Belweder. Fot. PAP/J. Turczyk
"Drogi do Niepodległej - kontekst międzynarodowy" to tytuł debaty historyków, którą IPN z Kancelarią Prezydenta zorganizuje w sobotę w Belwederze. Tematem spotkania będzie m.in. rola prezydenta USA Thomasa W. Wilsona, który w 1918 r. upomniał się o wolną Polskę.
"Historycy spotykają się w rocznicę ogłoszenia słynnych 14 punktów prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona, który w styczniu 1918 roku głośno upomniał się o niepodległą Polskę. Jego program pokojowy, który przedstawił w orędziu do Kongresu, przewidywał podjęcie działań, które umożliwić miały sprawiedliwszy świat po pierwszej wojnie światowej" - poinformował IPN na swojej stronie internetowej.
Instytut dodał, że dla Polski najważniejszy był punkt 13, mówiący o utworzeniu niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza na terenach zamieszkanych w większości przez ludność polską.
"Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą. Integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową" – tymi słowami 8 stycznia 1918 r. prezydent USA Thomas Woodrow Wilson zwrócił się do amerykańskiego Kongresu, przedstawiając swoją propozycję rozwiązania tzw. kwestii polskiej.
"Wygłoszone przed amerykańskim Kongresem orędzie prezydenta Woodrowa Wilsona, zawierające program pokojowy w związku z trwającą od ponad trzech lat wojną światową, było propozycją przełomową" - ocenił Jarosław Tęsiorowski z IPN.
"Dla Polaków, instrumentalnie traktowanych przez państwa zaborcze, postulat niepodległego państwa miał znaczenie ogromne. Jeden z najważniejszych uczestników konfliktu stawiał jednoznacznie przywrócenie wolnej Polski wśród warunków zakończenia wojny" - dodał.
Debatę poprowadzi prof. Włodzimierz Suleja, a jej uczestnikami będą profesorowie historii: Andrzej Chwalba, Małgorzata Gmurczyk-Wrońska, Marek Kornat, Wojciech Materski, Wojciech Roszkowski i Mariusz Wołos. Jak zapewnia IPN, będzie ją można oglądać na żywo od godz. 11 za pośrednictwem stron internetowych Instytutu Pamięci Narodowej oraz Kancelarii Prezydenta RP.
Kolejna styczniowa debata historyków w Belwederze - jak podkreślił w niedawnej rozmowie z PAP prezes IPN Jarosław Szarek - wiąże się z przygotowywaniem uroczystych obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, które zaplanowano w przyszłym roku. W ten sposób IPN i Kancelaria Prezydenta chcą przybliżyć wydarzenia i postaci, które szczególnie przyczyniły się do odrodzenia polskiego państwa w 1918 roku.
Dwuletni cykl debat historyków zainaugurowała w listopadzie ub.r. dyskusja o znaczeniu Aktu 5 listopada z 1916 r. Podczas kolejnych spotkań historycy będą rozmawiać m.in. o skutkach rewolucji lutowej i rewolucji październikowej w Rosji dla Polaków, powstaniu Armii Polskiej we Francji pod dowództwem gen. Józefa Hallera, Korpusach Polskich w Rosji, Polskiej Organizacji Wojskowej czy Komitecie Narodowym Polskim Romana Dmowskiego. (PAP)
nno/ mow/
14 punktów Wilsona - debata historyków: zapowiedź transmisji online; źródło IPNtv:
