiecie kozienickim. W maju 1944 r. aresztowany przez Gestapo i osadzony na Pawiaku, a następnie w obozach Gross-Rosen, Mauthausen oraz Linz III, gdzie przebywał do uwolnienia przez wojska amerykańskie 5 maja 1945 r. Po powrocie do kraju nawiązał kontakty z członkami Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego i został kurierem do władz RP na uchodźstwie. Przedostał się do Paryża i Londynu. W grudniu 1945 r. powrócił do Polski, gdzie kierował zorganizowaną przez siebie siatką łączności pomiędzy strukturami konspiracyjnego SN w kraju i na emigracji. W czerwcu 1946 r. wyjechał z kraju i przebywał w alianckich strefach okupacyjnych na terenie Niemiec, gdzie włączył się w działalność SN. Na początku listopada 1947 r. powrócił do Polski z zadaniem odtworzenia zerwanej siatki informacyjnej SN. Został zatrzymany 24 listopada 1947 r. w Szczecinie. W trakcie śledztwa poddany niezwykle brutalnym torturom, zyskał wśród więźniów miano „męczennika Mokotowa”. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 18 lipca 1949 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Wyrokiem Izby Wojskowej Sądu Najwyższego z 18 grudnia 1990 r. został uniewinniony. Szczątki ppor. Jana Kaima zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 23 maja 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.

Czesław Kania – pseud. „Nałęcz”, „Witold”, „Wyrwa”, „Waldemar”, ur. 19 marca 1909 r. w Lipnikach (pow. Ostrołęka). W latach 1931–1932 odbył służbę wojskową. W lutym 1944 r. wstąpił do oddziału NSZ działającego w pow. ostrołęckim. Pełnił funkcję dowódcy kompanii na terenie gm. Łyse. Po zakończeniu wojny pozostał w konspiracji. Dowódca II batalionu w Komendzie Powiatu NZW „Orawa”, obejmującego teren gmin Kadzidło, Łyse i Myszyniec, a następnie od lipca 1946 r. kierował wywiadem Komendy XVI Okręgu NZW o krypt. „Mazowsze”. Od lipca 1947 r. był członkiem Komendy XVI Warszawskiego Okręgu NZW o krypt. „Orzeł”, gdzie odpowiadał za wywiad i propagandę. Zatrzymany 25 czerwca 1948 r. po całodziennej walce w lasach w rejonie wsi Karaski i Gleba w gm. Kadzidło, w bunkrze Komendy Okręgu. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 12 sierpnia 1949 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Szczątki ppor. Czesława Kani zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 23 maja 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.

Zygmunt Kęska – pseud. „Świt”, „Krewny”, ur. 20 stycznia 1917 r. w Witebsku, por. AK. Ukończył Szkołę Podchorążych 15 Pułku Piechoty w Dęblinie. Uczestnik wojny obronnej 1939 r. Od początku 1940 r. zaangażowany w działalność ZWZ, a następnie AK. Do lipca 1944 r. należał do oddziału kpt. Mariana Bernaciaka, pseud. „Orlik”, działającego na Lubelszczyźnie. Po rozwiązaniu oddziału powrócił do domu.  W kwietniu 1945 r. znalazł się ponownie w odtworzonym oddziale „Orlika”, podporządkowanym początkowo Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj, a następnie wchodzącym w skład Zrzeszenia WiN. Pełnił funkcję dowódcy kompanii. Zatrzymany w październiku 1945 r., skazany na karę śmierci. Zamordowany 3 kwietnia 1946 r. w więzieniu karno-śledczym Warszawa III na Pradze. Szczątki por. Zygmunta Kęski zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 3 lipca 2015 r. w kwaterze 45N Cmentarza Bródnowskiego w Warszawie.

Władysław Antoni Koba – pseud. „Marcin”, „Rak”, „Tor”, „Żyła”, ur. 8 stycznia 1914 r. w Jarosławiu; kpt., oficer służby stałej Wojska Polskiego, uczestnik wojny obronnej 1939 r. W konspiracji od grudnia 1939 r., od 1943 r. oficer dywersji Obwodu AK Jarosław i dowódca plutonu dywersyjnego. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Armię Czerwoną był poszukiwany przez UB i NKWD. Jesienią 1944 r. został przeniesiony do Obwodu AK Przemyśl, gdzie objął funkcję adiutanta Komendy Obwodu. Po rozwiązaniu AK – Komendant Obwodu Przemyśl organizacji „Nie”, a następnie DSZ. Od września 1945 r. działacz Zrzeszenia WiN, w którym pełnił kolejno funkcje: kierownika Rady Przemyśl, od kierownika Rejonu Przemyśl, zastępcy prezesa Okręgu Rzeszów, a od maja 1947 r. prezesa tego Okręgu. Zatrzymany przez UB 26 września 1947 r. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 31 stycznia 1949 r. w więzieniu na Zamku w Rzeszowie. 5 lutego 1992 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego wydał postanowienie stwierdzające nieważność wyroku WSR w Rzeszowie z 21 października 1948 r. oraz postanowienia NSW z 5 stycznia 1949 r. Szczątki Władysława Antoniego Koby zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 7 września 2015 r. na cmentarzu w Zwięczycy.

Stanisław Konczyński – pseud. „Kunda”, „Stary”, ur. 6 stycznia 1914 r. w m. Księte (pow. Rypin); w latach 1937–1939 odbył służbę wojskową. W lipcu 1944 r. wstąpił do oddziału AK działającego na terenie pow. sierpeckiego pod dowództwem Anastazego Kołodziejskiego, pseud. „Gromek”. Po zakończeniu wojny pełnił służbę w 2 pułku samochodowym w Legionowie. Zdemobilizowany w listopadzie 1945 r., kontynuował działalność niepodległościową w oddziale Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, dowodzonym przez Jana Malinowskiego, pseud. „Stryj”, operującym na terenie powiatu rypińskiego oraz zachodniej części powiatu mławskiego. Zatrzymany 11 lutego 1949 r. pod Sinogórą w okolicach Żuromina po walce stoczonej z 1053 żołnierzami KBW oraz kilkudziesięcioma funkcjonariuszami UB i MO. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 29 marca 1950 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Szczątki Stanisława Konczyńskiego zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 20 sierpnia 2012 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.

Tadeusz Masłoń – pseud. „Jul Wiesław”, ur. 29 kwietnia 1911 r. Pracownik kolei w Białymstoku. W konspiracji od jesieni 1939 r., członek Związku Walki o Niepodległą Polskę, ppor., łącznik pomiędzy Białymstokiem, Lwowem i Warszawą, oficer AK. Znalazł się w grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku 5 listopada 1942 r. w odwecie za ucieczkę z aresztu gestapo członków sztabu Okręgu AK Białystok, zorganizowaną przez Zbigniewa Rećkę, pseud. „Trzynastka”, w trakcie której zastrzelono niemieckiego strażnika pocztowego. Szczątki Tadeusza Masłonia zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac poszukiwawczych zespołu IPN w ramach śledztwa OKŚZpNP nr S51/13/ZK na terenie ogrodu więziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

Franciszek Nakoneczny – ur. 22 listopada 1893 r. w Janówce k. Tarnopola. Nauczyciel w Suchowoli, zaangażowany w konspirację i tajne nauczanie. Znalazł się w grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku 5 listopada 1942 r. w odwecie za ucieczkę z aresztu gestapo członków sztabu Okręgu AK Białystok, zorganizowana przez Zbigniewa Rećkę, pseud. „Trzynastka”, w trakcie której zastrzelono niemieckiego strażnika pocztowego. Szczątki Franciszka Nakonecznego zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac poszukiwawczych zespołu IPN w ramach śledztwa OKŚZpNP nr S51/13/ZK na terenie ogrodu więziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

Leopold Rząsa – pseud. „Wacław”, „Augustyn”, „Jesiotr”, ur. 23 lipca 1918 r. w Drabiniance (obecnie dzielnica Rzeszowa). Wiosną 1941 r. zaprzysiężony do ZWZ-AK, kierownik referatu informacji Rady WiN Rzeszów, a od końca 1946 r. kierownik Wydziału Informacji Okręgu WiN Rzeszów. Był odpowiedzialny za gromadzenie materiałów wywiadowczych o tematyce politycznej, gospodarczej i wojskowej. Od maja 1947 r. zastępca Władysława Koby „Marcina”, prezesa Okręgu WiN Rzeszów. 16 lipca 1947 r. zatrzymany przez UB. Podjął próbę ucieczki, skacząc z trzeciego piętra budynku WUBP przy ul. Jagiellońskiej. Po niemal półtorarocznym śledztwie skazany na karę śmierci. Zamordowany 31 stycznia 1949 r.  w więzieniu na Zamku w Rzeszowie. 5 lutego 1992 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyrok rzeszowskiego WSR z 21 października 1948 r. Szczątki Leopolda Rząsy zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 7 września 2015 r. na cmentarzu w Zwięczycy.

Feliks Selmanowicz – pseud. „Zagończyk”, ur. 6 czerwca 1904 r. w Wilnie. We wrześniu 1918 r., jako 14-latek, wstąpił do Samoobrony Wileńskiej; od kwietnia 1919 r. żołnierz I Batalionu Strzelców Nadniemeńskich; po zwycięskiej wojnie z bolszewikami służył w Milicji Ludowej Pasa Neutralnego jako naczelnik II rejonu IV Okręgu Trockiego. Ranny podczas potyczki z Litwinami. W sierpniu 1939 r. zmobilizowany w stopniu sierżanta do batalionu KOP Troki. Internowany przez Litwinów, zbiegł z obozu i rozpoczął działalność wywiadowczą w siatce wileńskiej SZP-ZWZ. Aresztowany przez NKWD, skazany na śmierć, uciekł z transportu i kontynuował działalność wywiadowczą. W 1944 r. trafił do 3 Wileńskiej Brygady AK por. Gracjana Fróga „Szczerbca”, potem do 5 Brygady mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, krótko był także w 4 Brygadzie „Narocz”. Internowany przez sowietów w obozie w Miednikach Królewskich, został wywieziony do Kaługi, skąd w kwietniu 1945 r. uciekł i przedostał się do Polski. Od stycznia 1946 r. ponownie w 5 Brygadzie „Łupaszki” na Pomorzu. Zatrzymany przez UB 8 lipca 1946 r. w Sopocie. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 28 sierpnia 1946 r. razem z Danutą Siedzikówną „Inką” w gdańskim więzieniu przy ul. Kurkowej. Szczątki Feliksa Selmanowicza zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 12 września 2014 r. pod płytami chodnika na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.

Stefan Skrzyszowski – pseud. „Bolek”, ur. 11 lub 27 grudnia 1911 r. w Złoczowie. W latach 1931–1933 odbył służbę wojskową. W końcowym okresie wojny prawdopodobnie był żołnierzem AK. W sierpniu 1944 r. wcielony w szeregi „ludowego” Wojska Polskiego, skąd w lutym 1945 r. zdezerterował. W maju 1951 r., za pośrednictwem brata Mariana, nawiązał kontakt z funkcjonariuszem bezpieki Henrykiem Wendrowskim, podającym się za członka WiN. W ten sposób nieświadomie został wciągnięty do kombinacji operacyjnej  o kryptonimie  „Cezary” – tj. do tworzonej przez MBP fikcyjnej – prowokacyjnej V Komendy WiN. W listopadzie 1951 r. został przerzucony do Delegatury Zagranicznej WiN, gdzie przeszedł kurs radiotelegrafisty. W listopadzie 1952 r. razem z Dionizym Sosnowskim zostali zrzuceni na spadochronach z amerykańskiego samolotu na terenie woj. koszalińskiego. Nieświadomi prowokacji, sporządzali raporty z przeprowadzonych kursów i szkoleń. Obaj zostali aresztowani 6 grudnia 1952 r. i w pokazowym procesie skazani na śmierć. Zamordowani 15 maja 1953 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Szczątki Stefana Skrzyszowskiego zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 23 maja 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.

Jerzy Staniewicz – ur. 6 sierpnia 1903 r. w Kuźniecku. W 1919 r. wstąpił na ochotnika do polskiej dywizji w Nowonikołajewsku. W grudniu 1921 r. wrócił wraz z rodziną do Polski i po odbyciu służby w 30 pułku artylerii polowej we Włodawie oraz Batalionie Szkolnym w Wilnie ukończył Szkołę Podchorążych w Warszawie, a następnie Szkołę Marynarki Wojennej w Toruniu. Pełnił służbę w Marynarce Wojennej, m.in. na ORP „Ślązak” oraz ORP „Podhalanin”, jako dowódca, a także szef Wydziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego Dowództwa Floty. We wrześniu 1939 r. organizował obronę Kępy Oksywskiej oraz Helu. 2 października dostał się do niewoli i do  stycznia 1945 r. przebywał w oflagach:  X B Nienburg, XVIII C Spittal oraz II C Woldenberg. Po powrocie do kraju ponownie w Marynarce Wojennej, m.in. w Sztabie Głównym jako Szef Oddziału Personalnego oraz Oddziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego. Od czerwca 1949 r. w Sztabie Generalnym WP jako Szef Wydziału Marynarki Wojennej. Zatrzymany w grudniu 1951 r. przez Główny Zarząd Informacji MON, został bezpodstawnie oskarżony o działalność szpiegowską i dywersyjną. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 12 grudnia 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Najwyższy Sąd Wojskowy postanowieniem z 24 kwietnia 1956 r. uchylił wyrok skazujący. Szczątki komandora Jerzego Staniewicza zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 23 maja 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie.

Antoni Suchocki – ur. 21 czerwca 1920 r. w Chmielniku k. Białegostoku. Kolega Zbigniewa Rećki pseud. „Trzynastka”; prawdopodobnie członek Bojowej Organizacji Wschód. Znalazł się w grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku 5 listopada 1942 r. w odwecie za ucieczkę z aresztu gestapo członków sztabu Okręgu AK Białystok zorganizowana przez Zbigniewa Rećkę, w trakcie której zastrzelono niemieckiego strażnika pocztowego. Szczątki Antoniego Suchockiego zostały odnalezione w maju 2014 r. w trakcie prac poszukiwawczych zespołu IPN w ramach śledztwa OKŚZpNP nr S51/13/ZK na terenie ogrodu więziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

Antoni Trzepla – pseud. „Krakus”, ur. 5 czerwca 1910 r. w Krakowie. W latach 1931–1932 odbył służbę wojskową. Na początku okupacji aresztowany przez Niemców, zbiegł z więzienia św. Michała w Krakowie i wstąpił do ZWZ-AK. Należał do oddziału dywersyjnego dowodzonego przez Zdzisława Baszaka, pseud. „Pirat”. Od jesieni 1945 r. kierownik Placówki WiN w Przybysławicach oraz łącznik kierownika Rady WiN Dąbrowa Tarnowska chor. Jana Woźnego, pseud. „Burza”. We wrześniu 1946 r. aresztowany przez UB, zdołał zbiec. Dołączył do oddziału dywersyjnego dowodzonego przez Władysława Pudełka, pseud. „Zbroja”. Nie ujawnił się w czasie akcji amnestyjnej wiosną 1947 r. i do jesieni współtworzył kilkuosobową grupę przetrwania, koncentrując działalność na akcjach rekwizycyjnych w instytucjach państwowych. Zatrzymany przez UB 8 stycznia 1948 r. w Krakowie. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 16 czerwca  1948 r. w tarnowskim więzieniu. Szczątki Antoniego Trzepli zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 1 września 2015 r. w kwaterze 12 na cmentarzu w Tarnowie-Krzyżu.

Jan Wądołowski – ur. 5 października 1934 r. w Chlebiotkach Nowych k. Jeżewa. Od 1952 r. pod pseud. „Humorek” w oddziale PAS NZW Komendy Powiatowej Wysokie Mazowieckie ppor. Stanisława Grabowskiego „Wiarusa”, a następnie Kazimierza Wieczorkiewicza „Ordona”. Zginął 19 grudnia 1952 r. w walce z Grupą Operacyjną UB-KBW w Krzewie-Plebankach, jego zwłoki zostały zabrane przez UB i pogrzebane w piwnicy na płody rolne w ogrodzie więziennym w Białymstoku. Szczątki Jana Wądołowskiego zostały odnalezione we wrześniu 2014 r. w trakcie prac poszukiwawczych zespołu IPN w ramach śledztwa OKŚZpNP nr S51/13/ZK na terenie ogrodu więziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

Klemens Wincenciuk – ur. 8 kwietnia 1895 r. W latach 1918–1919 uczestniczył w walkach o niepodległość Polski jako oficer 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. Lucjana Żeligowskiego, następnie 19 Pułku Piechoty Odsieczy Lwowa, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, porucznik WP, przed II wojną światową wójt gm. Suchowola. W czasie wojny zaangażowany w konspirację, prawdopodobnie AK. Znalazł się w grupie 24 polskich zakładników rozstrzelanych przez Niemców w ogrodzie więziennym w Białymstoku 5 listopada 1942 r. w odwecie za ucieczkę z aresztu gestapo członków sztabu Okręgu AK Białystok, zorganizowaną przez Zbigniewa Rećkę, pseud. „Trzynastka”, w trakcie której zastrzelono niemieckiego strażnika pocztowego. Szczątki Klemensa Wincenciuka zostały odnalezione w maju 2014 r. podczas prac poszukiwawczych zespołu IPN w ramach śledztwa OKŚZpNP nr S51/13/ZK na terenie ogrodu więziennego przy ul. Kopernika w Białymstoku.

Michał Jan Zygo – pseud. „Szymon”, ur. 29 sierpnia 1917 r. w Rzeszowie. W latach 1937–1938 odbył służbę wojskową. Uczestnik wojny obronnej 1939 r., żołnierz Obwodu ZWZ Rzeszów, a następnie Inspektoratu ZWZ-AK Rzeszów. W 1942 r. – za zgodą przełożonych z AK – wstąpił do PPR. Wiosną 1944 r. przygotowywał dla wywiadu AK raporty o rzeszowskich działaczach komunistycznych i agentach sowieckich. W sierpniu 1944 r. rozpoczął pracę jako urzędnik cywilny w Wojewódzkiej Komendzie Milicji Obywatelskiej w Rzeszowie. Od 1946 r. działacz WiN. Był najlepiej funkcjonującą „wtyczką” WiN w aparacie bezpieczeństwa. Od czerwca 1946 r. sporządzał miesięczne raporty dla kierownictwa Obszaru Południowego WiN. Zatrzymany przez UB 7 września 1947 r. Po wyjątkowo ciężkim śledztwie skazany na karę śmierci. Zamordowany 31 stycznia 1949 r.  w więzieniu na Zamku w Rzeszowie. Szczątki Michała Jana Zygi zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka 7 września 2015 r. na cmentarzu w Zwięczycy. (PAP)

akn/ mhr/ agz/