Wydana przez Ośrodek KARTA książka „Dysydenci. Nieuleczalnie nieposłuszni” poświęcona jest okresowi najbardziej intensywnej działalności dysydenckiej w Związku Sowieckim, która przypadała na lata siedemdziesiąte.
Książka Podrabinka jest nie tylko jego autobiografią i historią walki z reżimem komunistycznym, ale także portretem społeczeństwa ZSRS epoki rządów Breżniewa i jego dwóch następców - Jurija Andropowa oraz Konstantina Czernienki. „Aleksander Podrabinek opisuje szarą sowiecką rzeczywistość, nadając jej metafizyczny i duchowy wymiar. Opowiadając o codzienności, o prostych życiowych sprawach, jest bardzo konkretny; tym mocniej podkreśla wagę wielkich spraw i najwyższych wartości” – pisze w przedmowie do książki Podrabinka, jego przyjaciel, ambasador RP w Gruzji, Mariusz Maszkiewicz.
Jak podkreślił Maszkiewicz „książka Podrabinka nie jest opowieścią kombatanta, mimo że dotyczy lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Jest to książka o współczesnej Rosji i stanie rosyjskiej duszy”. W jego opinii cele działalności rosyjskich dysydentów pozostają bowiem niezmienne.
„Los Podrabinka to ilustracja fundamentalnego sporu: między ideologią kolektywizmu a cywilizacją judeochrześcijańską, w której człowiek stanowi podstawowy i najważniejszy punkt odniesienia” – pisze Maszkiewicz. „Dziś mamy do czynienia z odrodzeniem ideologii komunistycznej w nowej odsłonie, szukającej odpowiedzi na to, co dla człowieka najważniejsze w czynnikach ekonomicznych. Gdy takie zjawiska wysuwane są na plan pierwszy, mamy do czynienia z zanikiem jednostki. Temu właśnie sprzeciwia się Podrabinek” – stwierdził Maszkiewicz.
Urodzony w 1953 r. Aleksander Podrabinek to jeden z najbardziej znanych i aktywnych dysydentów lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w Związku Sowieckim. Już w wieku kilkunastu lat, wraz z ojcem nawiązał kontakty z grupami rosyjskich dysydentów protestujących między innymi przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 r. W latach siedemdziesiątych był współzałożycielem Komisji Roboczej do Badań Wykorzystywania Psychiatrii do Celów Politycznych. W 1979 r. w jednym z podziemnych rosyjskich wydawnictw opublikował książkę „Medycyna karna”, będącą raportem na temat wykorzystywania przez władze sowieckie szpitali psychiatrycznych do bezterminowego przetrzymywania działaczy demokratycznych.
Dwukrotnie został skazany przez władze sowieckie na zesłanie i pobyt w łagrze w Jakucji. Wolność odzyskał w 1983 r. Pod koniec lat osiemdziesiątych stworzył jedną z pierwszych niezależnych gazet informacyjnych. Obecnie jest działaczem rosyjskiej opozycji oraz dziennikarzem Radia Swoboda.
Aleksander Podrabinek „Dysydenci. Nieuleczalnie nieposłuszni” Warszawa 2017.
Michał Szukała (PAP)
szuk/ mjs/ ls/
