Ogólnopolski konkurs IPN "Audycja Historyczna Roku". Źródło: IPN
"Emisariusz kardynała" Andrzeja Machnowskiego otrzymał Grand Prix prezesa IPN, w rozstrzygniętym we wtorek w Białymstoku Ogólnopolskim Konkursie "Audycja Historyczna Roku". Film opowiada o ratowaniu relikwii św. Wojciecha w czasie II wojny światowej.
Główny cel konkursu, organizowanego od 2013 roku przez białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej, to promowanie najnowszej historii Polski, poprzez ambitne formy twórczości radiowej i telewizyjnej.
Obecny na wtorkowej uroczystości prezes IPN dr Jarosław Szarek podkreślił rolę i pracę dziennikarzy w upowszechnianiu historii. "Historia jest pasjonująca, a dzięki radiu i telewizji dociera do kręgu osób, do których samymi działaniami IPN byśmy nie dotarli" - powiedział PAP.
W konkursie "Audycja Historyczna Roku" nagrody zostały przyznane w trzech kategoriach: wydarzenie (Grand Prix prezesa IPN), losy (nagroda im. Ryszarda Kaczorowskiego, pochodzącego z Białegostoku ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie) oraz historia regionalna (nagroda dyrektora IPN w Białymstoku). Wręczono też trzy wyróżnienia specjalne - nagrody dyrektorów oddziałów IPN w Poznaniu, Krakowie i Rzeszowie.
Grand Prix prezesa IPN otrzymał "Emisariusz kardynała" Andrzeja Machnowskiego (Agencja ATM - TVP Historia). Bohaterem filmu jest niemiecki żołnierz Wehrmachtu Urban Thelen, który w 1941 roku podjął się misji uratowania przed SS relikwii św. Wojciecha z katedry gnieźnieńskiej. Przewiózł je potajemnie z Gniezna do Inowrocławia, gdzie zostały ukryte w kościele św. Mikołaja i bezpiecznie doczekały końca wojny.
"To jest niesamowita historia, że żołnierz niemiecki ratuje, przewozi pociągiem relikwie, największy skarb kultury polskiej do Inowrocławia - gdzie te relikwie zostały przez całą wojnę przechowane w zakrystii, zamurowane pod podłogą i po wojnie szczęśliwie wróciły do Gniezna" - powiedział PAP Andrzej Machnowski.
"Uprawiam ten zawód czterdzieści lat, otrzymywałem różne nagrody na międzynarodowych festiwalach, teraz jestem w Białymstoku i jestem niesłychanie wzruszony, że - przy takiej konkurencji - ten film został tak niezwykle przyjęty" - powiedział Machnowski i dodał, że praca nad filmem była dla niego wyjątkowa, bo jego akcja rozpoczęła się w Gnieźnie w 1941 - w roku jego urodzenia.
W kategorii "Losy" zwyciężyła audycja radiowa "Komu z nami nie po drodze"; jej autorką jest Małgorzata Furga-Jurgiel z Polskiego Radia Szczecin. To historia młodego pracownika Morskiej Stoczni Remontowej, który, podczas stanu wojennego, jako członek "Solidarności", podjął się tworzenia tzw. wolnych związków zawodowych.
W kategorii "Historia Regionalna" najlepszy okazał się reportaż "Komisarz Jerzy", autorstwa Jana Smyka z Polskiego Radia Białystok i Anny Sekudewicz z Polskiego Radia Katowice. Opowiada on o oficerze Wojska Polskiego - pułkowniku Jerzym Szewełło, który został mianowany w 1981 roku komisarzem wojskowym w kopalni Ziemowit. "Przybył tu ratować kruszący się system generała Jaruzelskiego. Uratował życie kilku tysięcy górników i ich rodzin" - tak opisano tę audycję w informacji o nagrodach.
Odbierając nagrodę Jan Smyk z Polskiego Radia Białystok powiedział, że chciałby zrealizować jeszcze jedną audycję o Jerzym Szewełło, gdy zostanie on odznaczony pośmiertnie stopniem generalskim, bo - jak powiedział - "zbyt krótko ten człowiek żył, by o nim szybko zapomnieć, a jego postawa jest wzorem dla wielu młodych ludzi".
Wyróżnienia specjalne otrzymali: Kamil Hypki z Radia Zachód za audycję "Wydarzenia, których nie znacie", Adam Kraśnicki (TVP Katowice/IPN Katowice) za reportaż "Prorok nie umiera - ks. Franciszek Blachnicki" oraz Jerzy Oleszkowicz z TVP Rzeszów za reportaż "Draża-czetnik. Legenda Kresów".
W tym roku na konkurs wpłynęły 54 zgłoszenia - reportaże radiowe, słuchowiska, filmy dokumentalne. Produkcje oceniało jury z udziałem historyków IPN i dziennikarzy. Wysokość nagród co roku ustala prezes IPN. W tym roku to kwoty od 3 tys. zł. do 10 tys. zł.
Prezes Jarosław Szarek na zakończenie konkursu wyraził nadzieję, że w przyszłym roku, w związku z setną rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości, na konkurs "Audycja Historyczna Roku" wpłynie jeszcze więcej filmów i audycji, bo - jak mówił - "białostocki plebiscyt zdobywa coraz większą popularność".
autor: Małgorzata Półtorak, Robert Fiłończuk
mpt/ rof/aszw/
