Z okazji przypadającej w piątek 70. rocznicy śmierci gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila” na ulice Krakowa i Warszawy wyjadą autobusy z wizualizacjami przypominającymi tego żołnierza. W Krakowie jeździć będą trzy takie autobusy przez miesiąc. W Warszawie – sześć, do 5 marca.
Informacje o „Nilu” pojawią się również na ekranach w autobusach i tramwajach komunikacji miejskiej, na plakatach w przestrzeni publicznej i w internecie.
Te działania edukacyjne są wspólną akcją Instytutu Pamięci Narodowej oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
„Generał August Emil Fieldorf +Nil+ jest postacią symboliczną, o której wiedza – wydaje się nam – jest wciąż niewystarczająco spopularyzowana. Stąd nasze wspólne, pierwsze tego typu działania w MPK. Są to działania w Krakowie i Warszawie – ponieważ w Krakowie generał się urodził, a w Warszawie został zamordowany przez komunistów” – powiedział w poniedziałek na konferencji prasowej dyrektor krakowskiego oddziału IPN Filip Musiał, pełniący równocześnie funkcję dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
Piątkowe uroczystości 70. rocznicy śmierci „Nila” odbywać się będą równolegle w obu miastach.
W Krakowie rozpoczną się przy ul. Lubicz 32. W tym budynku w 1895 r. urodził się August Emil Fieldorf. Przed pamiątkową tablicą uczestnicy obchodów złożą kwiaty. Następnie przejdą na ul. Topolową 22 – do Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 3 im. Frycza-Modrzewskiego. Przyszły generał był uczniem tej placówki w latach 1901-05. W 2018 r. w budynku szkoły odsłonięto tablicę pamiątkową, ufundowaną przez krakowski IPN, wmurowaną z inicjatywy rodziców dzieci, nauczycieli oraz rodziny „Nila”. Również przy tej tablicy złożone zostaną kwiaty. W auli szkoły odbędą się zaś wykład wicedyrektora krakowskiego IPN Michała Wenklara, występ artystyczny uczniów oraz wręczenie nagród uczestnikom IV konkursu Dzielnicy II Grzegórzki poświęconego gen. „Nilowi”.
Program warszawskich obchodów zawiera główne państwowe uroczystości, zaplanowane na południe przy tablicy upamiętniającej zamordowanych w więzieniu mokotowskim – uczestniczyć w nich mają m.in. prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki i dyrektor Filip Musiał. Zaplanowano też składanie kwiatów w miejscu stracenia „Nila” – więzieniu przy ul. Rakowieckiej, dziś muzeum, przy grobie na Powązkach, przy pomniku na Gocławiu. W programie są też msza w Sanktuarium św. Ojca Pio na Gocławiu oraz koncert pt. „Nie proś ich o łaskę…” w Terminalu Kultury Gocław.
W uroczystościach będą uczestniczyć przedstawiciele Jednostki Wojskowej NIL, stacjonującej w Krakowie. Generał jest patronem jednostki od 2009 r. „Dziedzicząc takie tradycje, mając takiego patrona, staramy się, aby historia generała +Nila+ dotarła do jak największej rzeszy ludzi. Współpracujemy z IPN. Organizujemy wydarzenia na terenie garnizonu Kraków” – podkreślił mjr Jarosław Michalik z Jednostki Wojskowej NIL.
Patronat honorowy nad obchodami objęło Ministerstwo Obrony Narodowej.
August Emil Fieldorf urodził się 20 marca 1895 r. w Krakowie. W wieku 7 lat wstąpił do Związku Strzeleckiego. W 1914 r. zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich i wyruszył na front rosyjski. Po wojnie pozostał w wojsku. W 1939 r. walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. Po klęsce zdołał dotrzeć do Francji, a po jej upadku do Anglii. We wrześniu 1940 r., jako emisariusz Rządu na Uchodźstwie, przedostał się do okupowanej przez Niemców Warszawy i rozpoczął służbę konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, a potem w Armii Krajowej. Od 1942 r. organizował Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej AK i nadzorował bieżącą walkę. W ostatnich miesiącach działalności AK pełnił również funkcję zastępcy jej dowódcy, gen. Leopolda Okulickiego.
Po aresztowaniu przez NKWD, nierozpoznany, w latach 1945-47 był więziony w sowieckich łagrach na Uralu. Ponownie aresztowany po powrocie do Polski, został poddany brutalnemu śledztwu, ale do końca zachował nieugiętą postawę. Jest najwyższym – jak czytamy w nocie IPN – rangą oficerem AK, zgładzonym w wyniku mordu sądowego w czasach stalinowskich.
August Emil Fieldorf „Nil” został powieszony 24 lutego 1953 r. w więzieniu mokotowskim. Ciało pogrzebano w nieznanym miejscu, być może na Łączce pod murami cmentarza wojskowego na Powązkach.(PAP)
autor: Beata Kołodziej
bko/ pat/
