Forum Humboldta w zamku miejskim w Berlinie otwarte dla zwiedzających

"Gotowość do dialogu została poddana pierwszemu testowi już podczas ceremonii otwarcia z udziałem minister kultury Moniki Gruetters i burmistrza Berlina Michaela Muellera. Obok zwolenników zamku przybyło bowiem wielu przeciwników, którzy głośno protestowali przeciwko odbudowie" - pisze dziennik "Berliner Zeitung".

Gruetters, która słyszała protestujących przeciw odbudowie zamku, powiedziała, że Forum Humboldta będzie "świetnym miejscem do sporów". Nawiązując do protestów Mueller oznajmił, że ważne dyskusje na temat Forum Humboldta i związanych z nim tematów "przeniosą się jeszcze bardziej do centrum naszego miasta i do serca naszej miejskiej społeczności".

Podczas ceremonii chwalone były szczególnie dwie osoby: Wilhelm von Boddien, dyrektor zarządzający Foerderverein Berliner Schloss, stowarzyszenia sponsorującego, który zdołał zebrać wystarczającą ilość datków na odbudowę barokowej fasady. I Franco Stella, architekt nowego budynku. "Von Boddien, który obecnie dochodzi do siebie po udarze mózgu w klinice rehabilitacyjnej, nie omieszkał przyjechać do Berlina na otwarcie pałacu" - pisze stołeczny dziennik.

Budynek ma powierzchnię 40 tys. metrów kwadratowych. Z trzech stron wiernie odtworzono stojący tu niegdyś berliński zamek miejski. Budowa kosztowała ponad 680 milionów euro.

Od 1443 roku zamek służył jako główna rezydencja elektorów brandenburskich, królów pruskich i cesarzy niemieckich, a od 1918 roku był siedzibą władz, instytucji artystycznych i naukowych. Przebudowany na polecenie Fryderyka I według planów Andreasa Schluetera i Johanna Friedricha Eosandera w latach 1698-1713, uznawany był za jedno z najważniejszych dzieł północnoniemieckiego baroku.

Zamek został uszkodzony podczas alianckich bombardowań w czasie II wojny światowej, a władze NRD w 1950 roku wysadziły w powietrze pozostałości budowli. W jego miejscu postawiono Pałac Republiki, centralny budynek rządu NRD.

Po zjednoczeniu Niemiec rozpoczęła się blisko 20-letnia debata, czy zamek powinien zostać odbudowany, a jeśli tak, to w jakim kształcie. W 2007 roku Bundestag dał zielone światło dla odbudowy Stadtschloss ze zrekonstruowanymi fasadami i nowoczesnymi wnętrzami. Pałac Republiki zburzono. Budowa nowego obiektu trwała od 2013 do 2020 roku. Nowy zamek ma te same wymiary co oryginalna budowla.

Zburzenie historycznego budynku NRD jest, obok kolonialnej przeszłości Prus, jednym z głównych punktów krytyki, na które zwracają uwagę przeciwnicy Forum. Powstał już ruch na rzecz odbudowy Pałacu Republiki i rozbiórki Forum Humboldta.

Otwarcie Forum było kilkakrotnie przekładane - najpierw z powodu opóźnień budowlanych, później ze względu na pandemię Covid-19. W grudniu 2020 roku odbyło się wirtualne otwarcie.

Pierwotnie na Forum Humboldta przeznaczono 552 mln euro. Jednak w miarę postępu prac projekt stawał się coraz droższy. Ostatnio mowa była o kwocie 683 mln euro, z czego większość pokrył rząd federalny. Kraj związkowy Berlin przeznaczył 32 miliony euro. Stowarzyszenie sponsorujące zebrało datki na barokową fasadę.

Od wtorku w nowym pałacu można oglądać sześć wystaw. Największą z nich jest "Berlin Global" - o Berlinie i wzajemnych powiązaniach miasta z resztą świata, historycznych i aktualnych.

W najbliższych miesiącach planowane jest otwarcie innych części Forum, w tym Muzeum Etnologicznego. Jego kolekcja jest przedmiotem krytyki, ponieważ niektóre z eksponatów to sztuka zrabowana z terenów dawnych niemieckich kolonii. Wiele kontrowersji budzi na przykład sposób prezentacji brązów z Beninu. Pierwsze z tych rzeźb mają wrócić do Afryki w połowie przyszłego roku.

Przez pierwsze 100 dni zwiedzanie wystaw jest bezpłatne, ale zwiedzający muszą zarezerwować sobie przed wizytą bilety wstępu. We wtorek nie było już wolnych wejściówek do końca lipca.

Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)

bml/ fit/ ap/