W centrum miasta i w okolicach poznańskiego lotniska świętowane będzie w ten weekend stulecie zdobycia przez powstańców wielkopolskich Stacji Lotniczej w Ławicy. W związku z rocznicą do stolicy Wielkopolski przybędzie w sobotę szef MON Mariusz Błaszczak.
Gospodarzem sobotnich wydarzeń organizowanych w centrum miasta jest wojewoda wielkopolski. Osobne, dwudniowe obchody przygotowuje Grupa Historyczna Stacja Lotnicza Ławica we współpracy z portem lotniczym.
Lotnisko w podpoznańskiej Ławicy powstańcy wielkopolscy zdobyli 6 stycznia 1919 r. Na lotnisku i w hali sterowcowej na Winiarach powstańcy zdobyli liczne samoloty, silniki i części zamienne – największy łup wojenny w dziejach polskiego oręża.
Organizowane w centrum miasta przez wojewodę wielkopolskiego obchody z okazji setnej rocznicy brawurowej akcji powstańców wielkopolskich połączone będą z ceremonią wręczenia sztandaru Mobilnej Jednostce Dowodzenia Operacjami Powietrznymi. W wydarzeniach weźmie udział minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak.
Nad pl. Wolności przelecą myśliwce F-16, samoloty akrobacyjnej grupy "Żelazny", a widzowie będą mogli obejrzeć rekonstrukcję zdobycia lotniska. Ceremonię zakończy defilada pododdziałów.
Zaplanowano pokazy lotniczego sprzętu wojskowego i samolotów historycznych, w tym repliki samolotu Fokker D.VII – takie maszyny przejęli sto lat temu powstańcy, którzy zdobyli lotnisko. Zaprezentowana zostanie też multimedialna wystawa poświęcona tradycji lotnictwa wojskowego Wielkopolski, przygotowana przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. Piknik przygotowywany jest przy współpracy z bazą w Krzesinach, z 2 Skrzydłem Lotnictwa Taktycznego i z Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.
Osobne obchody trwać będą – w sobotę i niedzielę – w okolicach poznańskiego lotniska. Organizuje je Grupa Historyczna Stacja Lotnicza Ławica wraz z poznańskim portem lotniczym i OSP Kwiatowe.
W sobotę zaplanowano piknik historyczny w okolicy pomnika powstańców wielkopolskich – zdobywców lotniska. Odbędzie się tam m.in. inscenizacja zdobycia Ławicy, prezentacje rekonstruktorów, ułanów i pokaz repliki samolotu Fokker D.VII. Nad głowami uczestników pikniku również przelecieć mają samoloty F-16.
W niedzielę rano, na tzw. Wzgórzu Berlińskim – w miejscu i o godzinie szturmu powstańców sprzed 100 lat – zaplanowano apel powstańczy z rekonstrukcją szturmu na lotnisko.
"Tę rzecz organizujemy o takiej porze z szacunku dla zdobywców Ławicy. Skoro oni mogli tak wcześnie stanąć do walki o naszą niepodległość, to my, mając dziś tak komfortowe warunki życia, jesteśmy im coś winni. Prawdziwy patriota, prawdziwy poznaniak nie powinien mieć problemu z pojawieniem się na naszej uroczystości o 6.30 rano. Poza wszystkim – to przecież stulecie tamtych wydarzeń” – powiedział PAP dowódca Grupy Historycznej Stacja Lotnicza Ławica Marek Ciebielski.
Zdobyte rankiem 6 stycznia 1919 r. lotnisko było ostatnim bastionem oporu Niemców w pobliżu wyzwolonego miasta. Po krótkiej walce Niemcy złożyli broń. Majątek zdobyty na lotnisku i w niemieckiej hali sterowcowej na Winiarach umożliwił stronie polskiej rozpoczęcie prac nad organizacją własnego lotnictwa. Źródła historyczne podają, że powstańcy przejęli sprzęt lotniczy wart nawet 200 milionów marek niemieckich, w tym kilkadziesiąt gotowych do startu samolotów, zakonserwowane części kilkuset kolejnych maszyn, spore zapasy broni i amunicji.
Zdobycie lotniska oceniane jest jako najbardziej brawurowa akcja w trakcie powstańczych zmagań, a przejęty sprzęt lotniczy – za największy łup wojenny w dziejach polskiego oręża.
Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu i było największym zrywem niepodległościowym na terenie zaborów, zwieńczonym zwycięstwem. W pierwszym okresie walk powstańczych, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część Poznania. Ostatecznie miasto zostało wyzwolone 6 stycznia, kiedy to przejęto pruskie lotnisko wojskowe w Ławicy. Do połowy stycznia wyzwolono też większą część Wielkopolski.
Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy z państwami ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. (PAP)
Autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ joz/
