„Zielone piórko Zbigniewa. Skarpetki kontratakują!” Justyny Bednarek i „Orkan. Depresja” Ewy Nowak zostały uhonorowane tytułem Książek Roku 2020 Polskiej Sekcji IBBY, wyróżniającej co roku najlepsze tytuły dla dzieci – podaje w poniedziałek Instytut Książki.
W tym roku w konkursie Książka Roku 2020 Polskiej Sekcji IBBY jury literackie w składzie Maciej Skowera, Joanna Żygowska i Kamila Kowalczyk przyznało następujące nagrody:
W kategorii książka dla dzieci wybrano "Zielone piórko Zbigniewa. Skarpetki kontratakują!" Justyny Bednarek z ilustracjami Daniela de Latour (Poradnia K). To kolejna z serii książek, w których skarpetki są nie tylko elementem ubioru czy ozdobą bożonarodzeniową. Potrafią o wiele więcej i mogą stać się prawdziwym utrapieniem: uciekały już przez dziurę pod pralką, pływały na okręcie, a w części "Zielone piórko Zbigniewa. Skarpetki kontratakują!" są zamieszane w tajemnicze zniknięcie papuga Zbigniewa, po którym zostało tylko tytułowe piórko. Sprawie postanawia przyjrzeć się detektyw Pinkerton, którego dzieci miały okazję poznać w "Bandzie Czarnej Frotté". Obecnie ma bardzo ważną posadę - służy małej Be jako futerał na telefon. To zaszczytne zajęcie, choć bywa nudno. Dlatego Pinkerton wyrusza na wyprawę poszukiwawczą śladem wszelkich tropów, jakie uda mu się odkryć. Justyna Bednarek, dziennikarka i autorka książek dla dzieci, oprócz serii o skarpetkach napisała inne, cenione książki dla najmłodszych: "Pięć sprytnych kun", "Tropem jeźdźca na słoniu" czy "Poczytaj ze mną. O srebrnej łyżce".
w kategorii młodzieżowej wybrano książkę "Orkan. Depresja" Ewy Nowak (HarperCollins Polska). Jej bohater, szesnastoletni Borys Orkan, cierpi na depresję. Choroba sprawia, że chłopiec zaczyna widzieć swoje życie jako pasmo niekończącej się udręki. Samobójcza śmierć sąsiada i toksyczna znajomość z poznanym na oddziale psychiatrycznym Miszą prowadzą Borysa do fascynacji samobójstwem. Otoczony rodziną, znajomymi i serdeczną miłością dziewczyny, Borys odpycha wszystkich i z wolna pogrąża się w samotności. Co myśli i czuje Borys w chwili, gdy rozgrywa się akcja powieści, nie wiedzą nawet najbliższe mu osoby: rodzice, przyjaciele i ulubiony nauczyciel. Borys czasem gra dawnego siebie, ale ciało i psychikę chłopaka zdominowała depresja, która steruje jego postrzeganiem świata i interpretowaniem doświadczeń oraz reakcjami na nie. To depresja odpowiada za emocje i ich brak, za samopoczucie i brak życiowej energii. To ona jest prawdziwym bohaterem powieści: choroba, która odgradza prawdziwego Borysa od otoczenia coraz wyższym i grubszym, pozornie niewidzialnym murem.
Książka Ewy Nowak, opatrzona posłowiem suicydolog Halszki Witkowskiej, specjalistki zajmującej się badaniem przyczyn samobójstw i szukaniem sposobów zapobiegania aktom autodestrukcji, adresowana jest do czytelników, którzy ukończyli 16 lat. Witkowska podkreśla, że depresja to podstępny przeciwnik a jej objawy łatwo pomylić z symptomami dorastania – przemęczeniem i sennością młodego organizmu przechodzącego męczącą i dość gwałtowną przemianę, zmiennymi nastojami, które mogą być skutkiem burzy hormonalnej, buntem i agresją, niezgodą na otaczający świat, zamknięciem się w sobie i niechęcią do rozmów. Na ostatnich stronach publikacji zostały wymienione instytucje (z adresami internetowymi), w których młody człowiek natychmiast może szukać pomocy, gdy zwątpi w sens swojego istnienia.
Jurorzy przyznali też wyróżnienia literackie. Otrzymały je książki: "Małe Licho i lato z diabłem" Marty Kisiel (wyd. Wilga), "Co robią uczucia?" Tiny Oziewicz z ilustracjami Aleksandry Zając (Dwie Siostry), "Świat Mundka" Katarzyny Wasilkowskiej (Literatura).
Jury graficzne konkursu w składzie: Joanna Olech, Anita Wincencjusz-Patyna i Małgorzata Gurowska także przyznało swoje nagrody. Za autorską książkę obrazkową nagrodzono Annę Kaźmierak za ilustracje i opracowanie graficzne książki "Turonie, żandary, herody. Wiejska maskarada" (wyd. Dwie Siostry). Za ilustracje i koncepcję graficzną nagrodę otrzymała Maria Strzelecka za ilustracje i opracowanie graficzne książki "Beskid bez kitu" (Libra PL).
Przyznano także wyróżnienia graficzne. Otrzymali je: Gabriela Gorączko za ilustracje do książki "Leśna sprawa" Tomasza Kędry (wyd. Wolno), Basia Flores, Ola Jasionowska, Igor Kubik, Karolina Lubaszko, Julia Mirny, Małgorzata Nowak, Tomasz Opaliński, Urszula Palusińska, Łukasz Majewski, Marta Tomiak, Łukasz Zbieranowski i Anna Niemierko za ilustracje i opracowanie graficzne książki "Elementarz polskiej kultury" Ewy Solarz, Karola Szafrańca i Małgorzaty Miśkowiec (wyd. Wytwórnia). Wyróżniono także Janka Kozę i Julitę Gielzak za ilustracje i opracowanie graficzne książki "Prezent dla dwojga" Mikołaja Łozińskiego (wyd. Format) oraz Martę Ignerską za ilustracje i opracowanie graficzne książki "Zamieniam się w słuch" Moniki Wiśniewskiej-Kin (wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego).
Nagrodę za upowszechnianie czytelnictwa w konkursie Książka Roku 2020 Polskiej Sekcji IBBY otrzymały Anna Sadowska i Grażyna Sobieska-Szostakiewicz, biblioterapeutki, animatorki działań wspierających czytelnictwo dzieci i młodzieży, wychowawczynie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego nr 2 w Warszawie, gdzie od 1991 roku prowadzą autorski program zajęć przybliżających wartościową literaturę wychowankom ośrodka – dziewczętom w wieku 14–19 lat. Co roku organizują w swojej placówce Ogólnopolskie Spotkania Małych Form Teatralnych, w których książka i tekst literacki odgrywają kluczową rolę, prowadzą szkolenia i konferencje metodyczne, podczas których dzielą się swoim doświadczeniem z wykorzystywania książki w pracy z młodymi osobami.
IBBY (International Board on Books for Young People) działa od 1953 roku, obecnie ma oddziały w 53 krajach. Celem konkursu Książka Roku jest promowanie najciekawszych, najlepiej zilustrowanych książek dla dzieci i młodzieży. (PAP)
autor: Olga Łozińska
oloz/ dki/
