Artykuły historyczne

100 lat temu Józef Piłsudski powrócił z Magdeburga do Warszawy

100 lat temu, 10 listopada 1918 r., Józef Piłsudski powrócił z Magdeburga do Warszawy. Do pamięci zbiorowej przeszło jego powitanie o poranku na Dworcu Wiedeńskim. Ten moment poprzedziło kilka tygodni politycznych burz i gorących dyskusji nad uwolnieniem komendanta Legionów Polskich.

10 listopada 1918 r.

„Powrót komendanta Piłsudskiego!”. Taka wiadomość biła tego dnia po oczach z pierwszej strony „Kuriera Warszawskiego”. Nie dało się jej przeoczyć. Wielkie litery wypełniały niemal całą kolumnę gazety, rekompensując zapewne brak bardziej szczegółowych informacji. Przyjazd komendanta zaskoczył wszystkich. 

Mission impossible prof. Władysława Konopczyńskiego

Po opublikowaniu przed dwoma laty przez Muzeum Historii Polski obszernych fragmentów „Dziennika” Władysława Konopczyńskiego nikt już nie może wziąć jednego z klasyków polskiego dziejopisarstwa i twórcy idei Polskiego Słownika Biograficznego za typ oderwanego od rzeczywistości „zasuszonego profesora”, często brany za cel przez satyryków i karykaturzystów.

9 listopada 1918 r.

Po jednodniowej przerwie na łamy prasy 9 listopada wrócił cały polityczny ferment odzyskującej niepodległość Polski. I wrócił w wielkim stylu – tego dnia do wszystkich docierały wieści, że RP ma już właściwie trzy rządy, nie wspominając o Radzie Regencyjnej i podległym jej prowizorycznym rządzie warszawskim.

8 listopada 1918 r.

Pod względem politycznym był to dzień wyjątkowo ubogi. Na powstanie Rządu Lubelskiego jeszcze nie zareagowano, wciąż liczono na utworzenie Rządu Narodowego w Krakowie – tego jednak dnia trwało jakby zawieszenie. Mówiono więc o istnym szale zaciągania się do wojska, o narastającej groźbie bolszewizmu i – znów – o brutalizującym się bandytyzmie.

Tak wyglądał 11 listopada w PRL

Święto Niepodległości 11 listopada, ustanowione formalnie w 1937 r., po II wojnie światowej zostało wykreślone z kalendarza świąt państwowych. W społecznej świadomości przetrwało natomiast okres rządów komunistycznych w Polsce.

7 listopada 1918 r.

To był czwartek i tego dnia właściwie skończyła się I wojna światowa. Walki co prawda wciąż trwały, ale koniec tzw. wojny na noty oznaczał, że teraz już naprawdę można było rozmawiać o pokoju.

100 lat temu w Lublinie utworzono rząd Ignacego Daszyńskiego

100 lat temu, 7 listopada 1918 r., w Lublinie utworzony został Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej – znany również jako rząd Ignacego Daszyńskiego lub rząd lubelski. Już 12 listopada Daszyński przekazał władzę Józefowi Piłsudskiemu.

6 listopada 1918 r.

Mniej więcej od tego dnia w Europie zaczyna się częściej mówić i pisać o konieczności powstrzymania bolszewizmu. Również w Polsce, choć u nas uliczne plotki i dziennikarskie doniesienia krążą wokół przewrotu politycznego, bandytyzmu i wciąż niepewnej sytuacji Lwowa.

5 listopada 1918 r.

Był wtorek i było nieco pogodniej – zarówno w kwestiach meteorologicznych, jak i doniesień prasowych. Sporo pisało się co prawda o politycznym chaosie w rządach polskich, za to informacje ze Lwowa pozwalały już na odrobinę optymizmu.