Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Fot. PAP/P. Polak
12 lipca przypada Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. Został ustanowiony w rocznicę pacyfikacji wioski Michniów (świętokrzyskie) przez okupanta niemieckiego, co działo się 12 i 13 lipca 1943 roku.
W tym roku, w 77. rocznicę pacyfikacji, upamiętnienie wydarzeń będzie miało inną niż do tej pory formułę. Beata Ryń z Muzeum Wsi Kieleckiej przekazała, że ze względu na pandemię, w trosce o bezpieczeństwo uczestników, nie odbędą się oficjalne uroczystości przy mogile pomordowanych.
"Osoby i delegacje, które pragną oddać hołd poległym mieszkańcom Michniowa oraz wsi polskich spacyfikowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej, proszone są o indywidualne składanie wieńców oraz modlitwy przy symbolicznej mogile" – powiedziała.
Zaznaczył, że przed Domem Pamięci w Michniowie została wyeksponowana wystawa planszowa dr Katarzyny Jedynak, kierownika Działu Edukacji Martyrologicznej w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie pt. „Pamiętam ten straszny dzień. Niemieckie represje na wsi polskiej w latach 1939- 1940”.
Pacyfikacja Michniowa – symbol niemieckich zbrodni na polskiej wsi
„Wystawa ma na celu przybliżyć odbiorcom tragiczne wydarzenia, które miały miejsce na polskiej wsi w pierwszych miesiącach obecności Niemców w Polsce i były nierozerwalnie związane z walką niemieckiej armii z żołnierzami Wojska Polskiego. Zdarzenia te zostały okupione kilkunastoma tysiącami ofiar, zamordowanych w trakcie ponad 700 akcji skierowanych przeciwko polskiej ludności cywilnej” – poinformowała Katarzyna Jedynak.
W czasie II wojny światowej Niemcy spacyfikowali co najmniej 817 polskich wsi. Ich mieszkańców rozstrzeliwano, wywożono do obozów koncentracyjnych i na przymusowe roboty do III Rzeszy, a dobytek rabowano i niszczono, paląc gospodarstwa i całe wsie.
Wschodnie ziemie Polski poddano brutalnej sowietyzacji, a znaczna część ludności polskiej została deportowana na daleki wschód ZSRR. Pomimo kontroli, nacisków i terroru polskie społeczności wiejskie nie wyparły się swojej tożsamości narodowej i nie porzuciły myśli o walce o wolną Ojczyznę. Za swoją nieugiętą postawę polska wieś zapłaciła wysoką cenę.
Symbolem walki i męczeństwa społeczności polskich wsi jest Michniów, który za pomoc niesioną partyzantom został spalony, a jego mieszkańcy w okrutny sposób wymordowani 12 i 13 lipca 1943 r. W ciągu dwóch dni wymordowano 204 osoby, w tym kobiety i dzieci. Najmłodsza ofiara pacyfikacji - Stefanek Dąbrowa - miał zaledwie osiem dni.
Pacyfikacja miejscowości była zemstą Niemców za pomoc, której mieszkańcy udzielali partyzantom. Wieś współpracowała ze zgrupowaniem Jana Piwnika „Ponurego”, udzielając żołnierzom schronienia i dając wyżywienie.
Dla ocalenia od zapomnienia ofiar i upamiętnienia zasług polskiej wsi w walce z okupantami, Sejm 29 września 2017 r. ustanowił nowe święto państwowe – Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej.
Jesienią tego roku w Michniowie ma zostać udostępnione Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich. Znajdująca się tam ekspozycja będzie upamiętniała wszystkie spacyfikowane wioski. (PAP)
Autor: Wiktor Dziarmaga
wdz/ wj/
