Artykuły historyczne

40 lat temu Teatr Domowy zagrał swój pierwszy spektakl

Mija 40. rocznica pierwszego spektaklu Teatru Domowego. Konspiracyjne przedstawienie „Przywracanie porządku”, które grupa warszawskich artystów 1 listopada 1982 r. zaprezentowała w prywatnym mieszkaniu aktorki Ewy Dałkowskiej na ósmym piętrze bloku na Ursynowie, opowiadało o więźniach stanu wojennego.

80 lat temu RAF podjął próbę nalotu na siedzibę gestapo w Warszawie

80 lat temu, w nocy z 29 na 30 października 1942 r., Halifax z polską załogą ze 138. Dywizjonu Royal Air Force podjął próbę nalotu na siedzibę gestapo przy al. Szucha w Warszawie, jednak bomby spadły na lotnisko Okęcie. Nad Danią samolot został uszkodzony przez nocny myśliwiec Luftwaffe, lecz bezpiecznie wodował u wybrzeży Norfolk.

80 lat temu bojownicy ŻOB zastrzelili Jakuba Lejkina, niemieckiego kolaboranta

80 lat temu, 29 października 1942 r., bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej zastrzelili Jakuba Lejkina. Gorliwie wysługiwał się Niemcom i był brutalny dla współrodaków. Za swoją gorliwość niezwykle szybko awansował w strukturach Żydowskiej Służby Porządkowej – mówi PAP historyk IPN dr Martyna Grądzka-Rej.

70 lat temu przeprowadzono wybory do Sejmu PRL pierwszej kadencji

70 lat temu, 26 października 1952 r., odbyły się drugie w komunistycznej Polsce wybory parlamentarne. Ich podstawą była uchwalona w lipcu tego roku Konstytucja PRL. W przeciwieństwie do wyborów z 1947 r. na listach nie było kandydatów partii opowiadających się przeciwko reżimowi.

10 lat temu zmarł Janusz Krasiński, powstaniec warszawski, więzień Auschwitz i bezpieki

10 lat temu, 14 października 2012 r., zmarł Janusz Krasiński, pisarz, dramaturg, członek Szarych Szeregów, żołnierz Powstania Warszawskiego, więzień KL Auschwitz, który po wojnie skazany za szpiegostwo spędził 9 lat w komunistycznych więzieniach. W III RP jako pisarz został „zakonspirowany”.

30 lat temu Rosja ujawniła część dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej

30 lat temu, 14 października 1992 r., prezydent Rosji Borys Jelcyn przekazał Polsce część dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej. Wśród nich była decyzja nakazująca wymordowanie polskich oficerów. W kolejnych latach Rosja stopniowo rezygnowała z prób wyjaśniania ludobójstwa z 1940 r.

40. rocznica śmierci Bogdana Włosika

40 lat temu, 13 października 1982 r., w Nowej Hucie kpt. SB Andrzej Augustyn zastrzelił 20-letniego Bogdana Włosika. W pogrzebie zamordowanego pracownika Huty im. Lenina uczestniczyło ok. 20 tys. osób. Była to jedna z największych manifestacji stanu wojennego.

80 lat temu Niemcy przeprowadzili serię egzekucji w Radomiu i Rożkach

80 lat temu, od 12 do 15 października 1942 r., niemieccy okupanci przeprowadzili w Radomiu i Rożkach cztery publiczne egzekucje, w których zamordowali 50 Polaków. Wśród nich byli konspiratorzy związani z Fabryką Broni w Radomiu, aresztowani po nieudanej akcji podziemia.

40 lat temu wydano wyroki w I procesie Konfederacji Polski Niepodległej

40 lat temu, 8 października 1982 r., wydano wyroki w procesie przywódców KPN, którzy zostali oskarżeni m.in. o „nieprawdziwe” nazywanie PRL państwem niesuwerennym. Proces Leszka Moczulskiego i jego kolegów był jednym z najciekawszych w dziejach komunistycznego aparatu represji.

80 lat temu oddziały AK przeprowadziły akcję „Wieniec”

80 lat temu, w nocy z 7 na 8 października 1942 r., oddziały dywersyjne warszawskiego Kedywu AK wysadziły tory kolejowe na liniach wokół Warszawy. Akcja „Wieniec” na wiele godzin opóźniła niemieckie transporty na front wschodni. W odwecie Niemcy powiesili 50 osób, a 39 rozstrzelali.