Źródło: IPN/Facebook
Fotografie, dokumenty oraz relacje osób, które przeżyły gehennę okupacji, robót niewolniczych i przymusowych znalazły się na wystawie "Zachować pamięć. Praca przymusowa i niewolnicza obywateli polskich na rzecz III Rzeszy w latach 1939–1945". Ekspozycję otwarto w środę w warszawskim "Przystanku Historia" IPN.
Jak przypomniał przewodniczący zarządu Fundacji "Polsko-Niemieckie Pojednanie" Jakub Deka podczas wernisażu, wystawa została przygotowana w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady, obchodzonego 14 czerwca - w rocznicę przybycia pierwszego transportu więźniów do obozu koncentracyjnego Auschwitz.
"Wystawą +Zachować pamięć+ Fundacja +Polsko-Niemieckie Pojednanie+ pragnie złożyć hołd zarówno żyjącym w naszym kraju ofiarom nazizmu, a jest to kilkadziesiąt tysięcy osób, byłym więźniom, robotnikom niewolniczym i przymusowym III Rzeszy, jak i tym wszystkim, którzy cierpieli i zginęli w czasie II wojny światowej" - powiedział Deka.
Przewodniczący zarządu Fundacji "Polsko-Niemieckie Pojednanie" podkreślił, że organizatorzy ekspozycji chcą zainteresować nią również kolejne pokolenia, które nie doświadczyły zła wojny. "Pragniemy pokazać prawdę historyczną o tym tak bardzo istotnym fragmencie historii II wojny światowej, jakim była praca niewolnicza, czyli praca więźniów w obozach koncentracyjnych i więzieniach oraz praca przymusowa, czyli praca przymusowa cywili na rzecz III Rzeszy. Chcemy, aby ta prawda historyczna została zachowana w ludzkiej pamięci żyjących i przyszłych pokoleń oraz by była elementem odstraszającym, tak by już nigdy człowiek człowiekowi nie zgotował takiego losu" - zwrócił uwagę.
Deka dodał, że w ekspozycji niemal całkowicie odstąpiono od komentarza historycznego. "Staraliśmy się zastąpić to przeżyciami i emocjami ludzi, którzy są uwidocznieni na tych zdjęciach i których wspomnienia również prezentujemy na wystawie. Jedynym komentarzem historycznym są autentyczne wypowiedzi przedstawicieli władz nazistowskich oraz fragmenty sprawozdań delegatury rządu na kraj, przekazywane do rządu w Londynie" - wyjaśnił.
Na ekspozycję składają się m.in. fotografie, dokumenty, listy, fragmenty wspomnień oraz relacje osób, które przeżyły gehennę okupacji oraz robót niewolniczych i przymusowych na rzecz III Rzeszy w latach 1939-45. Wystawa zawiera również zarządzenia i odezwy niemieckich władz okupacyjnych, a także ogłoszenia o masowych egzekucjach ukazujące ciężar represji, jakim byli poddawani polscy obywatele.
Wystawę podzielono na kilkanaście działów tematycznych, poświęconych m.in. wybuchowi wojny, pracy niewolniczej więźniów obozów koncentracyjnych, gett i więzień, pracy Polaków na okupowanych ziemiach polskich, losom kobiet, dzieci i jeńców wojennych, a także różnym aspektom życia duchowego na robotach przymusowych.
Zdjęcia i dokumenty pochodzą m.in. z Archiwum Akt Nowych, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach, Fundacji SHALOM, Instytutu Pamięci Narodowej oraz Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince.
Na wystawie można obejrzeć ponadto fotografie autorstwa Macieja Foksa z uroczystości rocznicowych wyzwolenia niemieckich obozów koncentracyjnych Mathausen-Gusen oraz Auschwitz-Birkenau.
Ekspozycja została przygotowana przez Fundację "Polsko-Niemieckie Pojednanie" we współpracy m.in. z IPN, Niemieckim Instytutem Historycznym w Warszawie oraz dzięki wsparciu finansowemu niemieckiej Fundacji "Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość". Można ją oglądać do 17 czerwca w warszawskim "Przystanku Historia" IPN.
Podczas środowego wernisażu zaprezentowano również film dokumentalny "To nasza młodość" w reż. Michała Nekandy-Trepki, poświęcony losom dzieci i nastolatków więzionych w niemieckim obozie koncentracyjnym Gross-Rosen. W 2006 r. podczas Festiwalu Mediów "Człowiek w zagrożeniu" obraz otrzymał Nagrodę Wytwórni Filmów Oświatowych i Programów Edukacyjnych. (PAP)
autorka: Daria Porycka
dap/ pat/
