Horst Koehler. Fot. PAP/EPA
B. prezydent Niemiec Horst Koehler i Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze, którym kieruje w obecnej kadencji polski prawnik prof. Piotr Hofmański zostali uhonorowani Nagrodami Orła Jana Karskiego w edycji 2023 r. - poinformowało PAP Towarzystwo Jana Karskiego.
"Kapituła Nagrody Orła Jana Karskiego, jedynej osobiście ustanowionej przez legendarnego emisariusza w 2000 roku, a nawiązującej do jego imienia, podjęła decyzję o uhonorowanych w edycji 2023 roku. Pierwszego Orła otrzyma były prezydent Niemiec Horst Koehler za budowanie dialogu, porozumienia i gojenia ran w relacjach niemiecko-polskich i polsko-niemieckich oraz kreślenia perspektywy wzajemnej przyszłości w Europie" - napisano w przesłanym w czwartek komunikacie medialnym.
Horst Koehler urodził się 22 lutego 1943 r. w Skierbieszowie na okupowanej przez Niemców Zamojszczyźnie, dokąd w 1940 r. na polecenie władz hitlerowskich przesiedlono jego rodziców z Besarabii, na terenie dzisiejszej Mołdawii. W 1944 r. rodzina Koehlerów uciekła przed Armią Czerwoną do Łodzi, a stamtąd do Niemiec Wschodnich w okolice Lipska. W 1953 r. Koehlerowie zdecydowali się na ucieczkę z NRD i osiedlili w okolicach Ludwigsburga, w Badenii-Wirtembergii. Po studiach ekonomicznych Koehler pracował naukowo na uniwersytecie w Tybindze.
W 1976 r. rozpoczął pracę w ministerstwie gospodarki, a w 1982 r. przeszedł do ministerstwa finansów. Rok wcześniej wstąpił do CDU. W 1998 r. stanął na czele Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, by dwa lata później objąć szefostwo MFW. Horst Koehler po raz pierwszy został prezydentem Niemiec w 2004 r. jako kandydat chadeków i liberałów. W 2009 r. został wybrany przez Zgromadzenie Federalne na drugą kadencję, jednak rok później ustąpił ze stanowiska jako powód podając kontrowersje wokół swej wypowiedzi na temat interwencji wojskowej w Afganistanie.
Kandydaturę Koehlera - jak pisze Towarzystwo Jana Karskiego - zgłosił Kapitule Nagrody inny jej laureat i skierbieszowianin ojciec Ludwik Wiśniewski.
"Horst Koehler jest człowiekiem prawdy, dobrej woli i pojednania. Łączy nas wspólne miejsce urodzenia oraz zapewne niemało wspólnych wartości. Przede wszystkim kreśli jasną perspektywę przyszłości Niemiec i Polski, wobec której anachroniczne fobie i stereotypy muszą pozostać bezsilne. Tak jak bezsilne musiały pozostać wobec dzieła pojednania zakreślonego pamiętnym listem Biskupów Polski do Biskupów Niemieckich" – głosi cytowana w komunikacie wypowiedź o. Wiśniewskiego, który "optuje także za tym, aby wręczenie Orła odbyło się właśnie w Skierbieszowie, co urosłoby do rangi symbolu".
Drugą Nagrodę Orła Jana Karskiego przyznano Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu w Hadze, którym kieruje w obecnej kadencji polski prawnik prof. Piotr Hofmański. Ta instytucja uhonorowana zostaje za próbę przywracania w sferze miedzynarodowej rzeczywistosci zrozumiałego dla zwykłego człowieka związku między zbrodnią a karą.
Trybunał - jak przypomniało Towarzystwo Jana Karskiego - został powołany przez Organizację Narodów Zjednoczonych w wyniku realizacji przyjętego 17 lipca 1998 r. Statutu Rzymskiego, podpisanego przez 120 państw, przy sprzeciwie siedmiu i 21 wstrzymujących się, a rozpoczął funkcjonowanie 1 lipca 2002 r.
"Jest to pierwszy w historii stały sąd międzynarodowy powołany do sądzenia osób fizycznych oskarżanych o popełnienie najcięższych zbrodni, takich jak zbrodnie ludobójstwa, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne i agresje zaistniałe po rozpoczęciu jego prac. Siedzibą Trybunału jest Haga. Do przyjęcia Statutu Rzymskiego i powołania Trybunału w ogromnej mierze przyczynił się dramat zbrodni ludobójstwa i wojennych na terenie byłej Jugosławii oraz heroiczna postawa specjalnego obserwatora ONZ w tym regionie, byłego premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego" - wskazano w komunikacie podkreślając, że Mazowiecki złożył rezygnację z funkcji po tym jak "przez ponad trzy lata, wraz ze swoim zespołem, bezskutecznie walczył o powstrzymanie ludobójczych zbrodni i zapobieżenie nowym".
"Statut Rzymski był odpowiedzią. Postawę Tadeusza Mazowieckiego podziwiał jego przyjaciel Jan Karski i często wyrażał to publicznie. Były premier był jednym z pierwszych laureatów Nagrody Orła Jana Karskiego. Karski był gorącym zwolennikiem Statutu Rzymskiego i jego jak najszybszej ratyfikacji przez Polskę, co ostatecznie nastąpiło w 2001 roku już po jego śmierci" - zaznaczono.
Obie tegoroczne nagrody - jak podaje towarzystwo - zostały już zaakceptowane przez Horsta Koehlera i Piotra Hofmańskiego. "Trwa ustalanie szczegółów wręczenia przewidywanego w sąsiedztwie daty urodzin Jana Karskiego – 24 czerwca br." - dodano w komunikacie. (PAP)
akn/ dki/
