Marian Kołodziej. 1980 r. Fot. PAP/B. Różyc
W Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku zaplanowano w poniedziałek przedpremierowy pokaz filmu „Marian Kołodziej. Tajemnica artysty”. Dokument o scenografie i plastyku wyreżyserowała Anna Maria Mydlarska. W tym roku przypada 100. rocznica urodzin artysty.
"Ten filmowy portret wybitnego gdańskiego artysty, twórcy scenografii do kilkuset spektakli teatralnych, kostiumów do kilkudziesięciu filmów fabularnych, autora projektów papieskich ołtarzy i świadka historii jest próbą ukazania Kołodzieja jako człowieka i jako artysty, związanego przez ponad 60 lat z Gdańskiem" - poinformowała koordynatorka promocji filmu Agnieszka Szuryga.
Współpracę z Kołodziejem wspominają m.in. reżyser Krzysztof Babicki, ks. Krzysztof Niedałtowski, aktorzy Krystyna Łubieńska i Daniel Olbrychski oraz scenografka Łucja Sobczak.
Po seansie w ECS odbędzie dyskusja z reżyserką i gośćmi: aktorem Jerzym Kiszkisem, Krzysztofem Babickim i historykiem sztuki Jackiem Friedrichem.
"Nie wiemy do dziś z pewnością, jak brzmiało jego prawdziwe nazwisko, ani tego, czy szczegóły biografii lat przedwojennych są prawdziwe. Pewne jest, że jako 19-latek trafił wraz z pierwszym transportem i numerem obozowym 432 do KL Auschwitz w 1940 roku. Z jego relacji dowiadujemy się, że od wyroku śmierci uratowało go przyjęcie nazwiska innego zmarłego więźnia, równolatka" - powiedziała, cytowana w komunikacie prasowym, reżyserka Anna Maria Mydlarska.
Kołodziej stał na jednym obozowym apelu z Maksymilianem Kolbe w dniu, w którym ten wybrał śmierć głodową w zamian za skazanego współwięźnia.
Anna Maria Mydlarska (ur. 26 kwietnia 1956 r.) to scenarzystka i reżyserka filmów dokumentalnych, szefująca Działowi Dokumentacji Filmowej w ECS. Ma w swoim dorobku m.in. filmy opowiadające o sztuce i ludziach sztuki takie, jak „Roman Opałka. Czas artysty, czas sztuki” (1998), „Ciało na płótnie” (1993), „Magia bieli” (1992).
Dokument o Kołodzieju został wyprodukowany przez Video Studio Gdańsk. To pierwszy i najdłużej istniejący niezależny polski producent filmowy i telewizyjny. W tym roku obchodzi jubileusz 40-lecia działalności. Pierwszą kamerę Video Studio Gdańsk otrzymało podczas I Zjazdu NSZZ "Solidarność w 1981 r. w hali Olivia w Gdańsku. W zbiorach instytucji są unikalne, archiwalne materiały filmowe.
Marian Kołodziej urodził się w Raszkowie (Wielkopolska) 6 grudnia 1921 r. Mieszkał i tworzył w Gdańsku od 1970 r. przy ulicy Mariackiej.
Ukończył gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim, aresztowany z kolegami za próbę ucieczki z okupowanego kraju do Francji. W latach 1940–1945 więzień obozów koncentracyjnych w Auschwitz (numer obozowy 432, wysłany pierwszym transportem z Tarnowa 14 czerwca 1940 r.), Gross-Rosen, Buchenwaldzie, Sachsenhausen i Mauthausen-Gusen. Skazany na śmierć „za szpiegostwo przeciwko Rzeszy” (rysował plany obozu, przemycane następnie na Zachód), ocalał dzięki pomocy współwięźnia.
Po wojnie ukończył Wydział Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1950 r. zaangażowany w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, gdzie pracował do przejścia na emeryturę.
Zrealizował ok. 200 scenografii w teatrach dramatycznych i operowych w Polsce (Gdańsk, Poznań, w Warszawie: w Teatrze Narodowym, Ateneum, Teatrze na Woli, w Teatrze Śląskim w Katowicach, w Teatrze Nowym w Łodzi) i za granicą (Sarajewo, Helsinki, Brno, Tampere, Praga, Oslo).
Współpracował m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem, Kazimierzem Kutzem, Stanisławem Różewiczem.
W latach 1957–1970 zaprojektował kostiumy do 32 filmów m.in. „Wolne Miasto”, „Westerplatte”, „Krzyż Walecznych”, "Nikt nie woła", "Ludzie z pociągu".
Był twórcą ołtarzy papieskich w Gdańsku i Sopocie podczas pielgrzymek Jana Pawła II w latach 1987 i 1999.
W 1992 r. po udarze mózgu, który spowodował paraliż prawej części ciała, Kołodziej zaczął rysować dzieło swojego życia: „Klisze pamięci. Labirynty Mariana Kołodzieja” - cykl prac odwołujących się do obozowych przeżyć. Dzieła zaprezentowano po raz pierwszy w 1995 r. w Gdańsku w prezbiterium kościoła św. Trójcy, obecnie są na stałe w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach koło Oświęcimia, prowadzonym przez franciszkanów oraz Misjonarki Niepokalanej Ojca Kolbego.
Artysta był wielokrotnie nagradzany. W 1967 r. odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1997 r. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski - odmówił jego przyjęcia z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. W 2006 r. otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. W 1969 r. został wyróżniony Orderem Stańczyka, przyznawanym przez miesięcznik „Litery”, za scenografię do spektaklu telewizyjnego „Panna Julia” Augusta Strindberga.
W 1997 r. otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska.
Marian Kołodziej zmarł 13 października 2009 r. w Gdańsku. Jego prochy zostały pochowane w krypcie w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach.(PAP)
autor: Robert Pietrzak
rop/ dki/
