Prace finalistów VIII edycji nagrody Deutsche Bank: Ewy Axelrad, Przemka Branasa, Agaty Kus, Honoraty Martin oraz Łukasza Surowca pokazywane będą od 9 września na wystawie konkursowej "Spojrzenia 2017” w warszawskiej Zachęcie.
Finalistów wytypował komitet pod przewodnictwem malarki Pauliny Ołowskiej; są to twórcy urodzeni pomiędzy rokiem 1984 i 1987, pochodzący z różnych regionów Polski. "Spojrzenia 2017" są zatem prezentacją pięciu indywidualności twórczych.
Ewa Axelrad od lat mieszka i pracuje w Londynie oraz Gliwicach. Jest autorką instalacji, fotografii, wideo i obiektów rzeźbiarskich. Jednym z tematów obecnych w jej twórczości jest przemoc widoczna w relacjach międzyludzkich i społecznych i jej przejawy w przedmiotach codziennego użytku czy układach architektonicznych. W Zachęcie wystawia pracę pt. "Sztama", która składa się i z filmu wideo, i instalacji.
"Hasło to, tak zakorzenione w języku polskim, ma swoją etymologię w niemieckim - der Stamm - oznaczającym plemię" - mówiła artystka podczas piątkowego spotkania w Zachęcie. "Potrzeba utożsamiania się z grupą, zbiorowa tożsamość i wynikające z tego poczucie siły to temat, który nas wszystkich dotyczy, zwłaszcza w ostatnich latach, nie tylko w Polsce. Patriotyzm i jego produkt uboczny w postaci nacjonalizmu są tematem mojej instalacji z uchwytów i trzonów flag" - opisywała.
Prezentując drugą, część pracy - krótki film — artystka zaznaczyła, że podejmuje temat "uwodzicielskiej mocy zbroi i bohaterskiej martyrologii". Punktem wyjścia jest tu pojęcie esprit de corps - ducha ciała, rodzaju morale istniejącego m.in. w wojsku, sprawiającego, że utożsamiający się z grupą walczący są w stanie przekroczyć swoje fizyczne ograniczenia pod wpływem poczucia, że są częścią większej całości. "Ikonografia militarna zajmuje mnie od dawna, ale przede wszystkim obecnie, gdy jeszcze częściej jest adoptowana przez grupy paramilitarne i skrajnie nacjonalistyczne. Poddawanie się urokowi munduru jest mi dobrze znane i emocjonalnie bliskie, równocześnie mam wobec tego zjawiska krytyczny dystans" - powiedziała Axelrad.
Przemek Branas — performer i twórca wideo oraz instalacji prezentuje pracę wideo, w której trzy wydarzenia historyczne łączy w jedną narrację. Te wydarzenia to zabójstwo w 1922 r. prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza podczas dorocznego Salonu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych; postrzelenie w 1971 r. amerykańskiego artysty Chrisa Burdena przez jego asystenta i zdarzenie z 2016 r., gdy w Muzeum Sztuki Współczesnej w Ankarze ambasador Federacji Rosji w Turcji Andriej Karłow podczas otwarcia wystawy "Rosja oczami Turków. Od Kaliningradu do Kamczatki" został zastrzelony przez zamachowca. "Praca z historią i archiwum oraz definiowanie na nowo tych zagadnień poprzez współczesność interesuje mnie najbardziej" - powiedział artysta.
Kolejna finalistka Agata Kus jest malarką. Maluje przede wszystkim ludzi. "Zamiast pięknych, intrygujących dziewcząt postanowiłam malować brzydkich, lecz pełnych życia chłopców. Przede wszystkim jednak zaspokajam pragnienie pokazywania bliskiego mi środowiska i oryginalnych, zdumiewających osób, swoim barwnym życiem dostarczających mi wielu bodźców i tematów, które same nasycają się odpowiednią dozą tajemnicy i humoru; a to cenię sobie najwyżej" - charakteryzowała swoją twórczość artystka.
Mieszkająca i pracująca w Gdańsku Honorata Martin jest artystką multimedialną, malarką i performerką. Bada sytuacje ekstremalne, silne emocje, które towarzyszą pokonywaniu własnych lęków. W Zachęcie pokazuje instalacje - namiot pt. "Wiki up" "Z przedmiotów, które straciły sens, chcę zbudować sensowny model przypominający o tych, którzy stracili podstawy bezpieczeństwa i zadomowienia. Staram się pracować z rzeczami, w cieniu, których żyję od dziecka. Zastanawiam się, czy we współczesnym świecie takie przywiązanie do przedmiotów ma jeszcze rację bytu, czy raczej różne wersje nomadyzmu nie będą dominować w niedalekiej przyszłości" - mówiła Martin.
Łukasz Surowiec to artysta interdyscyplinarny oraz autor akcji społecznych. Interesują go zagadnienia polityczne, historyczne. Uprawia sztukę społecznie zaangażowaną — pracuje wśród ludzi zepchniętych na margines, inicjuje procesy, które unaoczniają najbardziej niewygodne problemy. Przedsięwzięcie, które przygotował w ramach "Spojrzeń 2017" to instalacja "black bloc". Jest to rodzaj kolekcji ubrań, inspirowanej wizerunkiem antyfaszystów stosujących podczas manifestacji taktykę czarnego bloku, właśnie black bloc, która m.in. opiera się na dobraniu utrudniającego identyfikację stroju.
Kuratorką wystawy jest Dorota Monkiewicz — wieloletnia kustoszka sztuki współczesnej w Muzeum Narodowym w Warszawie, twórczyni koncepcji i dyrektorka Muzeum Współczesnego Wrocław (do 2016), obecnie związana z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Współpracę kuratorską ze strony Zachęty podjęła Maria Świerżewska. Organizatorami tegorocznej edycji konkursu są: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki oraz Deutsche Bank Polska S.A.
Wystawa konkursowa w Zachęcie będzie dostępna dla publiczności od 9 września do 12 listopada. Laureaci zostaną przedstawieni podczas wręczenia nagród 26 października.
Pierwsza nagroda to 60 tys. złotych, druga — wyjazd studyjny do Villa Romana we Florencji. Zostanie również przyznana nagroda publiczności.
Konkurs Spojrzenia — Nagroda Deutsche Bank, odbywający się, co dwa lata (pierwsza edycja miała miejsce w 2003 r.), to przedsięwzięcie wspierające rozwój młodej sztuki polskiej. Dzięki tej inicjatywie możliwe jest wypromowanie w Polsce i za granicą najlepszych twórców młodego pokolenia oraz uhonorowanie najciekawszych postaw artystycznych.
Autorka: Anna Bernat
Edytor: Paweł Tomczyk(PAP)
abe/ pat/
