Instytut Pamięci Narodowej zaprasza na promocję książki Anny Smółki-Gnauck „Między wolnością a pokojem. Zarys historii Ruchu Wolność i Pokój”. To pierwsza monografia WiP-u. Dyskusja o książce odbędzie się 16 listopada 2012 r. w stołecznym Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” im. Janusza Kurtyki (ul. Marszałkowska 21/25), początek o godz. 18:00.
Spotkanie z udziałem Marka Adamkiewicza, Bogdana Klicha, Zbigniewa Romaszewskiego i autorki poprowadzi red. Bogdan Rymanowski.
* * *
„Między wolnością a pokojem. Zarys historii Ruchu Wolność i Pokój” - pierwsza historia Ruchu „Wolność i Pokój”. Lewicowych ateistów i konserwatywnych katolików połączył antykomunizm.
Nastroje w Polsce w połowie lat osiemdziesiątych były wyjątkowo ponure. Dziesięciomilionowa Solidarność zapadła w letarg, ukrywający się działacze związku – jak np. Zbigniew Bujak, odgrywali raczej symboliczną niż polityczną rolę. W społeczeństwie panowały marazm, zniechęcenie i poczucie klęski. Zabójstwo przez komunistyczną bezpiekę w październiku 1984 roku kapelana Solidarności, niezwykle popularnego księdza Jerzego Popiełuszki wstrząsnęło opinią publiczną i zelektryzowało opozycję.
W tych warunkach w Szczecinie szerzej nieznany student Marek Adamkiewicz, dawny działacz SKS i NZS, odmówił złożenia przysięgi wojskowej zwierającej passus o wierności Armii Radzieckiej i został za to skazany na karę więzienia. W jego obronie stanęli młodzi opozycjoniści z wielu miast akademickich.
W marcu 1985 roku w podwarszawskiej Podkowie Leśnej odbyli kilkudniową głodówkę, po której ogłoszono powstanie niezależnego ruchu pokojowego. Wkrótce, na bazie przygotowanej przez Jana Marię Rokitę deklaracji ideowej narodził się Ruch Wolność i Pokój. Przez najbliższe kilka lat Ruch będzie odgrywał ważną rolę na politycznej mapie antypeerelowskiej opozycji. Tworzyli go ludzie o bardzo różnych światopoglądach, tacy jak konserwatysta z Krakowa, Jan Rokita i przywódca anarchistów z Gdańska, Wojciech Jankowski.
Uczestnikami, bo tak o sobie mówili twórcy Ruchu, byli Bogdan Klich – późniejszy minister obrony narodowej, Jacek Czaputowicz – dziś szef KSAP, Leszek Budrewicz – przez wiele lat szef Gazety Wyborczej we Wrocławiu, Krzysztof Skiba – lider zespołu Big Cyc, Andrzej Stasiuk – znany pisarz, opiekunami zaś Jan Józef Lipski i Jacek Kuroń. Gorliwi katolicy, radykalni antykomuniści z Konfederacji Polski Niepodległej, zwolennicy non-violence odwołujący się do Mahatmy Gandhiego, wojujący ateiści spod znaku Bakunina i Kropotkina. Co ich łączyło?
Annie Smółce-Gnauck, autorce wydanej przez Instytut Pamięci Narodowej książki „Między wolnością i pokojem. Zarys historii Ruchu „Wolność i Pokój”, pierwszej monografii WiP, udała się rzecz nieczęsta w opisywaniu najnowszej historii. Po pierwsze, dotarła do najważniejszych osób w WiP i tych, którzy ich zwalczali. Zdobyła ich zaufanie, przeprowadziła długie i szczere rozmowy. Sprawnie poruszała się też po archiwach. Powstał barwny i wnikliwy reportaż, który zachował jednocześnie wszystkie atrybuty rzetelnej pracy naukowej.
Dodatkowym plusem publikacji jest dołączona do książki płyta DVD z fragmentami relacji głównych bohaterów, z Markiem Adamkiewiczem na czele. Dzięki niej poznajemy nie tylko ich myśli i poglądy, ale także wygląd, sposób formułowania myśli, charakterystyczne gesty i powtarzane zwroty.
(IPN)
