Nowenna ku czci św. Pawła I Pustelnika, patriarchy zakonu paulinów – gospodarzy Jasnej Góry – rozpoczęła się w sobotę w sanktuarium maryjnym w Częstochowie. Nabożeństwo popularnie zwane „Pawełkami” jest zawsze odprawiane w styczniu przez kolejne 9 dni.
W tym roku "Pawełki" są połączone z uroczystymi obchodami 750. rocznicy śmierci bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia (węgierskie Esztergom) - pierwszego prowincjała Zakonu Paulinów na Węgrzech w XIII w. Euzebiusz zmarł w 20 stycznia 1270 w Pilisszentkereszt. Tegoroczne rozważania "Pawełkowe" będą więc nawiązywać do postaci bł. Euzebiusza.
"Pawełki" gromadzą co roku nie tylko wszystkich ojców i braci klasztoru jasnogórskiego, ale także licznych wiernych z Częstochowy i pielgrzymów. Przez 9 kolejnych wieczorów ojcowie i bracia paulini wraz z wiernymi gromadzą się na modlitwie. Zakonnicy ubrani w białe, chórowe płaszcze i habity wyruszają z zakrystii. W procesji przechodzą w dwuszeregu przez bazylikę jasnogórską do kaplicy ufundowanej w XVII w. przez rodzinę Denhoffów ku czci św. Pawła I Pustelnika. Ozdobiona czarnym marmurem i białymi stiukami sufitu kaplica ta jest na czas nabożeństw odświętnie udekorowana czterokolorową flagą i herbem zakonu paulinów.
Celebrans w uroczystych szatach liturgicznych okadza wystawione na ołtarzu w specjalnej monstrancji relikwie św. Pawła Pustelnika. Rozpoczyna śpiew jednego z dwóch hymnów opowiadających o prześladowaniu chrześcijan i życiu św. Pawła w grocie skalnej na pustyni w Egipcie na przełomie III i IV wieku. Hymny śpiewają na przemian zakonnicy i wierni przy akompaniamencie organów, Jasnogórskiej Orkiestry Dętej i jasnogórskich chórów. Słowo o życiu i misji św. Pawła Pustelnika oraz o duchowości paulińskiej jest wygłaszane każdego dnia przez innego kapłana-paulina. Każde "Pawełki" kończą się szczególnym aktem czci – ucałowaniem relikwii świętego.
Choć według przekazu św. Hieronima z IV wieku n.e. św. Paweł Pustelnik skrył się przed prześladowaniami na pustynię, gdzie w samotności na modlitwie i surowych pokutach przeżył 90 lat, to w popularnej tradycji jest on uznawany za szczególnego patrona i opiekuna matek spodziewających się rozwiązania lub pragnących mieć potomstwo. Żyjący według tradycji aż 113 lat św. Paweł Pustelnik ma także roztaczać szczególną opiekę nad dziećmi. Dlatego główna uroczystość, która przypada w dziewiątym dniu nowenny, w niedzielę, połączona jest zawsze ze specjalnym błogosławieństwem dzieci. Przychodzą wtedy młode małżeństwa z dziećmi. Podczas uroczystości kapłan podchodzi do każdego dziecka i błogosławi je. Najmłodsi otrzymują też przygotowane przez paulinów prezenty – obrazki i słodycze oraz owoce pustyni - daktyle i figi.
Święty Paweł z Teb żył na przełomie III i IV wieku w Egipcie. W historii Kościoła uznawany jest za pierwszego pustelnika. Znalazł licznych naśladowców, przyczyniając się do rozwoju życia eremickiego i pustelniczego w całym basenie Morza Śródziemnego.
Właśnie tego świętego obrali w XIII w. na swego patrona pustelnicy wstępujący do powstającego wtedy na Węgrzech nowego zakonu. Od jego imienia wywodzi się potoczna nazwa zakonu paulinów, czyli Zakonu Braci Św. Pawła Pierwszego Pustelnika.
Do scen z życia św. Pawła nawiązuje herb zakonu. Jest na nim palma, która dostarczała św. Pawłowi owoców i liści na szatę, kruk przynoszący mu chleb oraz dwa lwy, z którymi żył w przyjaźni, a które po jego śmierci miały wygrzebać dół na jego grób. Herb paulinów umieszczony jest m.in. na pierwszej bramie wejściowej na Jasną Górę.
Zakon paulinów działa obecnie na Węgrzech, w Chorwacji, na Ukrainie, Łotwie, w Niemczech, Włoszech, Hiszpanii, Słowenii, Słowacji, Skandynawii, na Białorusi i w Wielkiej Brytanii, a także poza Europą: w Stanach Zjednoczonych, Australii, Republice Południowej Afryki i Kamerunie. (PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ pat/
