Wizualizacja projektu Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Źródło: Nizio Design International
Rozpoczęto rozbudowę Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie (Świętokrzyskie) – symbolu zbrodni niemieckich dokonanych podczas II wojny światowej oraz męczeństwa mieszkańców ponad 800 miejscowości spacyfikowanych przez hitlerowców.
Projekt - wyróżniony w Londynie nagrodą European Property Awards - przygotowała pracownia Mirosława Nizio Design International. W architektoniczną kompozycję jej autorstwa wpisana została istniejąca już Golgota Michniowa, czyli unaoczniający zagładę 817 wsi „las krzyży”, grób zbiorowy 204 ofiar pacyfikacji Michniowa, monumentalna Pieta Michniowska, której autorem jest Wacław Stawecki oraz Dom Pamięci Narodowej.
„Michniowskie mauzoleum nie ma być kolejnym, typowym muzeum, lecz miejscem, które ma zarazem edukować i wywoływać emocje. Ma stać się jednocześnie centrum martyrologii, pojednania i przeciwdziałania rasizmowi oraz ksenofobii” – mówi Janusz Karpiński, dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej, do którego przynależy michniowskie mauzoleum.
„Michniowskie mauzoleum nie ma być kolejnym, typowym muzeum, lecz miejscem, które ma zarazem edukować i wywoływać emocje. Ma stać się jednocześnie centrum martyrologii, pojednania i przeciwdziałania rasizmowi oraz ksenofobii” – mówi Janusz Karpiński, dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej, do którego przynależy michniowskie mauzoleum.
Koncepcja wznoszonej budowli jest oparta na tradycyjnym wzorcu tzw. domu-chaty, który ulega deformacji i rozpadowi. Wydłużona zabudowa prezentować ma dzieje pacyfikacji Michniowa i męczeństwo innych wsi. Wejście symbolizować będzie wiejską chałupę. Pierwsze segmenty będą zamknięte - znajdzie się w nich kaplica i sale ekspozycyjne. Ostatnie moduły mają być otwarte, co umożliwi zwiedzającym dojście ścieżkami do miejsc pamięci. Koniec budowli otworzy się na pole krzyży.
Nietypowym budulcem Mauzoleum będzie zaimpregnowane spalone drewno o charakterystycznym zapachu. Kontrast do detalu czarnego drewna stanowić ma - na podłodze i na ścianach - beton z widocznym rysunkiem szalunkowym.
Zgodnie z projektem, na ekspozycji wykorzystane zostaną urządzenia multimedialne: ekrany, projektory, panele dotykowe. Przypominające obrys domu betonowe ramy oddzielone będą rzeźbiarsko potraktowanymi rozdarciami formy. „Spektakl światła” rozgrywający się we wnętrzu ma wywołać nastrój grozy i zadumy. Nocą światło będzie przenikać przez szczeliny na zewnątrz.
Budowę pierwszej, największej części mauzoleum - kaplicy – sfinansuje kwotą prawie 4,5 mln zł Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Koszt budowy wszystkich segmentów opiewa na ok. 20 mln zł.
12 i 13 lipca 1943 r. w Michniowie Niemcy wymordowali 204 osoby: 103 mężczyzn - w większości spalonych żywcem, 53 kobiety i 48 dzieci. Najmłodszą ofiarą był Stefanek Dąbrowa, który miał dziewięć dni, gdy został wrzucony do płonącego domu. Były to represje za pomoc udzieloną przez michniowian żołnierzom Armii Krajowej i innym oddziałom partyzanckim. Według szacunkowych obliczeń w czasie II wojny światowej zginęło 1,3 mln mieszkańców wsi.(PAP)
mch/ abe/
