Wiceminister kultury Jarosław Sellin oraz odznaczeni medalami "Gloria Artis", od lewej: Janusz Smaza, Jerzy Petrus i Krzysztof Hejke, podczas III Gali Fundacji Dziedzictwa Kulturowego podsumowującej przedsięwzięcia zrealizowane w 2016 r. Fot. PAP/T. Gzell
Prezentacja prac konserwatorskich prowadzonych przez Fundację Dziedzictwa Kulturowego m.in. na Ukrainie, Łotwie I Białorusi nastąpi podczas III gali fundacji, która odbędzie się w czwartek na Zamku Królewskim w Warszawie.
Fundacja Dziedzictwa Kulturowego (FDK) w 2016 r. prowadziła swoje działania w Polsce, na Białorusi, Łotwie, Ukrainie i we Francji. Konserwacje, remonty i prace restauratorskie odbywały się w pięciu kościołach: w Żółkwi, Ołyce, Kutach i Kamieńcu Podolskim na Ukrainie oraz w Przydrujsku na Łotwie, a także na czterech cmentarzach: we Lwowie na Ukrainie, Brześciu na Białorusi, Montrésor we Francji oraz na cmentarzu żydowskim w Warszawie.
"Konserwacji poddano ponad 50 zabytkowych nagrobków, w tym m.in. Juliana Ordona na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie czy zespół nagrobków dłuta wybitnego rzeźbiarza Abrahama Ostrzegi na cmentarzu żydowskim w Warszawie. We Lwowie odrestaurowany został pomnik Bartosza Głowackiego, a w Żółkwi epitafia Teofili i Marka Sobieskich, matki i brata króla Jana III - powiedział PAP Michał Laszczkowski, prezes Fundacji.
Fundacja organizowała również prace wolontariuszy, którzy porządkowali cmentarz tatarski w Studziance oraz cmentarz żydowski w Warszawie. Wolontariusze pracowali też pod egidą Fundacji przy inwentaryzacji nagrobków polskich na terenie dawnych Inflant Polskich na Łotwie.
"Wśród organizacji pozarządowych, których zasługi w dziedzinie ratowania i ochrony należy podkreślić, liderem jest bez wątpienia Fundacja Dziedzictwa Kulturowego - powiedziała PAP Dorota Janiszewska-Jakubiak, zastępca dyrektora w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych MKiDN. - Fundacja działa od kilku lat i obszar swoich prac coraz bardziej rozszerza, korzystając m.in. ze środków ministra kultury w ramach programu +Ochrona Dziedzictwa Kulturowego za Granicą", ale też dzięki wsparciu Senatu Rzeczypospolitej oraz gromadzeniu własnych środków, zdobytych zarówno u osób prywatnych, jak i rozmaitych instytucji".
"Wśród organizacji pozarządowych, których zasługi w dziedzinie ratowania i ochrony należy podkreślić, liderem jest bez wątpienia Fundacja Dziedzictwa Kulturowego - powiedziała PAP Dorota Janiszewska-Jakubiak, zastępca dyrektora w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych MKiDN.
Dyrektor Janiszewska-Jakubiak podkreśliła, że projekty, które realizuje Fundacja Dziedzictwa Kulturowego, należą do najtrudniejszych, najbardziej skomplikowanych i wymagających bardzo sprawnej organizacji oraz zatrudniania osób o najwyższych kwalifikacjach. "Mam na myśli przede wszystkim projekty, realizowane w formule współpracy polsko-ukraińskiej, do których należą m.in. prace konserwatorskie na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, duży projekt ratowania kolegiaty Radziwiłłowskiej w Ołyce - która była w opłakanym w stanie, a ostatnio wygląda coraz lepiej. Ten rok będzie przełomowy, jeśli chodzi o ten zabytek, ponieważ udało się zarezerwować znaczną kwotę na remont obiektu - czy wreszcie kościół pw. św. Mikołaja w Kamieńcu Podolskim, nie mówiąc już o mniejszych projektach" - zaznaczyła.
Podczas Gali decyzją ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego - prof. Januszowi Smazie i Jerzemu Petrusowi zostaną wręczone Złote Medale "Zasłużony Kulturze Polskiej - Gloria Artis”, a prof. Krzysztof Hejke otrzyma Srebrny Medal. Po raz trzeci wręczone zostanie także stypendium Fundacji Dziedzictwa Kulturowego dla dyplomanta konserwacji dzieł sztuki na realizację pracy dyplomowej.
Jerzy Petrus jest historykiem sztuki od wielu lat związanym z Zamkiem Królewskim na Wawelu – Państwowymi Zbiorami Sztuki. Jest autorem uznanych publikacji naukowych i popularyzatorskich. Jego dokonania są wysoko cenione przez muzealników i naukowców zarówno w kraju, jak i poza granicami. Jerzy Petrus od lat prowadzi prace badawcze w zbiorach muzealnych Ukrainy, Białorusi, Litwy i Łotwy. Współpraca, m.in. z lwowskimi i wileńskimi muzeami zaowocowała wieloma wystawami, konferencjami naukowymi i publikacjami.
Wraz z prof. Janem Ostrowskim, Jerzy Petrus był inicjatorem podjęcia kompleksowych badań dokumentujących historię i obecny stan świątyń rzymskokatolickich na terenie archidiecezji lwowskiej. Do tych prac udało się zaangażować wielu historyków sztuki, w szczególności studentów, absolwentów i pracowników naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W ramach monumentalnej serii „Materiałów do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej” powstały 23 obszerne tomy inwentarza zabytków sakralnych pt. „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”. Swoją wiedzą ekspercką Jerzy Petrus wspiera działania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego związane z ochroną i konserwacją polskiej spuścizny kulturowej poza granicami kraju.
Dr hab. Janusz Smaza, wykładowca ASP w Warszawie, jest wybitnym specjalistą z zakresu konserwacji kamienia i detalu architektonicznego. Stale współpracuje MKiDN, urzędami konserwatorskimi, wydziałami konserwacji na uczelniach polskich i zagranicznych oraz wieloma instytucjami i organizacjami pozarządowymi, zaangażowanymi w prace związane z ochroną polskiego dziedzictwa kulturowego takimi jak, m.in. Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” czy Fundacja Dziedzictwa Kulturowego. Dzięki jego staraniom, co roku na Ukrainę wyjeżdżają z Polski konserwatorzy i woluntariusze, aby ratować pomniki nasze wspólnej historii – dziedzictwa wielonarodowej i wielokulturowej Rzeczypospolitej.
Prof. Krzysztof Hejke jest wybitnym polskich fotografem dokumentujących dziedzictwo kulturowe dawnej Rzeczpospolitej, a także losy Polaków, którzy znaleźli się na Syberii, w Uzbekistanie, Kazachstanie, Kirgistanie i in. Od lat fotografuje świat dawnych ziem wschodnich Rzeczpospolitej. Jednym z jego licznych zainteresowań jest bartnictwo. Krzysztof Hejke był jedną z tych osób, dzięki którym zostało ono wpisane w 2016 r. na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Jest nauczycielem akademickim od ponad 20 lat związanym z łódzką „Filmówką”, wykładowcą na Wydziale Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej macierzystej uczelni. Swoich studentów skutecznie zaraża pasją podróżnika i fotografika.
Podczas gali odbędzie się premiera filmu "Pomniki dawnego Lwowa" w reżyserii Artura Jaworskiego, zrealizowanego przez FDK dla Ośrodka "Pamięć i Przyszłość" we Wrocławiu. (PAP)
abe/ itm/
