Tory wiodące do Bramy Śmierci KL Auschwitz II-Birkenau. Fot. PAP/J. Ochoński
Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau jest jednym z najważniejszych muzeów na świecie – powiedziała była wicedyrektor placówki Teresa Świebocka. W poniedziałek przypadła 65. rocznica utworzenia muzeum. Jubileusz upamiętniło spotkanie muzealników.
„To jest jedno z najważniejszych muzeów na świecie. To nie tylko muzeum, ale i oryginalny teren, pozostałości, ogromny obszar byłego obozu, na największą skalę, jaką sobie można wyobrazić w przypadku muzeów, które najczęściej sprowadzają się do sal wystawowych. Tu są najważniejsze pozostałości po byłym obozie, archiwum, dokumentacja” – podkreśliła była wicedyrektor muzeum w rozmowie z PAP.
Teresa Świebocka: „To jest jedno z najważniejszych muzeów na świecie. To nie tylko muzeum, ale i oryginalny teren, pozostałości, ogromny obszar byłego obozu, na największą skalę, jaką sobie można wyobrazić w przypadku muzeów, które najczęściej sprowadzają się do sal wystawowych. Tu są najważniejsze pozostałości po byłym obozie, archiwum, dokumentacja”.
Zdaniem Teresy Świebockiej dla muzealników praca w placówce jest bardziej posłannictwem. „To jest posłanie. Jeśli można pomóc ludziom znaleźć świadectwa dotyczące pobytu w Auschwitz, śmierci bliskich – to jest poruszające. Tego nie można traktować jak pracę, jak na poczcie, czy nawet naukę w szkole. (...) To Muzeum jest związane z tragedią ludzką” – powiedziała.
Emerytowany już szef działu naukowego, Franciszek Piper, podczas uroczystości rocznicowej wspominał nieżyjących już pracowników muzeum, m.in. byłego więźnia i długoletniego dyrektora placówki Kazimierza Smolenia, który zmarł 27 stycznia 2012 roku, a także wybitnych historyków: byłego więźnia Jerzego Brandhubera i Danutę Czech. „Bycie tutaj w tym traumatycznym miejscu w historii to swego rodzaju przywilej, ale i wielka odpowiedzialność oraz moralne zobowiązanie” – powiedział.
Podczas uroczystości wręczone zostały nagrody uznania dla najbardziej zasłużonych 10 wolontariuszy i przedstawicieli instytucji, które współpracują w tej dziedzinie z muzeum.
Jubileuszowi towarzyszy wystawa fotografii, które przypominają wizyty osobistości świata polityki i religii w muzeum. Wśród nich są zdjęcia z pobytu Jana Pawła II, Benedykta XVI, Dalajlamy, George'a Busha, Fidela Castro.
Z okazji 65. rocznicy powstania muzeum ukazała się nowa książka — zbiór 14 esejów dyrektora placówki Piotra M.A. Cywińskiego. „Epitafium... i inne niepokoje” to refleksje, które krążą wokół Auschwitz i zderzenia człowieka XXI w. z najczarniejszą kartą historii: zaplanowaną przez niemieckich nazistów metodycznie i na skalę industrialną próbą zgładzenia narodu żydowskiego.
Idea założenia muzeum na terenie byłego niemieckiego obozu Auschwitz narodziła się wśród byłych więźniów kilka miesięcy po wojnie. 2 lipca 1947 roku Sejm przyjął ustawę o zachowaniu terenów i obiektów byłego obozu.
Publikacja jest też dziełem bardzo osobistym. „Od razu powiem: nie wiem, jak o tym pisać. Problematyka dzieci w obozie przerasta naszą kulturę werbalną prawdopodobnie najbardziej. (...) Jest to zdecydowanie nie do zniesienia, gdy człowiek sam został ojcem. Po przyjściu na świat mojej córki, przez półtora roku nie byłem w stanie podchodzić do gabloty z ubrankami i śpioszkami pomordowanych dzieci. Nawet gdy szedłem z oficjalnymi wizytami, zawsze udawało mi się jakoś w tym miejscu pozostać w tyle. Nie zbliżać się do tego tematu” – napisał Cywiński w eseju „Dziecko”.
Idea założenia muzeum na terenie byłego niemieckiego obozu Auschwitz narodziła się wśród byłych więźniów kilka miesięcy po wojnie. 2 lipca 1947 roku Sejm przyjął ustawę o zachowaniu terenów i obiektów byłego obozu. Do życia zostało powołane Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Placówka objęła tereny dwóch byłych obozów koncentracyjnych: Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau, o łącznej powierzchni 191 hektarów. W 1979 roku na wniosek Polski tereny byłego obozu wpisano na listę dziedzictwa światowego UNESCO. Do dnia dzisiejszego muzeum odwiedziło ponad 30 milionów osób z około 100 krajów świata. Rekordowym pod względem frekwencji był rok 2011. Wówczas placówkę odwiedziło ponad 1,4 mln osób.
Niemcy utworzyli obóz Auschwitz w 1940 roku jako więzienie dla Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. (PAP)
szf/ hes/
Kazimierz Smoleń – główny twórca Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau
