Jan Karski. Fot. PAP/T. Gzell
Jakub Gierszał w roli tytułowej, Wojciech Malajkat jako narrator, a w pozostałych rolach m.in. Julia Kamińska, Zbigniew Zamachowski i Jacek Braciak - to obsada 13-odcinkowego słuchowiska „Karski” przygotowanego na zlecenie Radia Szczecin.
Emisja rusza w poniedziałek. Uroczysta premiera - w niedzielny wieczór w jednym ze szczecińskich kin.
„W trakcie tej siedmiogodzinnej opowieści opowiadamy, w jaki sposób funkcjonowało Państwo Podziemne, przedstawiamy drogę Jana Karskiego do Waszyngtonu, przechodząc chronologicznie przez najważniejsze epizody z życia naszego bohatera” - mówi PAP redaktor naczelny Radia Szczecin Tomasz Chaciński.
Fabuła słuchowiska opowiada m.in. o aresztowaniu i pobycie bohatera w sowieckim obozie jenieckim, jego ucieczce z pociągu wiozącego go na roboty do III Rzeszy, pierwszej misji zakończonej dotarciem do rządu na uchodźctwie we Francji. Kolejne odcinki opowiadają o aresztowaniu przez gestapo, próbie samobójczej, odbiciu Karskiego z rąk okupanta, następne przedstawiają okres „londyński” zakończony wizytą w Białym Domu.
„Serial +Karski+ to opowieść o odwadze, przyzwoitości, niezłomności ducha i sile człowieczeństwa. To powieść o ludziach, którzy mimo życia pod ciągłą presją brutalnego terroru potrafili przeciwstawić się złu, które zadomowiło się w Polsce. Opowiadamy ten życiorys celowo skupiając się na młodości Jana Karskiego wierząc, że opowieść o młodym człowieku mocniej trafi do wyobraźni młodych ludzi” – podkreśla Chaciński.
Serial jest w całości udźwiękowiony, a oryginalną muzykę do niego skomponował Adam Walicki. W produkcji autorzy wykorzystali fragmenty książki Jana Karskiego „Tajne Państwo”. Słuchowisko na zlecenie Radia Szczecin stworzył Krzysztof Czeczot - jest on zarówno reżyserem serialu jak i jego scenarzystą.
Jak przypomina redaktor naczelny radia, to już trzecia tak duża produkcja rozgłośni. "Dwa lata temu wyprodukowaliśmy 4-godzinny serial +Błękitna pustynia+ Rafała Molendy o polskich żołnierzach pełniących misję w Afganistanie, a w zeszłym roku zaadaptowaliśmy powieść +Filip+ Leopolda Tyrmanda. Za obie - jako jedyna polska rozgłośnia - dostaliśmy nominacje do prestiżowej nagrody Prix Europa w Berlinie" – dodaje.
Rozgłośnia zamierza uruchomić stronę internetową, na której będą umieszczone fragmenty słuchowiska z komiksowymi ilustracjami. Pracuje też nad grą miejską. "Chcemy, by słuchowisko trafiło do szkół jako pomoc naukowa dla nauczycieli historii" – podkreśla Chaciński.
Jan Karski (właśc. Jan Romuald Kozielewski) urodził się w 1914 r. w Łodzi. Dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta, a także do obozu przejściowego w Izbicy, z którego Żydzi byli kierowani do obozów zagłady. Na podstawie jego relacji i dokumentów minister spraw zagranicznych Edward Raczyński przedstawił w grudniu 1942 r. aliantom notę "Masowa eksterminacja Żydów w Polsce okupowanej przez Niemców".
Wstrząsającą relację naocznego świadka Karski przekazał amerykańskim i brytyjskim politykom oraz dziennikarzom. Spotkał się m.in. z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego Anthony'm Edenem oraz - w 1943 r. - z prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem i przedstawicielami amerykańskich organizacji żydowskich.
Jego dramatyczne apele o ratunek dla narodu żydowskiego nie przynosiły jednak rezultatów - większość rozmówców nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała. Zachodni przywódcy, a nawet niektórzy liderzy organizacji żydowskich w USA, nie dawali wiary wstrząsającym relacjom o Holokauście. Nie wpłynęły one na politykę państw sprzymierzonych w czasie wojny, opierającą się na założeniu, że jedynym sposobem uratowania Żydów jest pokonanie najpierw nazistowskich Niemiec.
Po wojnie Karski zdecydował się pozostać na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień. Uhonorowano go m.in. tytułem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. W 1998 r. izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem zgłosił jego kandydaturę do Pokojowej Nagrody Nobla.
Karski zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie. (PAP)
epr/ laz/
