Kilkaset materiałów ikonograficznych - m.in. mapy, plany, a także wiele unikatowych zdjęć z okresu międzywojennego i września 1939 roku - znalazło się w wydanej właśnie książce poświęconej działaniom 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty w ramach Oddziału Wydzielonego „Lubliniec”.
Promocja tej monografii autorstwa Adama Kurusa - historyka wojskowości i pracownika katowickiego oddziału IPN - odbyła się w czwartek w Centrum Edukacyjnym IPN im. Henryka Sławika „Przystanek Historia" w Katowicach.
Jak podkreślił autor, publikacja porusza temat niezwykle istotny dla historii polskiej wojskowości, a zarazem dotychczas zupełnie niedoceniany - chodzi o bitwę określaną potocznie jako „obrona Lublińca".
„Mowa o pierwszej pełnowymiarowej bitwie lądowej polskiego Września, stoczonej z użyciem niemal wszystkich rodzajów broni i środków walki, a rozegranej jeszcze zanim na dobre rozgorzały poważne zmagania na innych odcinkach frontu. Jest to bitwa, za którą zarówno dowódca, jak i dowodzona przez niego jednostka, już 1 września 1939 roku zostali przedstawieni do odznaczenia Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari" - wskazał Kurus.
Walka o Lubliniec znalazła się na oficjalnej liście bitew armii niemieckiej stoczonych podczas kampanii w Polsce w 1939 roku wydanej przez niemieckie Naczelne Dowództwo Wojsk Lądowych w Berlinie w styczniu 1940 roku. Była też odnotowana i wyróżniona w polskich i niemieckich materiałach archiwalnych oraz w książkach na temat września 1939 roku.
„Pomimo prób jej popularyzacji podzieliła jednak los całej tematyki związanej z działaniami bojowymi 7 Dywizji Piechoty, nie tylko nie wpisując się w szerszą świadomość pasjonatów historii, ale nierzadko padając także ofiarą stereotypów i fałszywych oskarżeń zmierzających do jej zakwestionowania wbrew oczywistym faktom" - wskazał autor.
Jak przekonuje, ciężka bitwa stoczona przez I batalion 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty majora Józefa Pelca 1 września 1939 roku w obronie pozycji opóźniającej „Lubliniec", wyróżnia się wśród innych bitew i potyczek stoczonych 1 września przez jednostki Wojska Polskiego przeciwko siłom niemieckiej 10. Armii, a także na ogólnym tle zmagań toczonych tego dnia na innych odcinkach frontu.
„Obrona pozycji +Lubliniec+, często potocznie zwana także +obroną Lublińca+, stanowi sztandarowy przykład poświęcenia i heroizmu wykazanego przez żołnierza polskiego w obronie zagrożonej Ojczyzny we wrześniu 1939 roku" - podkreślił Kurus.
Niezwykle interesujące wydarzenia - przekonuje - stały się także udziałem III batalionu 74 Pułku majora Jana Wrzoska, który w obronie głównej pozycji opóźniającej na linii rzeki Liswarty stoczył zwycięską kilkunastogodzinną leśną bitwę pod Taniną i Łebkami. To właśnie pod Taniną zatrzymano natarcie specjalnej niemieckiej grupy bojowej „Tanina-Kampfgruppe", której zadaniem było wyjście na tyły polskiego ugrupowania pod Lisowem i odcięcie siłom polskim głównej drogi odwrotu w kierunku Częstochowy. Dzięki twardej obronie i aktywnym działaniom zaczepnym, zamiary nieprzyjaciela zostały udaremnione - zaznaczył autor.
Jak przekonuje, z polskiego punktu widzenia działania oddziału „Lubliniec" zakończyły się powodzeniem. Polski pułk piechoty wzmocniony baterią artylerii lekkiej, znajdując się przez cały dzień w ciężkiej walce, skutecznie opóźniał działania całego niemieckiego IV Korpusu Armijnego, zatrzymując ostatecznie jego czołowe elementy w odległości ok. 20 km od przedmieść Częstochowy. W kontekście założeń polskiego planu, w którym liczono się ze znacznie większym postępem terenowym przeważających sił nieprzyjaciela, stanowiło to niewątpliwy sukces operacyjny - ocenia Kurus.
Monografia pt. „Oddział Wydzielony +Lubliniec+. Działania bojowe 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty w ramach Oddziału Wydzielonego +Lubliniec+ 1 IX 1939" liczy 556 stron; zawiera blisko 470 materiałów ikonograficznych (m.in. mapy, plany, zdjęcia archiwalne i współczesne oraz dokumenty), w tym wiele unikatowych zdjęć z okresu międzywojennego i września 1939 roku.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Napoleon V.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ itm/
