Główne obchody X Dnia Węgierskiego odbędą się w niedzielę w Katowicach. Ta coroczna impreza ma służyć zbliżaniu Polaków i Węgrów, ale też międzynarodowej promocji Katowic – poprzez ważne dla lokalnych społeczności wydarzenia.
Jak przypominali w poprzednich latach inicjatorzy wydarzenia, związki Katowic z Węgrami mają długą historię. Jeszcze przed wojną miasto podarowało Budapesztowi szybowiec, a katowiccy harcerze blisko współpracowali ze swoimi węgierskimi odpowiednikami.
Od kilkudziesięciu lat Katowice mają dobre kontakty z węgierskim Miszkolcem – obecnie są to miasta partnerskie. W ostatnich latach dodatkowy impuls do współpracy daje przywracanie pamięci o postaci Henryka Sławika i więzów, jakie go łączyły z Józsefem Antallem seniorem.
125 lat temu urodził się Henryk Sławik, który uratował życie 30 tys. osób
Henryk Sławik to bohaterski Ślązak, który w czasie II wojny światowej uratował na Węgrzech co najmniej 5 tys. Żydów i pomógł dziesiątkom tysięcy polskich uchodźców. W tej działalności pomagał mu przyjaciel i współpracownik, delegat węgierskiego rządu ds. uchodźców wojennych, József Antall senior.
W 2010 r., podczas obchodów pierwszego Dnia Węgierskiego w Katowicach, w których uczestniczyli prezydenci Polski Lech Kaczyński i Węgier László Sólyom, Sławik otrzymał pośmiertnie Order Orła Białego, a Antall senior - najwyższe polskie odznaczenie przyznawane cudzoziemcom - Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.
W 2015 r. prezydenci Polski Bronisław Komorowski i Węgier János Áder odsłonili w Katowicach pomnik Henryka Sławika i Józefa Antalla seniora. Efektowny monument stanął w tzw. Kwartale Kultury, przy Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach.
W ostatnich latach dodatkowy impuls do współpracy daje przywracanie pamięci o postaci Henryka Sławika i więzów, jakie go łączyły z Józsefem Antallem seniorem. Sławik to bohaterski Ślązak, który w czasie II wojny światowej uratował na Węgrzech co najmniej 5 tys. Żydów i pomógł dziesiątkom tysięcy polskich uchodźców. W tej działalności pomagał mu Antall, przyjaciel i współpracownik, delegat węgierskiego rządu ds. uchodźców wojennych.
W 2013 r. akcentem Dnia Węgierskiego w Katowicach było odsłonięcie w katowickiej dzielnicy Murcki odnowionej mogiły 29 żołnierzy węgierskich, którzy w 1945 r. zostali wzięci do niewoli, a potem zostali rozstrzelani przez Armię Czerwoną. Przez kilkadziesiąt lat bezimiennym grobem opiekowali się mieszkańcy Murcek. W poprzednich latach udało się zidentyfikować część pochowanych tam żołnierzy, grób zyskał nowy pomnik i tablicę z nazwiskami.
W Katowicach otwarto plac Henryka Sławika i Józefa Antalla seniora
Stałymi punktami Dnia Węgierskiego w Katowicach są wydarzenia artystyczne lub naukowe i wieczorne koncerty. W tym roku już w poniedziałek w katowickim Rondzie Sztuki otwarto wystawę „1000 lat przyjaźni polsko-węgierskiej”.
W niedzielę w południe w katowickiej Archikatedrze Chrystusa Króla odbędzie się uroczysta msza, której przewodniczył będzie metropolita katowicki abp Wiktor Skworc. W jej trakcie przedstawiciele Konsulatu Generalnego Węgier w Krakowie przekażą obraz św. Władysława, przeznaczony dla kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Katowicach-Murckach – w podzięce mieszkańcom za opiekę nad węgierskim grobem.
Wieczorny koncert „Polacy-Węgrom” da w swojej siedzibie Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, pod dyrekcją Łukasza Borowicza. W programie znajdą się Koncert na orkiestrę smyczkową Grażyny Bacewicz, Poemat symfoniczny "Step" op. 66 Zygmunta Noskowskiego oraz 2. Rapsodia węgierska Ferenca Liszta.
Dni Węgierskie w Katowicach organizowane są od 2010 r., dotąd przeważnie na wiosnę, 23 marca przypada bowiem ustanowiony w 2007 r. przez parlamenty obu krajów Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. W tym roku obchody, dziesiąte już, odbywają się w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej i 75. rocznicę męczeńskiej śmierci Henryka Sławika w Mauthausen.
Organizatorami Dnia Węgierskiego w Katowicach są: miasto Katowice, Katowickie Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Węgierskiej im. Henryka Sławika i Józefa Antalla oraz Stowarzyszenie Współpracy i Przyjaźni Katowice-Miszkolc.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/aszw/
