Celem deportacji Polaków w głąb ZSRS było zniszczenie struktury narodowej na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej i równocześnie zasilenie systemu pracy przymusowej, na którym w dużej mierze opierała się ekonomika sowiecka - mówi PAP historyk IPN dr Witold Wasilewski.
W Grodnie odbyły się w sobotę uroczystości upamiętniające 78. rocznicę masowej deportacji Polaków na Syberię z terenów zajętych przez ZSRR po 17 września 1939 roku. W uroczystościach wzięli udział białoruscy Polacy, w tym dawni zesłańcy.
Młodzieżowa gra terenowa zorganizowana w sobotę w Białowieży zakończyła 3-dniowy cykl wydarzeń związanych z 78. rocznicą pierwszych masowych deportacji obywateli polskich na Wschód, przygotowany przez Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.
Przekazanie kopii kilkuset dokumentów opisujących historie sybiraków do archiwów Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UP oraz wręczenie medali Pro Patria sybirakom – to punkty krakowskich obchodów 78. rocznicy pierwszej masowej deportacji Polaków w głąb ZSRS.
10 lutego 1940 r. rozpoczęła się pierwsza masowa deportacja obywateli polskich w głąb Związku Sowieckiego. Wywózka objęła chłopów, mieszkańców małych miasteczek, rodziny osadników wojskowych oraz pracowników służby leśnej. Dla wielu z nich oznaczała wyrok śmierci.
W trzech miejscach w centrum Białegostoku stanęły sylwetki ludzi symbolizujące ofiary deportacji na Wschód. To plenerowa instalacja artystyczna "Noc 10 II 1940. Pamiętamy", przygotowana przez Muzeum Pamięci Sybiru. Oglądać ją można do końca lutego.
Zrzeszeni w miejskim kole Związku Sybiraków w Koszalinie upamiętnili w piątek 78. rocznicę pierwszej deportacji polskiej ludności w głąb Rosji. Modlili się na mszy św. w katedrze, złożyli kwiaty i zapalili znicze przed pomnikiem Ofiar Bolszewizmu.
Przy pomniku Ofiar Katynia i Sybiru upamiętniono w Poznaniu 78. rocznicę zsyłki Polaków na Sybir. 10 lutego 1940 r. władze sowieckie przeprowadziły pierwszą z czterech masowych deportacji. Do północnych obwodów Rosji i na zachodnią Syberię wywieziono ok. 140 tys. osób.
Przywrócenie pamięci o losach Polaków w przedwojennym ZSRS ze szczególnym uwzględnieniem autochtonicznych skupisk polskich w USRS i BSRS jest niezbędnym elementem polskiej polityki historycznej – podkreśla Zdzisław J. Winnicki, jeden z autorów artykułu w najnowszym zbiorze studiów wydanym przez IPN.