Prof. Jan Karski zwiedza największy w Europie Cmentarz Żydowski przy ul. Brackiej w Łodzi. Fot. PAP/CAF/C. Pecold
Tydzień Kuriera Polskiego Państwa Podziemnego - to cykl wydarzeń w ramach historyczno-edukacyjny projektu przypominającego Jana Karskiego, który od poniedziałku odbywać się będzie w Muzeum Miasta Łodzi. Projekt "Jan Karski – powrót bohatera" ma na celu popularyzację postaci, dokonań i przesłania emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego w kontekście wielokulturowego i wielonarodowościowego dziedzictwa Łodzi - jego rodzinnego miasta.
W ramach projektu muzeum przygotowało edukacyjne wydawnictwo multimedialne, zawierające unikatowe archiwalia i materiały audiowizualne oraz nagrodzone scenariusze zajęć opracowane przez nauczycieli. Od 30 września będzie ono dostępne w muzeum dla nauczycieli, uczniów i pasjonatów historii - powiedziała PAP Magdalena Krajewska-Sochala z Muzeum Miasta Łodzi.
Wcześniej, od poniedziałku do czwartku, odbędzie się cykl warsztatów i lekcji muzealnych m.in. dla grup szkolnych.
29 września wszystkich chętni będą mogli wziąć udział w grze miejskiej "Operacja Witold". Scenariusz gry został oparty na fragmentach życiorysu Jana Karskiego (dzieciństwo w Łodzi, misje kurierskie) z wykorzystaniem charakterystycznych miejsc mających symboliczne odniesienie do biografii bohatera.
W ramach projektu muzeum przygotowało edukacyjne wydawnictwo multimedialne, zawierające unikatowe archiwalia i materiały audiowizualne oraz nagrodzone scenariusze zajęć opracowane przez nauczycieli. Od 30 września będzie ono dostępne w muzeum dla nauczycieli, uczniów i pasjonatów historii - powiedziała PAP Magdalena Krajewska-Sochala z Muzeum Miasta Łodzi.
Wśród nich będą m.in. kanał "Dętka" i piwnica z odtworzoną radiostacją w kamienicy na placu Wolności, teren Litzmannstadt Getto, Gabinety: Jana Karskiego, Juliana Tuwima i Marka Edelmana w muzeum. Zadaniem uczestników będzie dotarcie do wyznaczonych miejsc uwzględnionych w karcie gry i rozwiązanie czekających tam zadań.
Podsumowaniem projektu w niedzielę 30 września będzie panel dyskusyjny z tematem przewodnim "Dziedzictwo Karskiego – tolerancja i odpowiedzialność, odwaga i sprzeciw", z udziałem historyków, etyków i pedagogów. Wszystkie wydarzenia są otwarte dla publiczności, a udział jest bezpłatny.
Projekt "Jan Karski – powrót bohatera" poprzedza obchody 100. rocznicy urodzin legendarnego kuriera, które przypadają w 2014 r. Do tego czasu w łódzkim muzeum przygotowana zostanie nowoczesna i interaktywna ekspozycja na bazie posiadanych zbiorów oraz przearanżowany zostanie dotychczasowy Gabinet Jana Karskiego. Zgromadzono w nim bogatą kolekcję pamiątek przekazanych przed laty przez niego swojemu rodzinnemu miastu - m.in. polskie, amerykańskie i izraelskie dokumenty, fotografie, korespondencję, medale, odznaczenia i publikacje ilustrujące jego bogate życie.
Prof. Jan Karski (właściwie Jan Kozielewski) urodził się 24 kwietnia 1914 r. w Łodzi w katolickiej rodzinie. Po studiach prawniczych podjął pracę w dyplomacji. Po wybuchu wojny trafił do niewoli, jednak udało mu się zbiec i podjąć działalność konspiracyjną. Pełnił obowiązki politycznego emisariusza władz Polskiego Państwa Podziemnego.
W 1942 r. pod pseudonimem Jan Karski wyruszył z misją do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Jednym z jego głównych zadań było poinformowanie aliantów o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką. W przebraniu dwukrotnie wchodził do warszawskiego getta oraz do obozu tranzytowego dla Żydów w Izbicy, który był ostatnim etapem przed obozem zagłady w Bełżcu.
Karski spisał relację jako naoczny świadek eksterminacji Żydów, a gen. Sikorski przekazał ją rządom Anglii i USA. Polski kurier wielokrotnie osobiście apelował o ratunek dla Żydów, m.in. w lipcu 1943 roku został przyjęty przez ówczesnego prezydenta USA Franklina Roosevelta. Jednak jego dramatyczne apele nie przyniosły rezultatów – większość nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała.
Po wojnie Karski osiedlił się w Stanach Zjednoczonych, gdzie od 1952 roku był profesorem Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie i przez 40 lat wykładał na Wydziale Służby Zagranicznej. Wśród jego studentów był m.in. przyszły prezydent Bill Clinton. W 1982 roku Karski został odznaczony izraelskim tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, a w 1994 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Izraela. Za swoją działalność został uhonorowany najwyższymi odznaczeniami państwowymi: polskim Orderem Orła Białego i amerykańskim Medalem Wolności. Doktoratami honoris causa uhonorowało go osiem uczelni - amerykańskich i polskich.
Sam ustanowił w 1992 roku nagrodę im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej, a jej administrowanie powierzono Żydowskiemu Instytutowi Naukowemu YIVO w Nowym Jorku. Przyznawana jest corocznie autorom publikacji przedstawiających wkład Żydów polskich w kulturę polską.
Dwa miesiące przed śmiercią Jan Karski otrzymał w Łodzi tytuł Honorowego Obywatela Miasta. Zmarł 13 lipca 2000 roku w Waszyngtonie. (PAP)
szu/ hes/
