„Księgi Jakubowe” Tokarczuk nominowane do Prix Femina

Prix Femina, do której nominowano "Księgi Jakubowe" ("Les livres de Jakob", z polskiego przeł. Maryla Laurent), to francuska nagroda literacka utworzona w 1904 r. z inicjatywy poetki Anny de Noailles oraz pisarki Judith Gautier (córki Teofila Gautier) przez 22 kobiety, współpracowniczki magazynu "La Vie heureuse", wsparta później również przez czasopismo "Femina". Od 1985 roku wyróżnienie przyznawane jest także w kategorii literatury zagranicznej. Do tej pory nie otrzymał go żaden polski autor. Wśród pisarzy uhonorowanych tym laurem znaleźli się między innymi J. M. Coetzee (pierwszy zagraniczny laureat), Amos Oz, Julian Barnes czy Javier Marias.

W tym roku do Prix Femina w kategorii "literatura zagraniczna" nominowano 14 książek m.in. "Nawróconą" Stefana Hermansa i "Moją najdroższą" Gabriela Tallenta, które zostały juz przełożone i wydane w Polsce, ale też nowe powieści znanych w Polsce pisarzy jak Javier Cercas (w Polsce ukazały się m.in. "Żołnierze spod Salaminy", "Prędkość światła" czy "Oszust"), Gyorgy'ego Dragomana (autor "Białego króla"), Nicole Krauss (znanej w Polsce jako autorka powieści "Kiedy wchodziłem do pokoju" i "Historia miłości") czy "Asta" Jona Kalmana Stefanssona (w Polsce ukazały się jego "Niebo i piekło" i "Smutek aniołów").

To kolejna tegoroczna nominacja książki Olgi Tokarczuk do prestiżowych międzynarodowych nagród. "Bieguni" otrzymali już w tym roku Międzynarodową Nagrodą Bookera, najważniejszą brytyjską nagrodą literacką, kilka dni temu nominowani zostali do amerykańskiej National Book Award. Nazwisko Tokarczuk pojawiło się też na długiej liście kandydatów do alternatywnego Nobla literackiego, choć polska pisarka nie znalazła się w finałowej czwórce.

Jakub Frank, bohater "Ksiąg Jakubowych" - nominowanych właśnie do Prix Femina - to natchniony żydowski mistyk, który czcił Matkę Boską, zręczny hochsztapler, ale i utalentowany polityk, człowiek, który doprowadził dużą grupę polskich Żydów do przyjęcia chrztu w 1759 roku.

"Trudno go ocenić jednoznacznie, to postać ambiwalentna, kontrowersyjna. Zapamiętano go w bardzo różny sposób: zwolennicy, jako pięknego, wysokiego, charyzmatycznego mężczyznę, przeciwnicy - jako obrzydliwego garbusa, który nie potrafi sklecić zdania. Tak naprawdę to sama nie wiem, kim był Jakub Frank. Na pewno był zdolnym politykiem, na pewno wywarł ogromny wpływ na rzesze ludzi, także na polskich arystokratów, był żydowskim mistykiem, choć wykorzystywał religię do celów politycznych" - mówiła Tokarczuk w wywiadzie dla PAP udzielonym przy okazji premiery książki.

Kiedy w 2015 roku pisarka odbierała za "Księgi Jakubowe" Literacką Nagrodę Nike mówiła: "To książka, która opowiada o ludziach, którzy szukają swojego miejsca w świecie, świecie skomplikowanym, obcym, wrogim, pełnym przemocy. (...) Pisałam tę książkę długo, przez siedem lat, ale jakoś tak się stało, że ona teraz stała się jakoś wyjątkowo aktualna. Nagle okazuje się, że można ją czytać jako metaforę, jako znak tego, co się dzieje tutaj, teraz u bram Europy i przypomina nam odwieczną opowieść o ludziach, którzy są w ruchu, którzy poszukują bezpiecznego miejsca. Opowiada też o tym, jak trudny jest proces przyjmowania tych ludzi, proces asymilacji, proces przystosowywania się. Ale też mówi jedną prawdę - nie ma społeczeństw, które są czyste etnicznie".

Olga Tokarczuk urodziła się w 1962 roku w Sulechowie. Z wykształcenia jest psychologiem. Jej debiut powieściowy to wydana w 1993 roku książka "Podróż ludzi Księgi", dwa lata później ukazała się jej kolejna książka - "E.E.". Ogromny sukces doniosła trzecia powieść Tokarczuk pt. "Prawiek i inne czasy" (1996), za którą pisarka w 1997 roku otrzymała Paszport Polityki. W tym samym, 1997 roku otrzymała nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Rok później w księgarniach pojawił się "Dom dzienny, dom nocny" - książka zainspirowana historią okolicy, gdzie pisarka mieszkała – Sudetami i wsią Nowa Ruda. Inne książki Tokarczuk to m.in. "Gra na wielu bębenkach" (2001), esej "Lalka i perła" (2000) i "Ostatnie historie" (2003), "Prowadź swój pług przez kości umarłych" (2009), "Księgi Jakubowe" (2014). Wiosną tego roku ukazała się jej nowa książka - "Opowiadania bizarne".

Kolejna książka laureatki Bookera, Olgi Tokarczuk, ukaże się prawdopodobnie pod koniec 2019 r. Będzie to saga rozgrywająca się Dolnym Śląsku, panorama historyczna na miarę wcześniejszych "Ksiąg Jakubowych" - powiedziała PAP prezes Wydawnictwa Literackiego Anna Zaremba-Michalska. (PAP)

autor: Agata Szwedowicz

aszw/