"Katolicki Uniwersytet Lubelski stał się jednym z najważniejszych ośrodków myśli katolickiej, wpływając na kształt nauki i kultury polskiej" - głosi tekst uchwały przyjętej przez Senat ustanawiającej rok 2018 Rokiem 100-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Za przyjęciem uchwały głosowało w czwartek 75 senatorów, nikt nie był przeciw, ani nie wstrzymał się od głosu.
"W ciągu swojej 100-letniej historii KUL stał się jednym z najważniejszych ośrodków myśli katolickiej, wpływając na kształt nauki i kultury polskiej, zyskując szerokie uznanie w kraju i za granicą. Dziś KUL kształci blisko 18 tys. osób na 41 kierunkach studiów. Jest uczelnią otwartą na cywilizacyjne i naukowe wyzwania współczesności. Obok teologii, filozofii, nauk społecznych, prawnych i humanistycznych rozwijane są nauki matematyczne i przyrodnicze, przygotowujące studentów do pełnej i odpowiedzialnej pracy dla dobra Ojczyzny i Kościoła" - głosi tekst uchwały.
Jej autorzy przypominają, że Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II jest jednym z najstarszych uniwersytetów w Polsce. Jego idea zrodziła się w lutym 1918 r. wśród Polonii w Petersburgu z inicjatywy ks. Idziego Radziszewskiego, rektora tamtejszej Akademii Duchownej, który został pierwszym rektorem lubelskiej uczelni. Pierwsza inauguracja roku akademickiego odbyła się 8 grudnia 1918 r., a dewizą KUL stało się hasło "Deo et Patriae" – "Bogu i Ojczyźnie".
Autorzy uchwały przypominają też, że rozwój KUL przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Niemcy zajęli gmach uczelni na szpital wojskowy, więzili 15 profesorów, masowo aresztowali studentów, wywożąc ich na przymusowe roboty do Niemiec lub do obozów koncentracyjnych. Mimo tych represji Uniwersytet prowadził tajne nauczanie. Po wyzwoleniu Lublina spod okupacji niemieckiej, KUL wznowił działalność 21 sierpnia 1944 r. jako pierwszy Uniwersytet w Polsce po II wojnie światowej. Pracę w KUL znalazło wielu profesorów Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Najbardziej znamienną cechą Uniwersytetu w latach PRL było skoncentrowanie wysiłku na pracy dydaktycznej. W ten sposób KUL kształcił kadrę inteligencji, której brak dotkliwie odczuwała Polska po zdziesiątkowaniu tej grupy społecznej przez okupantów niemieckich i sowieckich.
"Niestety, Kościół Katolicki i KUL stanowiły przeszkodę dla komunistycznych władz, dlatego różnymi metodami dążono do zahamowania rozwoju uczelni, ograniczenia jej oddziaływania na społeczeństwo. (...) Często zwlekano z zatwierdzeniem habilitacji przez kilka, a nawet kilkanaście lat. Blokowano wyjazdy zagraniczne. Próbowano odciągnąć profesorów od pracy na KUL, proponując im lepiej płatne posady na uniwersytetach państwowych. Absolwentom KUL odmawiano zatrudniania w instytucjach państwowych. Traktowano KUL jako instytucję dochodową, zobowiązując ją do płacenia podatków" - przypominają autorzy uchwały.
Sytuacja Uniwersytetu poprawiła się na przełomie lat 60. i 70.: powiększyła się kadra pracowników naukowych, powołano wiele nowych katedr oraz instytutów, szczególnie na Wydziale Teologicznym, nawiązano kontakty z wieloma uniwersytetami poza Polską.
"Katolicki Uniwersytet Lubelski w okresie dominacji systemu totalitarnego, mimo różnorodnych nacisków i prześladowań, został wierny swemu zadaniu. Ocalił obiektywizm w nauce, odciął się od zniekształcania faktów i od zakłamanej interpretacji rzeczywistości. Pracownicy odważnie przyznawali się do swoich przekonań katolickich" - przypominają autorzy uchwały.
Po 1989 r. sytuacja KUL zmieniła się na lepsze. 14 czerwca 1991 r. Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej uchwaliły ustawę o przyznaniu KUL dotacji z budżetu państwa na bieżące potrzeby dydaktyczne i stypendia dla studentów według zasad dotyczących uczelni państwowych. 4 kwietnia 2005 r. Senat KUL podjął uchwałę o zmianie nazwy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego na Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, wieloletniego wykładowcy i profesora uczelni. 2 grudnia 2008 r. z inicjatywy ustawodawczej prezydenta, parlament przyznał KUL-owi finansowanie jak wszystkim polskim uniwersytetom publicznym. (PAP)
autor: Agata Szwedowicz
edytor: Paweł Tomczyk
aszw/ pat/
