Jan Matejko. Fot. NAC
Utwory Stanisława Moniuszki i Władysława Żeleńskiego zabrzmią w czwartek wieczorem w Bazylice Mariackiej podczas koncertu organizowanego tuż przed 180. rocznicą urodzin Jana Matejki.
Artysta urodził się w Krakowie 24 czerwca 1838 r. W 2018 r. przypada także 125. rocznica jego śmierci i 120. otwarcia dla zwiedzających Domu Jana Matejki (obecnie to oddział Muzeum Narodowego w Krakowie). Jest on najstarszym muzeum biograficznym w Polsce i mieści się w budynku, w którym żył i pracował Jan Matejko.
"Jan Matejko był postacią wyrastającą poza schematy życia i działalności w XIX wieku, poza swoje środowisko i epokę. Powinniśmy o nim pamiętać nie tylko ze względu na jego dzieła, ale także ze względu na jego działalność pozaartystyczną" - mówiła PAP kierownik Domu Jana Matejki Marta Kłak - Ambrożkiewicz. Przypomniała, że malarz był społecznikiem, darczyńcą wielu stowarzyszeń, pracował na rzecz urzędu konserwatorskiego i niezwykle opiekował się swoimi studentami. Jak podkreśliła – w czasach, gdy Polska wciąż była podzielona między trzech zaborców – był bardzo popularny w Europie. "Był osobą, która rozumiała znaczenie słów: misja, pasja, talent" – dodała.
Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Andrzej Betlej mówił we wtorek, że z okazji 180. rocznicy urodzin malarza postanowiono nie organizować jednego wielkiego wydarzenia, ale przygotować dużo różnych, które będą się odbywać w Domu Jana Matejki przez cały rok.
Pierwszym z nich będzie czwartkowy koncert "W rocznicę urodzin...". W Bazylice Mariackiej wystąpi blisko 100 artystów, a zabrzmią utwory Stanisława Moniuszki i Władysława Żeleńskiego. Wykonawcami będą: chór Organum, zespół Ricercar oraz uczniowie i nauczyciele Szkoły Muzycznej I stopnia w Dobczycach i Szkoły Muzycznej I Stopnia w Mikluszowicach.
Wypowiedzi Jana Matejki oraz sekretarza artysty Mariana Gorzkowskiego przypomni podczas koncertu aktor Starego Teatru Juliusz Chrząstowski. Wstęp na koncert jest wolny.
W lipcu i we wrześniu w Domu Jana Matejki odbędą się koncerty zespołu "Re Verb Ensamble" z cyklu "Muzyka i przestrzeń domu", a jesienią zaplanowano pokaz wypożyczonego z Muzeum Sztuki w Łodzi wczesnego obrazu malarza "Sobieski w Częstochowie" z 1859 r.
4 września rozpocznie się prezentacja 78 współczesnych ekslibrisów wykonanych przez 26 polskich i zagranicznych autorów, dla których inspiracją była postać malarza, motywy z jego obrazów oraz przypadające w tym roku jubileusze. "Artysta, który tworzył dzieła wielkoformatowe inspiruje do wykonania drobnych dzieł sztuki – ekslibrisów" – mówiła Agnieszka Zagrajek z Domu Jana Matejki. "Sądzę, że ta wystawa da możliwość zwrócenia uwagi, jak nadal funkcjonują pewne motywy stworzone i wprowadzone do naszej świadomości przez Jana Matejkę" - dodała.
Zimą zaplanowano wystawę koronek z kolekcji Jana Matejki, z których najstarsza pochodzi z XVII wieku. Artysta sięgał po nie podczas malowania obrazów, kiedy potrzebował rekwizytów. Przy okazji tej wystawy członkowie Stowarzyszenia LUD-Art zajmującego się rekonstrukcją zabytkowych koronek i haftów odtworzą fragmenty dwóch zdekompletowanych koronek ze zbiorów krakowskiego muzeum.
Matejko będzie też jednym z bohaterów wystawy w Narodowym Centrum Wystaw Artystycznych Niemiec - Bundeskunsthalle w Bonn.
Jan Matejko (1838 - 1893) był malarzem, twórcą obrazów historycznych i batalistycznych. Był absolwentem, a po latach także dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczestniczył w pracach komisji konserwatorskich prowadzonych m.in. w Sukiennicach, Kościele Mariackim oraz na Wawelu.
Do jego najsłynniejszych prac należą: "Stańczyk", "Rejtan - Upadek Polski", "Bitwa pod Grunwaldem", "Hołd Pruski", "Jan Sobieski pod Wiedniem". Artysta został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. W Krakowie ma swój pomnik, jest też plac jego imienia. Dom, w którym mieszkał – przy ul. Floriańskiej jest najstarszym muzeum biograficznym w Polsce, które działa od 1898.(PAP)
autor: Małgorzata Wosion-Czoba
wos/ agz/
