Jan Komasa reżyserem widowiska w 60. rocznicę poznańskiego Czerwca ’56

Reżyser spektaklu podkreślił w rozmowie z PAP, że trzonem widowiska będzie grupa kilkudziesięciu tancerzy, którzy na poznańskim placu Adama Mickiewicza „zatańczą totalitaryzm”. „Którzy poprzez swoje ruchy nawiązujące również do tańca symultanicznego, opowiedzą historię wyłamywania się spod więzów systemu” - mówił.

Dodał, że będzie to opowieść o rewolucji w bardzo uniwersalny sposób. „Opowieść o potrzebie i pragnieniu wolności, która będzie zarazem pociągająca i prowokująca do dyskusji. Spektakl wpisze się idealnie w ideę Poznania ’56, w ideę rewolucji, niezgody na terror, totalitaryzm, dyktaturę. Będzie uosabiać najbardziej uniwersalny mechanizm walki o własną niezależność, walki o prawo do bycia sobą” – zaznaczył Komasa.

Spektakl ma być ponadto „mocno hipnotyzujący” i zawierać elementy pewnego rodzaju integracji z publicznością. Jak mówił reżyser - „zarówno sami widzowie mają się czuć jak inwigilatorzy, ale też osoby, którym ktoś także się przygląda”.

„Na scenie pojawią się dwie grupy tancerzy, którzy będą spierać się właściwie o to samo, bo w zasadzie jedni i drudzy walczyli o wolność. Mimo, że dziwnie to brzmi, to komuniści nie raz mówili o wolności, o wyzwoleniu się spod kapitalizmu i o wolności, jaką daję grupa. To były właśnie bardzo pokrętne, zaskakujące koncepcje interpretowanie jednego i tego samego słowa – wolności i godności” – mówił.

Również kolorystyka widowiska ma odgrywać niezwykle symboliczną rolę. Komunistyczna czerwień, jak zaznaczał reżyser, będzie narzucana tancerzom, którzy będą się musieli w nią przebierać i jednocześnie będą z nią walczyć. „Walka na kolory będzie też walką na identyfikację i sposób, by bardzo formalnie +ubrać+ konflikt, +rozebrać+ go i pokazać, że często sprowadza się on do najprostszych rzeczy, takich jak kolor ubioru, czy sposób poruszania się”.

Jan Komasa mówił, że będzie to opowieść o rewolucji w bardzo uniwersalny sposób. „Opowieść o potrzebie i pragnieniu wolności, która będzie zarazem pociągająca i prowokująca do dyskusji. Spektakl wpisze się idealnie w ideę Poznania ’56, w ideę rewolucji, niezgody na terror, totalitaryzm, dyktaturę. Będzie uosabiać najbardziej uniwersalny mechanizm walki o własną niezależność, walki o prawo do bycia sobą” – zaznaczył.

Pierwszą częścią spektaklu, wprowadzającą do widowiska, będzie koncert na cztery fortepiany. Muzycy zagrają utwór skomponowany przez Juliusa Eastmana pt. „Evil Nigger”. Wraz z muzyką, wyświetlany będzie film dokumentalny, opowiadający o poznańskich wydarzeniach z czerwca ’56. To także będzie obraz stworzony przez Komasę z autentycznych materiałów archiwalnych.

Zdaniem reżysera, sama tematyka buntu jest nadal niezwykle aktualną kwestią. Jak podkreślał, może mieć inną twarz, inny powód, ale „bunt jest wpisany w człowieczeństwo”.

„Bunt to też konflikt wewnętrzy pomiędzy akceptacją bycia w grupie, a potrzebą indywidualności. I to są zawsze dwie rzeczy, które się trochę wykluczają. I jest taka wewnętrza szamotanina, na ile powinniśmy być tacy sami, a na ile powinniśmy się od siebie różnić. To temat, który dotyczy nie tylko kraju, miasta, ale też rodziny, czy nawet związku. Ten odwieczny konflikt niezwykle mnie, jako twórcę, fascynuje” – zaznaczył.

Dyrektor Malta Festival Poznań Michał Merczyński powiedział PAP, że to już drugi raz, kiedy festiwal wystawi spektakl w rocznicę wydarzeń czerwcowych. Jak przypomniał, pierwsze przedstawienie Malty nawiązujące do tamtych wydarzeń odbyło się dziesięć lat temu, w 50. rocznicę Czerwca ’56.

„Wtedy spektakl w reżyserii Izabeli Cywińskiej nawiązywał do jej głośnego przedstawienia +Oskarżony: Czerwiec pięćdziesiąt sześć+ z 1981 roku. Tamten wybór był naturalny. Teraz też nie miałem wątpliwości, że powinien go stworzyć i wykonać artysta już z innej generacji” – mówił.

Dodał, że o współpracy z Komasą, poza kwestiami artystycznymi, zadecydowało też m.in. pochodzenie reżysera. „Janek Komasa urodził w Poznaniu, jest synem artystów z Wielkopolski i czuje to miasto. Komasa potrafi też w sposób bardzo odpowiedzialny, z wielką analizą tematu, a jednocześnie w bardzo komunikatywny, nowoczesny sposób dotrzeć do młodych ludzi i przedstawić im ważne problemy”.

„Nie chcemy po raz kolejny opowiadać tej historii, bo każdy ją trochę zna. Chcemy zwrócić raczej uwagę na pewne wartości - wolność, przekraczanie granic, bunt. Pokazać, jak działają pewne mechanizmy, które we współczesnym świecie też możemy obserwować” – podkreślił Merczyński.

„Wciąż żyją bohaterowie tamtych dni. I pamiętając o nich, musimy też jednak pamiętać o następnych pokoleniach, aby do nich też to trafiło. Z tego względu wybór Komasy i młodych twórców będzie takim pomostem miedzy tamtymi czasami a młodymi, którzy nadchodzą – aby nie zapomnieli czym się mogą objawić, w co przerodzić takie sytuacje” – dodał.

Autorem choreografii do spektaklu będzie Mikołaj Mikołajczyk, związany przez wiele lat z poznańskim Teatrem Wielkim oraz Polskim Teatrem Tańca. Muzykę natomiast skomponowali Bartek Wąsik i Miłosz Pękala z zespołu Kwadrofonik we współpracy z Royal String Quartet.

Premiera widowiska, w którym na placu będzie mogło wziąć udział nawet 20 tys. widzów, odbędzie się 28 czerwca i będzie zwieńczeniem tegorocznej edycji Malta Festival Poznań.

Strajk robotników w Poznaniu rozpoczął się 28 czerwca 1956 r. W wyniku masowej demonstracji i dwudniowych starć na ulicach miasta - według badań IPN - zginęło co najmniej 58 osób (w tym kilku żołnierzy i funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa), a kilkaset zostało rannych (wśród nich pacyfikujący demonstrację i ranni w wyniku ostrzału budynków służby bezpieczeństwa przez robotników). Około 700 osób aresztowano.

Przyczyną wzrostu niezadowolenia społecznego w 1956 roku były - według historyków - spadek poziomu życia, ignorowanie przez władze żądań płacowych robotników, zła, "socjalistyczna", organizacja pracy i marnotrawstwo. Zdaniem historyków, Poznański Czerwiec doprowadził do zmian politycznych w Polsce w październiku 1956 r. Przywódcą PZPR został wówczas Władysław Gomułka. (PAP)

ajw/ pro/