Okoliczności zwołania przed stu laty Polskiego Sejmu Dzielnicowego przypomniała w środę inscenizacja zorganizowana na Starym Rynku w Poznaniu. Sejm obradował w Poznaniu w dniach 3-5 grudnia 1918 roku. Główne obchody związane z rocznicą odbędą się na początku grudnia. Zaplanowano m.in. uroczysty "Pochód Polski" ulicami Poznania.
Tymczasowy Komisariat Naczelnej Rady Ludowej wydał 14 listopada 1918 r. odezwę w sprawie przeprowadzenia wyborów delegatów do Polskiego Sejmu Dzielnicowego. Wybory odbyły się pomiędzy 16 listopada a 1 grudnia.
W środę uczestnicy inscenizacji zorganizowanej na Starym Rynku poinformowali ze stopni poznańskiego ratusza o przejęciu władzy w Komitecie Wykonawczym Rady Żołnierzy, następnie przeszli przed Pałac Działyńskich, by wysłuchać decyzji Komisariatu o zwołaniu Polskiego Sejmu Dzielnicowego.
"Wielkopolska droga do wolności składała się z ważnego elementu organizacyjnego, bo przecież w Poznaniu postawiono w czasie zaborów na pracę organiczną. Mówiono: zamiast walczyć, możemy postawić na społeczeństwo obywatelskie, na budowę administracji. I wprost z tego właśnie wyrasta idea Polskiego Sejmu Dzielnicowego" - powiedział w środę PAP prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk prof. Andrzej Gulczyński.
Także w środę przed Odwachem otwarta została przygotowana przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk wystawa poświęcona Polskiemu Sejmowi Dzielnicowemu. Po prezentacji w Poznaniu wystawa trafi do Warszawy, do Sejmu.
Centralne obchody rocznicowe zaplanowano na początek grudnia. Ulicami Poznania przejdzie "Pochód Polski". Będzie on nawiązywał do pochodu, w jakim 3 grudnia 1918 roku przeszli delegaci na Sejm Dzielnicowy.
Pochód poprzedzi msza św. w poznańskiej farze. Z propozycją udziału w przedsięwzięciu organizatorzy zwrócili się do władz samorządów z tych części kraju, które 100 lat temu wybierały swoich delegatów na Sejm. Prof. Gulczyński powiedział PAP w środę, że udział potwierdziło już wiele samorządów a także potomkowie delegatów na Sejm sprzed wieku. Jubileuszowi towarzyszyć ma szereg publikacji, w tym reprint "Dziennika Polskiego Sejmu Dzielnicowego 1918 r."
Polski Sejm Dzielnicowy obradował w Poznaniu od 3 do 5 grudnia 1918 z udziałem ok. 1,1 tys. delegatów, przedstawicieli wszystkich grup społecznych z Wielkopolski, Śląska, Warmii i Mazur, Prus Królewskich oraz skupisk ludności polskiej w Niemczech. Do Sejmu wybrano 1399 delegatów w tym 129 kobiet.
Polski Sejm Dzielnicowy zebrał się legalnie, za zgodą rządu pruskiego, choć dyskusja na jego forum była poważnie ograniczona. Sejm nie mógł podjąć uchwały w sprawie przyłączenia Wielkopolski lub innych ziem zaboru pruskiego do odradzającego się państwa polskiego. Zadecydował o tym dopiero czyn zbrojny uczestników powstania wielkopolskiego, które wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu.
Sejm wybrał Naczelną Radę Ludową jako zwierzchnią władzę Polaków w Niemczech do chwili objęcia ziem zaboru pruskiego przez rząd polski. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ agz/
