Kościół św. Jana na Starym Mieście w Gdańsku. Fot. PAP/A. Warżawa
Zakończyły się prace konserwatorskie przy wschodniej elewacji kościoła św. Jana w Gdańsku. Była to ostatnia elewacja kościoła, przy której – m.in. dzięki unijnemu dofinansowaniu, wykonano takie prace. W planach jest renowacja wyposażenia świątyni.
W ostatnich latach w gdańskim kościoła św. Jana wykonano szereg prac konserwatorskich: przeszły je m.in. trzy elewacje świątyni oraz dachy i kościelna wieża. Na odnowienie czekała jeszcze ostatnia – wschodnia ściana zabytkowego obiektu. W środę na konferencji prasowej poinformowano o zakończeniu prac nad tą częścią zewnętrznej bryły kościoła.
"To symboliczny moment, bo kościół przez długie lata czekał na te prace, a ich wykonanie trwało 10 lat" – powiedziała odpowiedzialna za prace konserwatorskie w kościele św. Jana Iwona Berent. Podkreśliła, że ostatnie tego typu zabiegi obejmujące zewnętrzną bryłę świątyni prowadzone były przed ponad stu laty.
Zakończona właśnie renowacja elewacji wschodniej była możliwa dzięki funduszom, które gospodarze świątyni pozyskali z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-20. Do 4,8 mln zł dotacji niemal drugie tyle dołożył regionalny samorząd. Część tych pieniędzy przeznaczona jest na prace we wnętrzu świątyni. Mają one potrwać do 2019 r., ale ich pierwsze efekty już są: zakończono m.in. konserwację kamiennego epitafium Jana Storcha z 1629 r. oraz zabytkowego wyposażenia Loży Żeglarzy z 1724 r.
Loża stanowiąca element Kaplicy Żeglarzy to drewniana, zwieńczona baldachimem konstrukcja. "Podobnych kaplic fundowanych przez różne cechy – piekarzy, bursztyniarzy itp. – w kościele było bardzo wiele, a każda miała charakterystyczny wygląd. Niestety, do dnia dzisiejszego zachowała się tylko ta jedna" – powiedziała Berent.
W planach jest jeszcze renowacja bocznego prospektu organowego, empory południowej (36-metrowy balkon bogato dekorowany rzeźbami i obrazami), kamiennego 12-metrowego ołtarza głównego (zbudował go w latach 1599-1611 Abraham van den Blocke). Prace przewidują też adaptację kościelnego poddasza (znajdzie się tam niewielka sala wystawiennicza) oraz uporządkowanie Zaułka Zachariasza Zappio.
Plan zakłada też wykonanie cyfrowej dokumentacji świątyni oraz instalację w jej wnętrzu multimedialnych stanowisk przeznaczonych dla zwiedzających, w tym także osób niewidomych i niedowidzących.
Zlokalizowany w historycznym centrum Gdańska kościół św. Jana wzniesiono w XIV wieku, a przez kolejne stulecia był przebudowywany i rozbudowywany. W 1945 r. świątynia została poważnie zniszczona, m.in. przez pożar. Nie odbudowywano jej ani nie przekazano Kościołowi, obiekt funkcjonował jako swojego rodzaju symbol-pomnik. W latach 60. Janusz Morgenstern miał w jej zniszczonych wnętrzach nakręcić część zdjęć do serial "Kolumbowie".
Dopiero w 1991 r. państwo przekazało świątynię archidiecezji gdańskiej, a ta – cztery lata później – oddała obiekt w użytkowanie Nadbałtyckiemu Centrum Kultury, które od tego czasu powoli odbudowuje i restauruje zabytkowy kościół, wykorzystując jego wnętrze do celów kulturalnych. W Centrum św. Jana (tak brzmi nazwa obiektu na użytek świeckich imprez) odbywają się liczne koncerty, wystawy i spektakle teatralne. Jednocześnie kościół pełni funkcje sakralne - w każdą niedzielę gromadzi się w nim na mszach św. Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej.
Dotychczasowe prace przy świątyni, finansowane głównie ze środków unijnych oraz pochodzących od samorządów Pomorza i Gdańska, objęły – poza zewnętrzną bryłą kościoła, także wnętrza. Osuszono, oczyszczono i wyremontowano posadzki (złożone z płyt nagrobnych), ściany, sklepienia i filary. W obiekcie ułożono instalacje elektryczne, grzewcze, teletechniczne, przeciwpożarowe itp. Zainstalowano także systemy oświetleniowe i dźwiękowe. W kościelnych nawach stanęły też krzesła, które w łatwy sposób można obrócić: zwrócone na wschód – w stronę ołtarza głównego służą wiernym, po obróceniu na zachód – w stronę sceny pozwalają oglądać spektakle, koncerty itp.
Na zachodniej ścianie świątyni zbudowano dwie empory, które służą jako miejsce dla chóru lub zaplecze techniczne przy organizacji koncertów, wystaw czy spektakli. Wyremontowano także i zaadaptowano na potrzeby artystów wnętrze kościelnej wieży (powstały w nim garderoby i pomieszczenia techniczne). Jako zaplecze dla artystów służą też odtworzone w ramach prac dwie przylegające do ścian świątyni barokowe kamieniczki zniszczone w 1945 r. (PAP)
autor: Anna Kisicka
edytor: Paweł Tomczyk
aks/ pat/
