Józef Czechowicz, portret autorstwa Romana Kramsztyka (1931). Źródło: Wikimedia Commons
Listy, pocztówki, pamiątkowy dzwoneczek – to niektóre eksponaty związane z pobytem lubelskiego poety Józefa Czechowicza w 1930 roku we Francji, które będzie można oglądać od piątku w Lublinie. Po raz pierwszy zaprezentowana zostanie kolekcja paryskich widokówek zakupionych przez artystę.
Kierownik Muzeum Literackiego im. Józefa Czechowicza w Lublinie prof. Aleksander Wójtowicz w rozmowie z PAP podkreślił, że kultura Francji pełniła szczególna rolę w twórczości artysty. „Niesłychanie mocno inspirował się literaturą francuską. To, jakim stał się poetą, zawdzięcza przede wszystkim poezji francuskiej, a zwłaszcza wierszom Guillaume’a Apollinaire’a, pod którego był wrażeniem jako młody człowiek” – wyjaśnił kierownik muzeum, dodając, że Czechowicz przekładał też poezję francuską na język polski, a w swoich tomach zamieszczał tłumaczenia własnych wierszy na ten język.
Jego pobyt od marca do czerwca 1930 roku we Francji związany był z otrzymaniem stypendium departamentu kultury i sztuki przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. „Plany miał duże, ale nie do końca zostały zrealizowane ze względu na chorobę oczu i potrzebę zabiegu chirurgicznego, stąd jego pobyt za granicą musiał zostać skrócony” – dodał prof. Wójtowicz.
Podkreślił, że lubelski poeta spędzał dużo czasu w paryskich muzeach, w listach opisywał atmosferę panującą wówczas w mieście, odwiedził również Mont Saint-Michel w Normandii. Jak zwrócił uwagę, bardzo duże wrażenie na Czechowiczu zrobił ocean, co podkreślał w listach oraz w wierszu „Autoportret”, gdzie pisał: „paryż ocean widziałem przez dym siny”.
Na ekspozycji w muzeum w Lublinie zostanie zaprezentowany również pamiątkowy dzwoneczek zakupiony przez Czechowicza podczas wycieczki właśnie do Mont Saint-Michel, którego dźwięk miał odpędzać jego lęki i zmartwienia. Opisał to w jednym z listów: „Kiedy mi bardzo smutno siedzę sam w przyciemnionym pokoju, dzwonię sobie od czasu do czasu i cisza ucieka razem z czarnymi myślami”.
Wśród francuskich pamiątek zostanie pokazana po raz pierwszy kolekcja paryskich widokówek, którą poeta przywiózł z podróży do Francji. „Są to małe zdjęcia prezentujące pejzaże Paryża, najbardziej charakterystyczne miejsca, jak np. katedrę Notre Dame. Z kolei wybierane i wysyłane przez niego kartki pocztowe przedstawiały różne aspekty życia paryskiego, przede wszystkim kawiarnie i tętniące życiem ulice” – wymienił kierownik.
Prof. Wójtowicz wyjaśnił, że drugi pobyt Czechowicza we Francji jest dosyć zagadkowy ze względu na to, że niewiele o nim wiadomo. „Poza tym, że miał miejsce w czerwcu 1931 roku. Poeta wybrał się na 10-dniową wycieczkę na Wystawę Kolonialną w Paryżu, która stanowiła w tym czasie bardzo dużą atrakcję” – dodał.
Prezentację eksponatów związanych z pobytem Józefa Czechowicza we Francji będzie można oglądać od piątku w Muzeum Józefa Czechowicza przy ul. Złotej 3 w Lublinie.
Józef Czechowicz zaliczany jest do najwybitniejszych poetów okresu 20-lecia międzywojennego. Urodził się 15 marca 1903 r., w suterenie nieistniejącej już kamienicy przy ul. Kapucyńskiej 3 w centrum Lublina. Był nauczycielem, bibliofilem, wydawcą, dziennikarzem, animatorem lubelskiego środowiska kulturalnego. W jego poezji sielankowe opisy wsi i prowincji w miarę zbliżania się wojny ustępowały elementom katastrofizmu.
Najsłynniejsze tomiki poetyckie Czechowicza to "Kamień" (1927), "Ballada z tamtej strony" (1932), "Nic więcej" (1936), "Nuta człowiecza" (1939). Jego „Poemat o mieście Lublinie”, który jest poetyckim zapisem nocnego spaceru po ulicach miasta, powstał w 1934 r. jako słuchowisko radiowe. Poeta zginął podczas bombardowania Lublina 9 września 1939 r., w wieku 36 lat. Niemiecka bomba trafiła w kamienicę, w której był u fryzjera.(PAP)
Autorka: Gabriela Bogaczyk
gab/ dki/
