Niemiecki KL Auschwitz jako ośrodek zagłady Żydów, obóz koncentracyjny i miejsce dehumanizacji ukaże nowa wystawa główna w Muzeum Auschwitz, której scenariusz był zasadniczym tematem zakończonych we wtorek dwudniowych obrad Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej.
„Zadaniem (…) nowej wystawy będzie objaśnienie autentycznego miejsca pamięci. Dzięki niej odwiedzający Muzeum będą mogli zrozumieć historyczną przestrzeń byłego obozu” – powiedział dyrektor placówki Piotr M.A.Cywiński.
Dyrektor wyjaśnił, że planowana ekspozycja podzielona będzie na trzy części. Pierwsza pokaże sprawców, obóz jako instytucję oraz instytucjonalną zamianę obozu koncentracyjnego w ośrodek zagłady Żydów. Druga podejmie temat Zagłady widzianej z perspektywy niewinnych ofiar skierowanych w ogromnej większości na śmierć w komorach gazowych. W niej zaprezentowane zostaną przedmioty przywiezione do obozu przez deportowanych na śmierć Żydów. Trzecia skupi się na więźniach obozu koncentracyjnego i ukazaniu zaplanowanej przez Niemców dehumanizacji.
Wiceminister kultury Małgorzata Omilanowska podkreśliła, że nastał już czas, żeby Muzeum doczekało się ekspozycji nowoczesnej, na miarę XXI wieku. „Zwłaszcza że powstają znakomite, nowoczesne ekspozycje narodowe i w tym kontekście wystawa główna powinna być wiodąca merytorycznie, ale także formalnie. Powinna być wzorcowym przykładem opowieści o Auschwitz, która w sposób sumaryczny, zwarty, ale przede wszystkim bardzo jasny edukacyjne, opowiedziałby historię” — dodała.
„Zadaniem (…) nowej wystawy będzie objaśnienie autentycznego miejsca pamięci. Dzięki niej odwiedzający Muzeum będą mogli zrozumieć historyczną przestrzeń byłego obozu” – powiedział dyrektor placówki Piotr M.A.Cywiński.
Zdaniem Omilanowskiej projekt zakrojony jest na wiele lat i wymaga zaangażowania kilkudziesięciu milionów złotych. „Zrealizowanie tak ambitnego planu będzie niewątpliwie wymagało zaangażowania środków nie tylko publicznych, będących w dyspozycji ministerstwa kultury” – powiedziała. Jej zdaniem być może będzie trzeba poszukiwać pieniędzy w funduszach UE.
Paweł Sawicki z biura prasowego Muzeum w komunikacie po obradach poinformował, że kompletny scenariusz ekspozycji, a także wstępny harmonogram prac, kosztorys jej stworzenia i konserwacji poobozowych budynków, w których się znajdzie, został już przesłany do ministerstwa kultury.
Pierwsza wystawa główna, autorstwa głównie byłych więźniów, otwarta została 14 czerwca 1947 roku. Zrealizowano ją w blokach od 4 do 11 i krematorium I (wówczas jeszcze bez zrekonstruowanych w późniejszym okresie pieców - PAP). W latach 1950-1951, zgodnie z wcześniejszymi założeniami, ekspozycję rozbudowano tak, że mieściła się w kilkunastu poobozowych blokach. Znana obecnie wystawa główna – z pewnymi zmianami - została otwarta w 1955 roku. Znajduje się na terenie byłego obozu Auschwitz I w blokach 4, 5, 6, 7 i 11.
Członkowie Rady wysłuchali też sprawozdania dyrektora Cywińskiego z półrocznej działalności placówki. Zwracał m.in. uwagę na rekordową frekwencję. Miejsce Pamięci odwiedziło w ub.r. blisko 1,5 mln osób. Podkreślił, że wzrasta liczba przyjeżdżających z zagranicy. Zauważalny jest natomiast spadek grup polskich, co łączy się ze zmianami programowymi w nauczaniu historii.
Dyrektor placówki mówił o działaniach konserwatorskich, do których należą m.in. dobiegająca końca konserwacja bloków nr 2 i 3 na terenie byłego obozu Auschwitz I, modernizacja sposobu przechowywania historycznych obiektów, przede wszystkim magazynów waliz, jak również zabezpieczanie i badania konserwatorskie murowanych baraków na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau.
Przedstawił również stan prac nad budową nowego Centrum Obsługi Odwiedzających. Prace budowlane mają się rozpocząć w przyszłym roku i będą przebiegały etapami. Wiosną bieżącego roku rzecznik placówki Bartosz Bartyzel informował PAP, że w pierwszej kolejności powstanie nowy parking.
Dyrektor poruszył również temat budżetu Muzeum i ogromnego problemu, jakim jest blokada funduszu płac narzucona przez ustawę okołobudżetową. W maju podczas posiedzenia Rady Muzeum alarmował on, że zamrożenie płac zagraża placówce i stanowi najpoważniejszy hamulec w edukacji o Zagładzie. Zaznaczył wówczas, że Muzeum nie potrzebuje dodatkowych pieniędzy z budżetu, gdyż samo może je wypracować. Potrzeba tylko deregulacji szkodliwych zapisów ustawowych. „Dziś dochodzi do sytuacji, w której odmawiam poważnym sponsorom, gdyż nie mogę nawet za ich własne pieniądze zatrudnić specjalistów dla realizacji zadań, które oni finansują” – mówił.
Podczas posiedzenia Rada zajmowała się m.in. także sytuacją terenów innych miejsc pamięci, w tym stanem i przyszłością terenów byłego obozu zagłady Kulmhof (Chełmno nad Nerem), terenów byłego obozu Gross-Rosen, jak również dalszych etapach realizacji projektu stworzenia nowego upamiętnienia na terenie byłego obozu zagłady w Sobiborze.
Międzynarodowa Rada powstała w 2000 roku. Jest organem opiniodawczo-doradczym premiera w sprawach ochrony i zagospodarowania terenów byłego obozu Auschwitz oraz innych miejsc zagłady i byłych obozów koncentracyjnych, leżących w granicach Polski. Kadencja trwa 6 lat.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
W 1947 roku powstało muzeum, które obejmuje byłe obozy Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau. (PAP)
szf/ abe/
