Wydarzenia grudniowe 1970. Ulicą Świętojańską w kierunku centrum przechodzi pochód, demonstranci niosą na drzwiach zwłoki Zbigniewa Godlewskiego. Fot. PAP/E. Pepliński
Koncertem na carillonie kościoła św. Katarzyny w Gdańsku Muzeum Gdańska uczci w czwartek 51. rocznicę protestów na Wybrzeżu. Miejska carillonistka Monika Kaźmierczak zagra m.in. „Balladę o Janku Wiśniewskim” oraz „Mury”.
Jak poinformował w środę rzecznik prasowy Muzeum Gdańska Andrzej Gierszewski koncert będzie transmitowany na Facebooku, na profilu carillonów gdańskich, Muzeum Gdańska oraz za pośrednictwem portalu miejskiego www.gdansk.pl.
Koncert rozpocznie się w czwartek w południe. Wykonanie utworów poprzedzi wstęp historyka, zastępcy dyrektora Muzeum Gdańska dr. Janusza Marszalca.
Protesty robotników na Wybrzeżu rozpoczęły się 14 grudnia 1970 r. w odpowiedzi na podwyżkę cen, wprowadzoną przez władze PRL. W Gdańsku spalono i splądrowano budynek Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
"Tylko w naszym mieście zginęło łącznie 9 osób, w tym jeden milicjant, a setki osób zostało rannych, bądź pobitych. 51 lat temu, 16 grudnia, pod bramą nr 2 gdańskiej Stoczni im. Lenina, gdzie dziś stoi Pomnik Poległych Stoczniowców, od kul wojska padli robotnicy: Jerzy Matelski i Stefan Mosiewicz. To dwie ostatnie ofiary protestów w Gdańsku. Pamiętamy o innych poległych z Gdańska, Gdyni, Elbląga i Szczecina – łącznie o 45 osobach oraz o tysiącach rannych i pobitych. Bez Grudnia’70 nie byłoby możliwe zwycięstwo nad komunizmem dekadę później w Sierpniu’80 i demokratyzacji Polski" - powiedział, cytowany w komunikacie prasowym, Marszalec.
W repertuarze koncertu dla upamiętnienia ofiar Grudnia'70 znalazły się „Lacrimosa” z Requiem d-moll KV 626 Wolfganga Amadeusza Mozarta, „Ballada o Janku Wiśniewskim” Andrzeja Korzyńskiego, „Preludium e-moll op. 20 nr 4” Fryderyka Chopina oraz „Mury” Jacka Kaczmarskiego.
Gdańsk jest jedynym miastem w Polsce mającym czynne carillony, a tradycja grania na tym instrumencie sięga XVI w.
Carillon to zespół co najmniej 23 dzwonów zestrojonych ze sobą w sposób umożliwiający wygrywanie na nich melodii. Umieszczany jest przeważnie na wieżach. Tradycja carillonów sięga XII w., a ich sztuka rozwinęła się między XIV a XVIII w., szczególnie we Francji i w Niderlandach.
Pierwszy koncert carillonowy w Gdańsku został zagrany z wieży Ratusza Głównego Miasta 23 września 1561 r. z okazji zamontowania na iglicy pozłacanej figury króla Zygmunta II Augusta. Czternaście lat później podobny instrument zawisł także na wieży kościoła św. Katarzyny.
Dźwięki dzwonów o wadze od kilku kilogramów do kilku ton przez wieki towarzyszyły najważniejszym wydarzeniom w Gdańsku.
Oba gdańskie carillony zostały zniszczone w czasie II wojny światowej. W ostatnich latach, dzięki zaangażowaniu pracowników gdańskiego Muzeum Zegarów Wieżowych (obecnie Muzeum Nauki Gdańskiej – PAP), udało się odtworzyć oba instrumenty. Carillon na ratuszu składa się z 37, a ten na kościele św. Katarzyny – z 50 dzwonów. Władze Gdańska kupiły także mobilny instrument składający się z 48 dzwonów umieszczonych w przeszklonej gablocie na podwoziu zabytkowej ciężarówki.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ dki/
