Wystawa „Kwiatowy Krzyż” w Kordegardzie-Galerii NCK – od czwartku

Jak wyjaśniono, "ekspozycja prezentuje jedną z najbardziej specyficznych i symbolicznych form protestu społecznego wobec wprowadzenia stanu wojennego w Polsce 13 grudnia 1981 r.". "W galerii Kordegarda będzie można oglądać zdjęcia fotoreporterów, w tym prace Chrisa Niedenthala, dokumentujące układanie krzyży z kwiatów. Zobaczymy też obrazy znanych artystów: Wiesława Szamborskiego, Marka Sapetto i Jana Dobkowskiego, inspirowane tą wyjątkową formą protestu" - czytamy w informacji.

"Stan wojenny był tragicznym doświadczeniem milionów Polaków - wielu straciło przez niego życie, zdrowie, poczucie bezpieczeństwa, nadzieję. Innym przerwał karierę, rozdzielił rodziny. Tysiące osób zostało internowanych, setki tysięcy wyemigrowało. Dziś przywołując tamten czas chcemy opowiedzieć o tych tragicznych doświadczeniach w sposób symboliczny i artystyczny – pobudzający emocje i pamięć" - powiedział dyrektor NCK prof. Rafał Wiśniewski, cytowany w informacji.

CZYTAJ TAKŻE

Prezydent zachęca do udziału w akcji „Zapal Światło Wolności” w 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego

Jak wyjaśnił, "kwiatowe krzyże były formą protestu, pamięci, hołdu i działaniem wspólnotowym, łączącym Polaków w tym trudnym czasie".

Wystawa jest przypomnieniem szczególnej aktywności społeczeństwa, będącej reakcją na wprowadzenie stanu wojennego w Polsce. "Kwiatowe krzyże to wyjątkowa oddolna forma protestu: z jednej strony masowa i jawna, pozwalająca wyrazić uczucia i emocje, z drugiej strony zwalczana przez komunistyczne władze. Układane na placach i ulicach miast kilkumetrowe krzyże z kwiatów, jedliny i zniczy były usuwane przez służby bezpieczeństwa, najczęściej pod osłoną nocy" - przypomniano na stronie NCK.

Zaznaczono, że "pokojowe demonstracje niosły ze sobą wielowątkowy przekaz religijny, polityczny i artystyczny". "Niezwykle ważna była też atmosfera towarzysząca tym manifestacjom. Ludzie gromadzący się wokół krzyży wspólnie modlili się, śpiewali pieśni religijne i patriotyczne" - napisano.

Wydarzenia te dokumentuje zestaw 32 fotografii z Warszawy, Krakowa, Katowic i Częstochowy wykonanych przez dziesięciu autorów, m.in.: Chrisa Niedenthala, Erazma Ciołka, Stanisława Markowskiego i Piotra Augustynka.

Podkreślono, że "krzyż z kwiatów w swojej kruchości formy i materiału był zaprzeczeniem klasycznej idei pomnika wykonanego z solidnych i trwałych surowców, a jednocześnie spełniał jego funkcje upamiętniające wydarzenia i osoby". "Symbolika kwietnego krzyża silnie oddziaływała na artystów. W przestrzeni Kordegardy prezentujemy osiem obrazów znanych twórców podejmujących ten temat: Wiesława Szamborskiego, Marka Sapetto i Jana Dobkowskiego" - napisano w zapowiedzi.

Prace pochodzą z kolekcji Muzeum Archidiecezji Warszawskiej oraz Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Jak przypomniano, "krzyże kwietne upamiętniały nie tylko społeczny sprzeciw wobec wprowadzenia stanu wojennego, ale również ofiary komunistycznego reżimu". Wyjaśniono, że "te wątki podejmują obrazy prezentowane na wystawie - +Krzyż kwietny+ z 1983 r. Marka Sapetty, na którym zabity mężczyzna leży na zielonym krzyżu z kwiatów, oraz obraz Andrzeja Bielawskiego pt. +Cień+ z 1984 r.".

"Motyw kwietnego krzyża został wykorzystany przez malarzy w reakcji na ten specyficzny protest społeczny. W zaprezentowanych kilku pracach, jak w pigułce, ukazana została twórczość niezależna, reagująca na sytuację społeczno-polityczną i dająca w formie plastycznej wyraz doświadczenia egzystencjalnego ówczesnego czasu" - powiedział kurator wystawy prof. Tadeusz Boruta.

"Obrazy kilku artystów zainspirowanych spontanicznie układanymi krzyżami z kwiatów, ukazane są w kontekście zdjęć wybitnych fotografików, którzy ryzykując, podejmowali trud dokumentowania tej formy społecznego oporu" - wyjaśnił kurator.

Wystawa czynna będzie do 6 stycznia 2022 r. Jej organizatorami są NCK i Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.(PAP)

autor: Grzegorz Janikowski

gj/ pat/